ПАРИЗ НА НОЗЕ: Првата продавница на „Шеин“ пред протестен ѕид

Во срцето на Париз, градот што со децении го симболизира стилот, естетиката и етичката мода, оваа недела се подготвува да се отвори продавница што предизвикува бура пред своите врати. Азискиот гигант за брза мода „Шеин“, познат по евтината и масовно произведена облека, ќе ја отвори својата прва постојана продавница во светот токму во француската престолнина – чекор што предизвика политичка врева, револт кај работниците, негодување кај модните брендови и сериозни предупредувања дека ќе се наруши прогресивниот имиџ на градот.

Компанијата, основана во Кина во 2012 година, а денес со седиште во Сингапур, изгради глобално царство преку интернет-продажба, насочено кон младите купувачи што бараат трендови по ниски цени. Но, нејзиниот успех со години е засенет од обвинувања за експлоатација на работници, загадување и промовирање на „мода за еднократна употреба“. Сега, нејзиното доаѓање во Париз се смета за симболично — и за некои, провокативно.

Во среда, „Шеин“ ќе ја отвори продавницата на шестиот кат од познатата стоковна куќа BHV Marais, историска зграда што се наоѓа спроти градското собрание на Париз и е дел од групацијата „Сосиете де Гранд Магасинс“ (SGM). Ова ќе биде прва постојана продавница на брендот во светот, а BHV, позната по својата француска традиција и соработка со локални дизајнери, се најде во центарот на контроверзијата.

Француското Министерство за мали бизниси го осуди потегот, нарекувајќи го „лош сигнал што треба да се избегнува“. Неколку етички модни брендови, меѓу кои и францускиот производител на обувки „Одаж“, ги повлекоа своите производи од BHV во знак на протест. Дури и Дизниленд Париз ги прекина своите планови за божиќен излог и поп-ап продавница во BHV, наведувајќи дека „веќе не постојат услови за мирно одржување на празничните активности“.

Негодувањето не застана тука. Француска државна банка се повлече од преговорите за купување на зградата, додека вработените во BHV организираа штрајкови и улични протести. „Ние сме апсолутно против ова. Тоа е спротивно на политиката на Париз да поддржува независни продавници и локално производство“, изјави Никола Боне-Улалџ, заменик-градоначалник на Париз. Сенаторот Иан Броса од Комунистичката партија додаде дека отворањето на „Шеин“ е „вистинска провокација“, особено во момент кога француското собрание усвои закон за ограничување на „ултрабрзата мода“.

Ситуацијата се влоши откако францускиот министер за финансии, Ролан Лескир, се закани дека ќе ја забрани компанијата во земјата поради продажба на „детски“ секс-кукли на нејзината веб-страница. Откако случајот го истражуваше државната единица за борба против измами, „Шеин“ веднаш ги отстрани спорните производи и објави целосна забрана за ваков тип артикли.

Франција веќе ја казни компанијата трипати во текот на 2025 година, со вкупна сума од 191 милион евра, најголемиот дел поради прекршување на законите за онлајн колачиња, како и за лажно рекламирање и непријавување на микропластика во производите. Европската комисија, пак, отвори истрага за ризиците од нелегални производи што се продаваат преку платформата, на што „Шеин“ одговори дека ги „интензивира контролите за безбедност и квалитет“.

И покрај силниот отпор, SGM – групацијата што управува со BHV и „Галери Лафајет“ — не се повлекува. Нејзиниот претседател, Фредерик Мерлин, изјави дека отворањето ќе биде „прво во светот“ и го осуди „политичкиот притисок“. Компанијата потврди дека во следните месеци ќе отвори уште пет постојани продавници на „Шеин“ низ Франција — во Дижон, Ремс, Гренобл, Анже и Лимож.

„Шеин“ во своите изјави тврди дека нејзиното присуство ќе ја „оживее трговијата на главните улици“ и ќе привлече млади потрошувачи, но критичарите стравуваат дека отворањето на продавницата во срцето на Париз — град што се гордее со етичка, одржлива и уметничка мода — може да означи симболичен пораз на вредностите што ја направија француската престолнина светски центар на стилот.

Додека брендираните транспаренти на „Шеин“ веќе висат на фасадата на BHV, париските улици под нив сè повеќе личат на сцена од идеолошки судир: меѓу визијата за глобална, евтина и брза потрошувачка, и традицијата на мода што се темели на занает, квалитет и одговорност.