Аналитика
Глобалната економија во 2025 година влегува во период на умерено забавување, по релативно стабилниот раст забележан во претходната година. Проекциите од најновиот октомвриски извештај на ММФ „Светски економски перспективи“ покажуваат дека глобалниот раст ќе се намали од 3,3 проценти во 2024 година на 3,2 проценти во 2025 година, а потоа и на 3,1 процент во 2026 година. Иако генералната слика е мешана, јасно се издвојуваат неколку клучни трендови што ја обликуваат светската економска динамика: слабеење на растот кај напредните економии, одржлив подем кај земјите во развој и импресивна експанзија кај неколку помали, но исклучително брзорастечки економии.
САД, и понатаму најголемата економија во светот, во 2025 година се очекува да пораснат со 2 проценти, додека во 2026 година растот е благо проектиран на 2,1 процент. Иако стабилен, овој раст продолжува да биде под влијание на зголемена политичка неизвесност, поостри трговски бариери и побавно зголемување на работната сила. Кина, како втора најголема економија, и покрај забележаните предизвици и успорувања во поединечни квартали, задржува солидни проекции со раст од 4,8 проценти во 2025 година – бројка што ја потврдува како доминантен мотор на глобалната економија.
Во групата на најголеми економии влегуваат и Германија, Јапонија, Индија, Обединетото Кралство, Франција, Италија, Русија и Канада. Индија ја зазема петтата позиција со БДП од 4,13 трилиони долари и со импресивен раст од 6,6 проценти, што ја прави најбрзорастечката голема економија во светот. Неговата траекторија е исклучително забележителна, земјата веќе накратко ја престигна Јапонија во текот на годината и се доближува до моментот кога трајно ќе влезе во клубот на четирите најголеми економии во светот. И покрај трговските тензии и ефективните царински стапки што достигнуваат до 36 проценти, индиската економија демонстрира отпорност и силна домашна побарувачка, а само увозот на американски стоки учествува со околу два проценти во националниот БДП.
Спротивно на умерениот раст на најголемите економии, неколку помали држави бележат вистински економски експлозии. Јужен Судан, кој закрепнува по штетите на главната нафтена инфраструктура, се очекува да порасне за речиси 25 проценти во 2025 година. Иако впечатлива, оваа бројка мора да се чита внимателно поради екстремната ранливост на економијата, чија стабилност зависи од нафтениот извоз и од регионалните конфликти. Либија и Гвајана исто така забележуваат исклучителен раст поттикнат од нафтената индустрија. Особено Гвајана се наоѓа во уникатна позиција: нејзините новооткриени огромни офшор нафтени полиња би можеле да генерираат приходи од 2,5 милијарди долари до крајот на 2025 година, со потенцијал да пораснат на 10 милијарди долари до 2030 година. Ирска претставува единствена развиена земја која влегува во кругот на најбрзорастечки економии, главно поради забрзаниот извоз на фармацевтски производи како одговор на новите царини наметнати од администрацијата на Трамп.
Земјите од Централна Азија, Кавказ и Африка, како Киргистанската Република, Таџикистан, Грузија, Етиопија, Гвинеја и Руанда се движат со растови помеѓу 7 и 8 проценти, поддржани од силен извоз, инфраструктурни проекти, подобрување на финансиската стабилност или експанзија на природните ресурси. Сите тие растат двојно или повеќе од глобалниот просек, што ја потврдува трансформацијата на овие економии во нови точки на динамика на светската економија.
Во ваква сложена, но возбудлива глобална слика, Индија се издигнува како клучен играч, земја што не само што е најбрзорастечка меѓу големите економии, туку и економија чија експанзија ќе има растечко влијание врз глобалните текови во следните години. Од друга страна, малите економии со двоцифрени стапки на раст потсетуваат дека светската економија понекогаш се движи најбрзо таму каде што се случуваат тивките, но длабоки промени, во земји што долго време не биле во фокусот, но денес стануваат неочекувани носители на раст.
