НОВИОТ ПАПА БАРА ВЕШТАЧКАТА ИНТЕЛИГЕНЦИЈА да престане да се преправа дека е Бог

Папата Лав XIV ја направи борбата против ризикот од неконтролиран развој на вештачката интелигенција една од клучните мисии на неговиот понтификат.

Во своето прво официјално обраќање до кардиналите, тој предупреди на опасностите што вештачката интелигенција ги претставува за човечкото достоинство, правдата и работата. Зборувајќи со новинарите два дена подоцна, тој го пофали огромниот потенцијал на технологијата, но предупреди дека бара одговорност за да се обезбеди нејзина употреба во корист на сите.

Како и неговиот имењак, папата Лав XIII од 19 век, кој се залагаше за правата на работниците за време на индустриската револуција, Лав XIV, се позиционира како чувар на општествената структура во услови на неконтролирани модерни технологии. Името што тогашниот кардинал Роберт Превост го избра за папската функција не беше случајна референца, изјави портпаролот на Ватикан вечерта кога заврши конклавата.

„Црквата нè поканува да гледаме кон небото, но и да одиме по земјата во согласност со времето“, рече отец Паоло Бенанти, францисканец и советник на Ватикан за етиката на вештачката интелигенција, изјави за Политико, додавајќи дека нема ништо необично во фактот што Црквата нуди експертиза во таква футуристичка област.

„Ватикан сака да избегне одредени случувања во вештачката интелигенција што би им наштетиле на човековите права и на човековото достоинство, а кои веројатно непропорционално би влијаеле на работниците со пониски квалификации“, рече Марија Савона, професорка по економија на иновации на Универзитетот Луис во Рим и на Универзитетот во Сасекс и експерт за вештачка интелигенција.

Етичарите, филозофите, па дури и самите технолошки могули предупредуваат на ризиците од компаниите што создаваат интелигентни форми на живот. Сопственикот на X и креаторот на ботот Grok AI, милијардерот Илон Маск, предупредува против повикување демони преку неодговорниот развој на вештачката интелигенција, споредувајќи го со создавањето на дигитален Бог.

Работата за вклучување на Светата столица во регулирањето на вештачката интелигенција започна веќе за претходникот на Лав XIV. Во 2020 година, тогашниот папа Франциск ги собра религиозните и политичките лидери и технолошките компании како IBM и Cisco за да го потпишат „Римскиот повик за етика на вештачката интелигенција“, посветеност за развој на технологии за вештачка интелигенција кои се одговорни и општествено корисни. Во јануари, Ватикан објави официјална изјава во која предупредува дека вештачката интелигенција може да доведе до тоа човештвото да стане роб на сопствената работа.

Како прв папа што доаѓа од САД, дом на Силиконската долина и технолошката револуција, и како математичар со диплома, Лео е единствено позициониран да ја продолжи таа мисија.

Вашингтон води политика на дерегулација, при што претседателот Доналд Трамп ги укинува безбедносните правила воведени од неговиот претходник Џо Бајден и започнува план од половина трилион долари за хардвер за вештачка интелигенција, во соработка со водечката компанија OpenAI.

Дури и ЕУ, која историски е на чело на регулирањето на вештачката интелигенција, го менува својот пристап и ја нагласува конкурентноста, отворајќи ја вратата за целни промени во Законот за вештачка интелигенција и инвестирајќи во зголемена компјутерска моќ. На Самитот за вештачка интелигенција во Париз, светските лидери повеќе зборуваа за склучување договори отколку за воспоставување заштитни мерки.

За Бенанти, улогата на Црквата како експерт за човештвото може да ги охрабри лидерите, особено од католичките земји, да создадат вештачка интелигенција која се грижи за луѓето и е усогласена со социјалната правда.

Во својот прв разговор со италијанскиот премиер Џорџа Мелони, Лав и таа се согласија да продолжат да работат на „етичкиот и човечки ориентиран развој на вештачката интелигенција“. Минатата година, на покана на Мелони, папата Франциск им се обрати на лидерите на Г7 за етиката на вештачката интелигенција.

„Интересот на Ватикан за вештачката интелигенција не е чуден. Франциск покажа и голем интерес за климатските промени, што е современо прашање.“ Мисијата на Црквата е да остане верна на основните принципи, а воедно да се прилагодува на светот“, нагласува Савона и додава:

„Папата е свесен дека Црквата може да помогне во разбирањето на светот што се менува, да го води кон почитување на човечкото достоинство и да покаже како техничката иновација може да ја поддржи социјалната грижа“.

Самиот Лео не ги избегна проблемите со содржината генерирана од вештачка интелигенција. Само една недела по неговиот понтификат, на YouTube се појави видео на кое наводно Лео го фали претседателот на Буркина Фасо, Ибрахим Траоре, за споредување на богатството на Ватикан со африканската сиромаштија. Ватикан го означи видеото како лажно, дел од бранот содржина генерирана од вештачка интелигенција на африканските платформи, прикажувајќи го Траоре како пример за пан-африканско лидерство.

Научниот напредок и Ватикан не биле секогаш на иста страна. Во 17 век, теолошките власти го осудиле астрономот Галилео Галилеј за ерес затоа што тврдел дека Земјата се врти околу Сонцето.

Но, конфликтот помеѓу верата и технологијата е многу современа тема, тврди Бенанти, кој вели дека многу научници низ историјата биле и верници.

Дали Лео ќе успее во својата самопрогласена мисија ќе зависи од неговата способност да ги убеди другите – а можеби и од неговото лично влијание.

„Ватикан има многу силна морална моќ на убедување. Има многу авторитативен глас“, заклучи Савона.

(Фото: Vox)