Аналитика
Околу 2,3 милијарди американски долари во банкноти од долари и евро се испорачани во Русија откако САД и ЕУ го забранија извозот на нивните банкноти таму во март 2022 година по инвазијата на Украина, според царинските податоци што ги видел Ројтерс.
Претходно непријавените бројки покажуваат дека Русија успеала да ги заобиколи санкциите што го блокираат увозот на готовина и сугерираат дека доларите и еврата остануваат корисни алатки за трговија и патување, иако Москва се стреми да ја намали својата изложеност на тврди валути.
Царинските податоци, добиени од комерцијален добавувач кој ги евидентира и собира информациите, покажуваат дека готовината била транспортирана во Русија од земји вклучувајќи ги ОАЕ и Турција, кои не воведоа ограничувања за трговијата со Русија. Земјата на потекло за повеќе од половина од вкупниот број не беше наведена во евиденцијата.
Владата на САД во декември се закани со казни за финансиските институции кои и помагаат на Русија да ги заобиколи санкциите и воведе санкции за компании од трети земји во текот на 2023 и 2024 година.
Кинескиот јуан ја надмина зелената валута и стана најтргувана странска валута во Москва, иако постојат значителни проблеми со плаќањето.
Дмитриј Полевој, шеф за инвестиции во Astra Asset Management во Русија, рече дека многу Руси сè уште сакаат странска валута во готовина за патувања во странство, како и мал увоз и домашни заштеди.
„За поединци, доларот е сè уште сигурна валута“, изјави тој за Ројтерс.
Руската централна банка и органот за санкции на САД, Канцеларијата за контрола на странски средства (OFAC), не одговорија на барањата за коментар.
Русија почна да ги означува доларот и еврото како „токсични“ во 2022 година, бидејќи големите санкции го намалија нејзиниот пристап до глобалниот финансиски систем, отежнувајќи ги плаќањата и трговијата. Околу 300 милијарди долари од девизните резерви на Банката на Русија во Европа се замрзнати.
Портпаролот на Европската комисија рече дека не може да коментира за поединечни случаи на примена на санкции. Портпаролот рече дека Европската унија се ангажира со трети земји кога се сомнева дека санкциите се заобиколуваат.
Царинската евиденција опфаќа март 2022 година до декември 2023 година и Ројтерс не можеше да пристапи до поновите податоци.
Документите покажаа пораст на увозот на готовина непосредно пред инвазијата. Помеѓу ноември 2021 година и февруари 2022 година, во Русија влегле банкноти од 18,9 милијарди долари во долари и евро, во споредба со само 17 милиони долари во претходните четири месеци.
Даниел Пикард, водач на Групата за меѓународна трговија и национална безбедност во американското правно друштво Buchanan Ingersoll & Rooney, рече дека скокот на пратките пред инвазијата сугерираше дека некои Руси сакаат да се изолираат од можни санкции.
„Додека САД и нивните сојузници ја научија важноста на колективната акција за максимизирање на економските последици, Русија учи како да ги избегне и ублажи истите тие последици“, рече Пикард. Тој додаде дека податоците речиси сигурно ги потценуваат реалните валутни текови.
Руската централна банка брзо го ограничи повлекувањето на готовина во странска валута на поединци по инвазијата на Украина, во обид да го поддржи слабеењето на рубљата.
Според податоците, само 98 милиони долари во банкноти во долари и евро ја напуштиле Русија во периодот од февруари 2022 година до крајот на 2023 година.
Девизните приливи, пак, биле далеку повисоки. Најголемиот поединечен декларант на девизи беше малку познатата компанија Аеро-Трејд, која нуди бесцарински услуги за купување на аеродромите и летовите. Декларираше околу 1,5 милијарди долари во записи во тој период.
„Аеро-Трејд“ регистрирал 73 пратки од по 20 милиони долари или евра, од кои сите беа расчистени на московскиот аеродром Домодедово, меѓународен центар во близина на седиштето на компанијата. Пратките биле опишани во царинските декларации како размена или приход од трговија на бродот.
Во повеќето случаи, „Аеро-Трејд“ бил само наведен како декларант, субјект кој подготвува и доставува царинска документација. Ројтерс не можеше да ги идентификува клиентите на Аеро-Трејд и не беше во можност да го одреди изворот или дестинацијата на готовината.
Сопственикот на Аеро-Трејд, Артем Мартинјук, изјавил за Ројтерс дека се сомнева во автентичноста на царинските записи. Тој одбил да коментира повеќе. Во соопштението на компанијата се вели дека „Аеро-Трејд не се занимава со снабдување на тврда валута за Русија“.
Според царинската евиденција, една пратка од 20 милиони евра со која управувал Аеро-Трејд во февруари минатата година увезла Ив Рошер Восток, филијала на француската козметичка групација Ив Рошер, која сè уште работи со десетици продавници во Русија. Ниту една земја на потекло или име на добавувач не било наведено во податоците.
Груп Рошер, матичната компанија во Франција, за Ројтерс изјавиле дека ниту групацијата ниту Ив Рошер Восток никогаш немале врска со Аеро-Трејд ниту побарале предметниот трансфер. „Ив Рошер Восток, како и сите ентитети на Груп Рошер, се придржува кон законот“, рече портпаролот на групата. „Никогаш не се обиде и нема да се обиде да ги заобиколи санкциите за увоз на банкноти од долари и евро во Русија.
Според царинската евиденција и лице запознаено со трансакциите, повеќе од една четвртина од банкнотите од 2,27 милијарди долари биле увезени од банките, од кои голем дел се плаќања за благородни метали.
Неколку руски банки примија готовина во вредност од 580 милиони долари од странство во периодот меѓу март 2022 година и декември 2023 година и извезоа приближно еквивалентни количини на благородни метали. Во многу случаи, пратките со злато или сребро оделе кај компаниите што доставувале банкноти, покажува евиденцијата.
На пример, рускиот заемодавач Витабанк увезе 64,8 милиони долари во банкноти од турската фирма за трговија со злато Демас Кујумчулук во 2022 и 2023 година. Во истиот период, Витабанк извезла 59,5 милиони долари во злато и сребро во турската компанија.
Лице запознаено со операциите на Демас потврдило за Ројтерс дека компанијата учествувала во серија трансакции „готовина за злато“ во кои биле вклучени „Витабанк“ и двајца други руски заемодавачи помеѓу март 2022 и септември 2023 година.
Лицето рече дека испорачувањето на банкноти од ОАЕ во Русија е единственото решение што Демас го нашол за да ги заврши долгорочните договори потпишани пред да стапат на сила западните санкции со руските добавувачи на злато, додека сè уште се во согласност со турските и меѓународните прописи поврзани со прекуграничните плаќања.
Со оглед на тоа што санкциите ефективно ја отсекоа Русија од западниот финансиски систем, подмирувањето на сметките со традиционален трансфер на жици повеќе не беше можно, рекло лицето.
Отфрлањето на постоечките договори би го изложило Демас на финансиски казни и ризици за угледот, според изворот на Ројтерс. Според истиот извор, турскиот трговец со злато никогаш не правел бизнис со ентитети под западни санкции и строго ги следи сите национални и меѓународни процедури за усогласеност.
Во третиот квартал од минатата година, откако сите предвоени договори со руските компании беа завршени, Демас ја прекина двонасочната трговија, рече лицето.
Витабанк, ОАЕ и директоратот за комуникации на турското претседателство не одговорија на барањата на Ројтерс за коментар.
Меѓу другите големи увозници на готовина беа ентитети контролирани од Ростек, државниот воено-индустриски конгломерат, донесува Ројтерс.
