Кина се обидува да ги вовлече земјите во развој во стапица за долгови

Пекинг вешто ја користи својата силна преговарачка позиција со земјите во развој.

Во последните дваесет години Кина позајмуваше сè поголеми суми на земјите во развој ширум светот. Фокусот на Пекинг е насочен кон земјите на „Новиот пат на свилата“, односно во рамките на иницијативата „Појас и пат“. Инфраструктурниот проект ја поврзува Кина со над 60 земји во Азија, Европа и Африка. Кина финансира мрежа на нови пристаништа, железници, патишта и индустриски паркови.

„Со иницијативата„ Појас и пат“, Кина стана најголем доверител на земјите во развој“, рече Кристоф Требес од Германскиот институт за светска економија во Кил. Тој и другите истражувачи ги анализирале условите за кредит во странство во кинеските банки за развој.

„Кинеските државни банки дејствуваат кон земјите во развој како високо упатени заемодаватели кои ја користат својата моќ за преговарање во своја полза“, рече Требес во соопштението објавено од Институтот.

Инаку, договорите за кредит со други земји се обично “под клуч”. Институтот за светска економија во Кил, во соработка со неколку американски истражувачки институции, успеа да добие увид во сто договори за таен кредит што Кина ги склучи со 24 земји во развој. Вкупната вредност на договорот е 36,6 милијарди долари.

Истражувачите ги споредија овие договори со 142 јавно достапни договори за заем. Споредбата покажа дека Кинезите имаат „невообичаено далекусежни клаузули за доверливост“. Понекогаш самото постоење на заемот беше тајно. Забележливо е и дека договорите со текот на времето имале сè порестриктивни клаузули за доверливост. Од 2014 година, таквата клаузула е вклучена во секој договор.

Истражувачите ја критикуваат оваа практика, бидејќи за даночните обврзници кои отплаќаат заеми, долгот и условите се целосно нетранспарентни. Покрај тоа, другите потенцијални заемодаватели не можат со сигурност да ја проценат кредитната способност на една земја.

Експертите исто така тврдат дека договорите им даваат предност на кинеските државни банки во однос на другите потенцијални финансиери. Во повеќето случаи, на должниците не им е дозволено да презакажуваат долгови со други банки. Затоа, Кина има многу простор за маневар, може да „го раскине договорот за заем или да ја забрза отплатата на заемот, ако не се согласува со политиката на земјата на должникот“, на пример, ако се прекинат дипломатските односи.

Многу од овие договори содржат клаузула за неможноста за плаќање на долговите кон Кина во Парискиот клуб, што е неформална група од 19-те најбогати земји во светот и Русија, која развива планови за преструктуирање, олеснување и отпис на долговите кон задолжените земји и нивните доверители.

Тим истражувачи добија пристап преку владините страници на земјите со долгови. Утврдено е дека условите за кредит за земјите кои се во тешка финансиска состојба поради пандемиската криза го отежнуваат „ставањето под контрола на нивната должничка состојба“.

Економските експерти специјализирани за Азија одамна предупредуваат дека Кина се обидува да ги зароби земјите во развој и новите индустриски развиени земји