Аналитика
Во време на длабока политичка и економска неизвесност, Франција се најде во центарот на жестока дебата околу прашањето кој треба да ја понесе тежината на државниот буџет. Најбогатиот човек во Европа, магнатот за луксузни стоки Бернар Арно, стана симбол на таа поларизација откако остро се изјасни против идејата за воведување данок на богатство од 2 проценти за имот поголем од 100 милиони евра – мерка која, според своите поддржувачи, би можела да донесе милијарди евра во државната каса. Арно, чија нето-вредност изнесува околу 169 милијарди долари и кој контролира 48 проценти од гигантот LVMH Moët Hennessy Louis Vuitton, предупреди дека ваквиот данок би бил офанзива смртоносна за економијата и директен удар врз либералниот пазарен модел што, според него, единствено функционира за доброто на сите.
Предлогот дојде од економистот Габриел Зукман, професор на Париската школа за економија и еден од најгласните европски експерти за прашањата на нееднаквоста и концентрацијата на капитал. Тој проценува дека со ваква шема државата би можела да собере и до 20 милијарди евра годишно од само 1.800 домаќинства – средства кои би биле клучни за намалување на растечкиот јавен долг и дефицит. Но критичарите, меѓу кои најгласен е Арно, тврдат дека ефектот би бил токму спротивен: најбогатите би ја напуштиле Франција, со што државата би изгубила и капитал и работни места, а буџетот би добил далеку помалку од очекуваното.
Дебатата брзо доби политички размери. Левицата, предводена од Социјалистичката партија и Зелените, ја прифати идејата со ентузијазам и ја претстави како чин на солидарност и враќање на патриотизмот во време кога државата штеди на социјални програми. Десницата, пак, предупреди на економски егзодус и колапс на довербата кај инвеститорите. Новиот премиер Себастијан Лекорну, кој ја презеде функцијата по неуспехот на претходникот да обезбеди поддршка за буџетот, би можел да ја искористи оваа мерка како клучен адут за опстанок на својата влада.
Размената на аргументи стана уште поостра откако Арно јавно го нарече Зукман „псевдоакадемик“ и „екстремно левичарски активист“ кој ја користи својата наука за да ја уништи либералната економија. Економистот возврати со порака дека дискусијата мора да се води со „почитување кон вистината и фактите“ и го обвини Арно за реторика што потсетува на американскиот трампизам – стратегија на дискредитирање на академското знаење и поткопување на научниот авторитет. Во неговата одбрана застана и Томас Пикети, светски познатиот економист и ментор на Зукман, кој оцени дека Арно „зборува глупости“.
Социјалистичкиот лидер Оливие Форе истакна дека вистинската закана за Франција не е во данокот, туку во одбивањето на ултрабогатите да покажат солидарност со општеството кое им овозможило да го изградат своето богатство. Лидерката на Зелените, Марин Тонделје, дури порача дека нервозата на Арно е доказ дека Франција е „блиску до целта“.
Ова не е првпат Арно да ја предизвика јавноста со ставови за даноците. Во 2012 година тој побара белгиско државјанство за да избегне повисоко оданочување, но подоцна ја повлече апликацијата, нарекувајќи го тоа „гест на приврзаност кон Франција“. Денес повторно се наоѓа во срцето на дебатата која ги разголува длабоките пукнатини меѓу богатството и јавниот интерес, меѓу слободниот пазар и барањата за социјална праведност.
Додека улиците на Париз се полни со демонстранти, а владата се обидува да ја одржи стабилноста, прашањето дали Франција ќе наметне данок на богатството станува повеќе од економска мерка. Тоа е прашање за идниот пат на земјата: дали ќе продолжи да го штити својот економски елитизам или ќе побара од најбогатите поголема цена за солидарност со општеството.
