Аналитика
Продолжената политичка нестабилност во Бугарија ќе продолжи да влијае на критичните одлуки за енергетската безбедност и да го задржи статусот на земјата како најдобар клиент на Русија во Европа. Бугарија, моментално трет по големина купувач на руска нафта во светот, оди на уште еден круг општи избори на 2 април, бидејќи парламентот не успеа да формира редовен кабинет по изборите во октомври 2022 година, пишува сајтот ОилПрајз.ком.
Бугарското народно собрание се распушти на 5 февруари, а на функцијата стапи уште една привремена влада назначена од претседателот, петта во последните две години. Критичните енергетски одлуки, вклучително и барање алтернативни залихи на нафта и преземање контрола врз руската нафтена рафинерија на бугарското крајбрежје на Црното Море, најверојатно ќе бидат одложени, можеби за уште една година доколку не се формира редовна влада оваа пролет.
Додека Европската Унија сега постепено укинува 90 отсто од увозот на нафта од Русија, Бугарија стана третиот најголем купувач на руска сурова нафта по Кина и Индија, престигнувајќи ја Турција на таа листа во декември 2022 година. Пристаништето Бургас е единственото во Европа каде што руската нафта сè уште може да се уплови откако Софија успеа да лобира во Европската Комисија за изземање од забраната за руската нафта преку море, која стапи во сила на 5 декември 2022 година.
Испораките на руска нафта во Бугарија всушност се зголеми за 30 отсто во средината на 2022 година и остана стабилна потоа, овозможувајќи ѝ на рафинеријата да работи со полн капацитет од 196.000 барели дневно.
РУСКА НАФТА ЗА РАФИНЕРИЈАТА НА ЛУКОИЛ
Нафтата што се транспортира преку Црното Море со танкери од Новоросијск се рафинира во најголемата рафинерија на Балканот, која е во целосна сопственост на Лукоил, втората по големина нафтена компанија во Руската Федерација. Москва се обиде да ги зачува своите традиционални пазари и влијание користејќи ги рафинериите на Лукоил и Роснефт во Европа; но по последното ембарго тоа е можно само во Бугарија. Ова, пак, ќе ја направи земјата особено ранлива на пропагандата на Кремљ за време на претстојните избори.
Севкупно, Бугарија не направи доволно обиди да обезбеди алтернативни резерви на сурова нафта за нејзината единствена рафинерија, која исто така е главен снабдувач со бензин и моторно масло за поголемиот дел од Балканот. Бидејќи нафтата од Казахстан станува достапна, не само преку конзорциумот на Каспискиот гасовод до пристаништето Новоросијск, туку и преку пристаништето Супса во Грузија, Софија не планира да го искористи овој потенцијал.
Дури сега, речиси една година по почетокот на сеопфатната војна на Русија против Украина, привремената бугарска влада потпиша меморандум со Грција за да истражи дали сега веќе непостоечкиот проект на нафтоводот Бургас-Александрополис може да се оживее и да се користи обратно за испраќање сурова нафта од грчките пристаништа до пристаништето Бургас, заобиколувајќи ги турските теснеци.
Но, руската сопственост на рафинеријата ќе продолжи да биде проблем додека бугарската влада не ја преземе контролата врз објектот како што направи Германија со рафинеријата Швед во сопственост на Роснефт. Бугарските пратеници во јануари оваа година гласаа дека владата може да го преземе работењето на рафинеријата Нефточим Бургас на руската компанија Лукоил до една година за да обезбеди заштита на критичната инфраструктура и снабдувањето со гориво. Но, ова ја остава одлуката на министерот за економија, а во време на парламентарни избори во политички нестабилна земја со силно проруско лоби, ова може да биде проблематично.
Од пролетта 2021 година, Бугарија одржа четири општи избори кои доведоа до фрагментиран парламент кој не можеше да назначи премиер, освен еден – Кирил Петков, кој беше на функција само седум месеци. Но, владата на Петков падна откако еден од четирипартиските коалициски партнери ја повлече својата поддршка во средината на 2022 година, во услови на криза со снабдувањето со природен гас. Бидејќи Петков одби да го плати рускиот гас во рубли, Москва ја прекина испораката на гас за Бугарија, заедно со Полска.
ГАЗПРОМ И ПОЛИТИЧКИТЕ ИГРИ ВО БУГАРИЈА
Иако владата брзо обезбеди алтернативни испораки на гас од Азербејџан и Соединетите Американски Држави, моќните бугарски бизниси поврзани со Газпром тргнаа да ја соборат владата. Симултаните јавни откритија дека Софија тајно продавала оружје и муниција на трети страни за испорака во Украина, се надоврза на политичката кампања што ја започнаа руските лојалисти, која на крајот ја собори владата.
На 5 февруари, ќе стапи на сила уште едно ембарго на ЕУ – на нафтени деривати произведени од руска нафта. Според условите на изземањето на Европската комисија, Бугарија нема да може да извезува нафтени деривати, освен во Украина. Претходно, бензин, дизел и моторно масло се снабдуваа со целиот Балкан, со што Лукоил стана главен регионален играч.
На 1 февруари, привремената бугарска влада објави дека извозот на нафтени деривати направени од руска нафта во Украина ќе продолжи и по 5 февруари. Лукоил негираше дека горивото произведено од руската нафта било испратено во Украина во 2022 година, тврдејќи дека се занимава со над 500 различни посредници, а не директно со Украина. Но, истрагата на бугарската служба на Еурактив покажа дека, според Националниот статистички институт, Украина купила 1.000 пати повеќе гориво од Бугарија во 2022 година отколку во 2021 година. Всушност, обемот на бугарските нафтени деривати извезени во Украина е исто толку голем како 1 процент од бугарската економија.
Се чини дека указот на рускиот претседател Владимир Путин, почнувајќи од 1 февруари, за запирање на испораките на нафта за земјите кои го поддржуваат ограничувањето на цената не влијаеше на рафинеријата Нефточим на Лукоил. Како членка на ЕУ, Бугарија го поддржува ценовното ограничување усвоено од економската група Г7, ЕУ и Австралија, во моментов на 60 долари за барел. Но, понатамошниот публицитет за руската нафта што се користи за снабдување на украинската армија со дизел гориво може да го промени мислењето на Путин. Софија очигледно има малку време да најде алтернативни резерви на нафта за својата економија.
