Аналитика
Македонија се најде под удар на топлотен бран на екстремно високи температури кои денес и утре ќе надминуваат 40 степени. „Во петок (27 јуни) попладне и навечер ќе има развој на локална нестабилност со пороен дожд, грмежи, засилен ветер и услови за локално невреме“, вели метеорологот Славчо Попоски за претстојните денови. За викендов, пак, се предвидува благо освежување со просечни температури од 30-33 степени Целзиусови.
ПРЕПОРАКИ НА ИЈЗ, ЛЕТЕН РЕЖИМ ЗА КАМИОНИ
Институтот за јавно здравје (ИЈЗ) утрово објави јавноздравствени препораки за заштита на лицата над 65 години во услови на високи температури. Оттаму нагласуваат дека оваа група на луѓе се посклони кон здравствени проблеми поврзани со топлината. Потсетуваат дека согласно националните и меѓународните препораки, овие лица се категоризирани како таканаречена „ризична категорија“.
Се апелира повозрасните да избегнуваат изложување на сонце, како и работа на отворено, во периодот од 11 до 17 часот. Да носат лесна, светла и памучна облека, заштитни очила за сонце, капа со висок свод и широк обод и крем со УВ фактор 30+ при изложување на сонце. Да се пие повеќе од вообичаено и да не се чека додека не се почувствува жед за вода. Алкохолните пијалаци да се избегнуваат, како и оние што содржат кофеин, но и екстремно ладните. Доколку лекарот им има поставено некои ограничувања за внес на течности, да се консултираат со него.
Се препорачува да се избегне користење шпорет, рерна и слични уреди од 11 до 17 часот.
Поради исклучително високи температури, во периодот од 1 јули до 31 август, на државните сообраќајници во Македонија стапува на сила летен режим на сообраќај, кој го ограничува движењето на тешки камиони со тежина поголема од 15 тони, во текот на викендите и во денови со исклучително високи температури. Ограничувањето ќе биде активно во следните периоди: – петок од 17:00 – 22:00 часот, – сабота од 09:00 до 18:00 часот и – недела од 09:00 до 22:00 часот.
ЕКСТРЕМНИ ТЕМПЕРАТУРИ НИЗ СВЕТОТ – РЕЗУЛТАТ НА ГЛОБАЛНОТО ЗАТОПЛУВАЊЕ
Европа и Соединетите Американски држави се на удар на екстремно високи температури на самиот почеток на лето, а временските екстреми како што се летните горештини, високата влажност на некои места, како и силните летни бури, проследени со силен дожд и ветер, карактеристични за „потоплите“ летни месеци, јули и август, кои годинава почнаа порано, се резултат на глобалното затоплување, предупредија научниците.
Се очекува јули 2025 година да биде значително потопол од вообичаеното низ Југоисточна Европа – според сеопфатен сет на долгорочни прогнози составени од Службата за климатски промени Коперникус на Европската комисија. Врз основа на статистичка анализа на 400 прогнозирани сценарија, мнозинството (93%) укажуваат дека просечната температура во регионот ќе ги надмине историските норми, користејќи го периодот 1993-2016 година како референца.
Поради глобалното затоплување, Северноатлантската осцилација, шема на атмосферска циркулација што силно влијае на европското време, станува поекстремна во лето, објави германската метеоролошка опсерваторија Макс Планк.
Во нова студија, истражувачите од Институтот за метеорологија „Макс Планк“ и Универзитетот во Хамбург покажаа дека ваквите летни екстреми на NAO, а со тоа и екстремните временски услови во Европа, стануваат сè поверојатни како резултат на глобалното затоплување. Претходните студии првенствено го испитуваа зимскиот NAO бидејќи флуктуациите се поизразени во зима и со тоа добиваат поголемо внимание. Во меѓувреме, летните флуктуации на NAO директно влијаат врз земјоделството и благосостојбата на луѓето.
Во последните децении, екстремните настани како што се топлотните бранови и сушите станаа почести во Европа. Но, понекогаш се јавува впечатлива поделба во рамките на континентот, како што беше видено во летото 2023 година: Иако беше доста дождливо во Германија и северозападна Европа, катастрофални шумски пожари избувнаа во јужна Европа при исклучително високи температури. Ваквите контрастни временски модели во Европа се предизвикани од феномен познат како Северноатлантска осцилација (NAO). NAO се карактеризира со флуктуации во разликата во воздушниот притисок помеѓу Азорските Острови и Исланд над Северниот Атлантик. Овие флуктуации силно влијаат на времето во Европа, што доведува до контрастни временски услови во различни региони.
Суровите временски услови го осакатија воздушниот сообраќај низ Европа, што доведе до речиси две илјади одложувања и откажувања на летови, бидејќи силни ветрови, обилни дождови и силни грмотевици ги зафатија главните центри, вклучувајќи ги Хитроу, Франкфурт, Берлин, Амстердам, Париз и пошироко. Авиокомпании беа принудени да откажат рути, да приземјат авиони и да пренасочат операции поради небезбедни услови на летање. Комбинацијата од странични ветрови, ризици од громови и слаба видливост ги запре некои писти и создаде брановиден ефект врз мрежите на кратки релации и меѓународните летови.
И соседна Грција се најде на ударот на екстремното време на почетокот на јуни кога беа забележани скокови на температурата над 37–38°C, кон средината на месецот следеше кратко заладување, но потоа следуваше уште едно значително затоплување. Во Атина, каде што просечните максимални температури обично се околу 32–33°C во ова време од годината, температурите достигнаа 35°C, а прогнозите предвидуваат 38–39°C во наредните денови, додека пак во централните региони како што е Лариса, се очекува живата да достигне жешки 41°C до петок, означувајќи го она што метеоролозите го нарекуваат првиот официјален топлотен бран на летото 2025 година.
Според Националната опсерваторија во Атина, овој јуни е веќе меѓу најжешките и најветровитите од 2009 година, што предизвикува загриженост кај метеоролозите и противпожарните власти. Невообичаено големиот број на „мелтемија“ – силните сезонски северни ветрови што обично се гледаат во јули и август – создаде нестабилна мешавина, забрзувајќи ги пожарите порано од очекуваното.
На источниот егејски остров Хиос, каде што шумските пожари беснееја три дена по ред. Уништени се над 6.200 хектари шума и тревна површина, уништувајќи ги локалните заедници и екосистеми.
Туристички дестинации како Шпанија, Португалија и јужна Франција ќе бидат погодени од сериозен топлотен бран што ќе предизвика температури над 40 степени Целзиусови.
Сепак, северна Франција, која обично не е позната по екстремна топлина, ќе достигне и до 40-41 степени Целзиусови. Умерената поморска клима е генерално слична на Ирска, со умерени зимски и летни температури и многу дождови.
Британските и француските власти издадоа здравствени предупредувања поврзани со топлото време овој викенд, додека северна Европа се соочува со ран летен топлотен бран.
Се предвидува дека температурите ќе достигнат врв од 34 степени Целзиусови во делови од источна Англија во сабота, по една недела невообичаено топло време, според Метеоролошката служба, националната метеоролошка агенција на Велика Британија. Тоа е околу 12 степени Целзиусови повисоко од нормалното за овој период од годината.
Агенцијата за здравствена безбедност на Велика Британија и Метеоролошката служба издадоа жолто предупредување за топлотна состојба кое ја опфаќа цела Англија до понеделник наутро поради зголемени здравствени ризици за лицата над 65 години и оние со проблеми со срцето и белите дробови.
ЖИВОТНОЗАГРОЗУВАЧКО ВРЕМЕ ВО САД, КЛИМИТЕ НА НАЈЈАКО
Реткиот јунски топлотен бран носи задушлив, опасен почеток на летото низ поголемиот дел од источниот дел на САД оваа недела, со прогнози дека температурите ќе станат уште повисоки во вторник. Националната метеоролошка служба објави предупредувања за екстремна топлина од Северна и Јужна Каролина до Мејн, советувајќи да не се прават какви било активности на отворено во тие услови, пишува Вашингтон Пост.
Многу високите нивоа на влажност, исто така, го засилуваат топлотниот бран и ја намалуваат можноста температурите да се оладат ноќе. NWS го рангираше топлотниот бран на највисокото четврто место на својата скала за ризик од топлина од четири нивоа за да се објасни сериозноста на топлите ноќни температури врз јавното здравје.
Градоначалниците на Вашингтон, Филаделфија, Њујорк и Бостон прогласија вонредна состојба поради топлината, нудејќи бесплатен превоз до библиотеките и другите центри за ладење во обид да се намали инциденцата на болести и повреди поврзани со топлината.
Оваа недела во Њујорк се очекува температурите да се искачат до 90-тите степени или дури и повисоки во првиот топлотен бран од годината. На многу локации во метрополитенската област веројатно ќе се искачат до високите 90-ти степени и потенцијално ќе надминат 100 степени (Фаренхајти или околу 38 Целзиусови степени). Високите температури нормално би се движеле од 80 до 85 степени во ова време од годината.
Се предвидува дека задушливото време ќе создаде услови опасни по живот, особено за постарите лица и за секој што нема пристап до климатизација. „Ваква топлина може да убие“, соопшти Управата за вонредни состојби на Њујорк на социјалните медиуми. „Ова е најсмртоносната временска опасност со која се соочуваме.“
Екстремната топлина е водечка причина за смрт поврзана со временските услови во земјата, убивајќи повеќе жители на САД секоја година отколку ураганите, поплавите и торнадата заедно, покажуваат федералните податоци. И не е убиец со еднакви можности. Покрај тоа што директно предизвикува дехидратација или топлотен удар, екстремната топлина може да ги влоши и основните здравствени состојби.
Истражувањата покажуваат дека веќе ранливите популации, како што се оние без трајно домување, имаат поголема веројатност да имаат хронични заболувања како што се дијабетес или кардиоваскуларни заболувања. Недостатокот на пристап до климатизација, медицинска нега или исхрана само го влошува проблемот.
За да се одржи работата на клима уредите, администрацијата на Трамп дозволува некои електрани на фосилни горива на југоистокот да ги надминат ограничувањата за загадување. Иако не е невиден потег за време на вонредни состојби, тоа претставува голем контраст со другите решенија што се појавија во последниве години – како што е зависноста на Тексас од сончева енергија за да се справи со топлотните бранови.
Стратегијата на претседателот Доналд Трамп да се потпре на фосилни горива создава повратна јамка: Колку повеќе природен гас и јаглен се горат за енергија, толку повеќе јаглеродно загадување влегува во атмосферата. Ова загадување помага во затоплувањето на планетата – барајќи повеќе електрична енергија за ладење на луѓето, пишува Политико.
