ИНФЛАЦИЈАТА ВО ЕВРОЗОНАТА ОСТАНУВА ТВРДОГЛАВА: Најмногу поскапе храната – енергијата и натаму поевтинува

Инфлацијата во еврозоната повторно се врати во фокусот на европските економисти и носителите на политики, откако прелиминарните податоци на Евростат покажаа дека потрошувачките цени во јули се зголемиле за 2% на годишно ниво. Ова е иста стапка како и во јуни, но сепак над очекувањата на пазарот, кои предвидуваа раст од 1,9%. Со тоа, инфлацијата втор месец по ред се движи точно на целното ниво на Европската централна банка, но структурата на ценовниот раст покажува дека проблемите не се целосно решени.

Базичната инфлација, која ги исклучува компонентите како енергијата и храната, се зголеми за 2,3% на годишно ниво, што е исто така повисоко од очекуваното и го потврдува тврдењето дека ценовните притисоци во сржта на економијата сè уште се присутни. Според анализата на Евростат, најголем годишен раст е забележан кај храната, алкохолот и тутунот, чии цени пораснале за 3,3%, што е повисоко од 3,1% во јуни. Услугите, кои имаат значаен удел во вкупниот индекс, забележаа пораст од 3,1%, што е намалување во однос на 3,3% во претходниот месец, додека неенергетските индустриски стоки поскапеа за 0,8%, наспроти 0,5% во јуни. Единствената категорија која бележи негативна стапка останува енергијата, со пад од 2,5%, што е благо подобрување во однос на -2,6% во јуни.

Според Никола Нобиле, главен економист за Италија во „Оксфорд економикс“, падот на енергетските цени само делумно го ублажува ценовниот шок што доаѓа од другите сектори. Таа истакнува дека „енергетската инфлација само делумно го неутрализираше прилично силното забрзување на зголемувањето на цените на храната, додека базичната инфлација остана стабилна на 2,3%“. Според неа, инфлацијата на услугите и натаму е над целта на ЕЦБ, но со 3,1% достигнува најниско ниво во последните три години. На месечно ниво, главната инфлација останала непроменета, додека базичната се намалила за 0,2%, што сугерира одредено сезонско олабавување на ценовниот притисок.

Мешаната слика за инфлацијата станува уште поизразена кога се анализираат податоците по земји. Во Шпанија, годишната инфлација во јули достигна 2,7%, што е зголемување за 0,4 процентни поени во однос на јуни и значително над пазарните очекувања. Главни причини за тоа се растот на цените на електричната енергија и, во помала мера, на горивата, кои годинава имаат поинаква динамика во однос на минатата. Основната инфлација во Шпанија исто така порасна на 2,3%. Во Франција, прелиминарната проценка на инфлацијата според хармонизираниот индекс (HICP) беше 0,94%, што е повисоко од консензуалните прогнози, иако според „Голдман Сакс“, ова е „во линија со нашите очекувања и непроменето од јунскиот печат“. Италија, пак, прикажа флеш инфлација која е малку над очекувањата, додека основната инфлација останува стабилна. Во Германија, годишната инфлација според HICP се искачи на 1,8%, што е малку под очекувањата од 1,9%. Основната инфлација таму остана стабилна на 2,7%, исто како и во јуни.

Во паралела со инфлацијата, Евростат објави и податоци за економскиот раст во еврозоната во вториот квартал. На годишно ниво, БДП пораснал за 1,4%, што е мало намалување од 1,5% во првиот квартал. На квартално ниво, растот изнесува само 0,1%, што е остро забавување во однос на 0,6% во првиот квартал. Италија и Германија забележале негативна стапка на квартален раст од -0,1%, додека Франција пораснала за 0,3%, а Шпанија предничела со раст од 0,7%. Иако сите земји имале позитивен раст на годишно ниво, економската слика е далеку од импресивна.

Мајкл Филд, главен стратег за европските пазари во „Морнингстар“, вели дека иако растот е слаб, сепак е постојан и позитивен, што претставува добра вест во контекст на глобалната економска неизвесност. Тој додава дека Европа не забележала ниту една негативна четвртина на раст речиси три години по ред. Филд предупредува дека неодамна постигнатиот трговски договор меѓу ЕУ и САД би можел да влијае на економската динамика во следните квартали, особено поради новите царини, но истовремено смета дека ризикот од рецесија е многу намален во однос на стравувањата што преовладуваа во април.

Економистите од „Оксфорд економикс“, вклучително и Рикардо Марчели Фабијани, укажуваат на тоа дека извозниот сектор се соочува со значителни пречки, како резултат на протекционистички мерки и посилното евро. Сепак, подобрувањата во деловното расположение и отпорниот пазар на труд се очекува да го ублажат негативното влијание врз инвестициите, а истовремено и да ја поддржат домашната потрошувачка, која би можела да добие дополнителен поттик ако инфлацијата продолжи да се намалува.

Во ваков контекст, фокусот се префрла на Европската централна банка и нејзиниот следен чекор. По состанокот одржан на 24 јули, на кој каматните стапки останаа непроменети, очекувањата на пазарот се насочени кон можноста за ново намалување до крајот на годината. Сепак, шансите тоа да се случи токму на следниот состанок во септември се намалуваат. Според Нобиле, фактот што инфлацијата е веќе втор месец по ред на целта и над нивната прогноза им дава на креаторите на монетарната политика причина да бидат претпазливи и да почекаат со натамошни намалувања. Таа истакнува дека нивната основна проекција сега е дека нема да има ново намалување на каматните стапки во септември.

Во меѓувреме, еврозоната останува во состојба на економско балансирање. Од една страна, растот е бавен и подложен на ризици од надворешни шокови. Од друга страна, инфлацијата и натаму е релативно висока и концентрирана во критични сегменти како храната и услугите. Септемврискиот состанок на ЕЦБ ќе биде клучен за утврдување на идната насока, но засега сè укажува дека Европската централна банка ќе продолжи да се движи внимателно, со отворена опција за реакција во зависност од идните економски сигнали.