Аналитика
Претседателот на САД Доналд Трамп издаде извршна наредба со која на увозот од Индија ѝ наметна дополнителни 25 проценти царини како казна за продолжениот увоз на руска нафта, со што вкупната царинска стапка за одредени индиски производи се искачи на 50 проценти. Во наредбата Трамп нагласи дека руската војна во Украина претставува „национална вонредна состојба“ за Вашингтон и оцени дека е „неопходно и соодветно“ да се изврши притисок врз големите купувачи на руски енергенси. Тој констатира дека индиската влада „директно или индиректно увезува нафта од Руската Федерација“ и дека овие постапки „продолжуваат да претставуваат невообичаена и вонредна закана за националната безбедност и надворешната политика на САД“. Новите тарифи ќе стапат на сила 21 ден по објавувањето, оставајќи простор двете страни да договорaт пониска стапка.
Од Њу Делхи веднаш реагираа, оценувајќи ги царините како „нефер, неоправдани и неразумни“. Индиското Министерство за надворешни работи потсети дека увозот се темели на пазарни фактори и е клучен за енергетската безбедност на 1,4 милијарди луѓе, прашувајќи зошто Индија е таргетирана, додека други големи купувачи на руска нафта не се. Индиските власти нагласија дека повеќе земји, меѓу кои Кина и Турција, продолжуваат да купуваат руска нафта по поволни цени, а дури и Вашингтон и Брисел набавуваат руски ѓубрива.
Новата ескалација доаѓа по пет рунди трговски разговори, вклучително и посетата на американскиот потпретседател Џ. Д. Венс во Њу Делхи во април, кои не донесоа договор. Експертите предупредуваат дека односите Вашингтон–Њу Делхи се соочуваат со најсериозната криза во последниве години, особено што Пакистан во јули успеа да договори пониски тарифи. Во исто време се појавија извештаи дека премиерот Нарендра Моди подоцна месецов ќе отпатува во кинескиот град Тјанџин на безбедносен самит, што се толкува како сигнал за ублажување на тензиите со Пекинг; се очекува таму да присуствуваат и руски претставници.
До неодамна, Трамп и Моди важеа за блиски сојузници: Моди беше меѓу првите светски лидери што го посетија Трамп при влегувањето во вториот претседателски мандат, а во 2019 година Трамп му организираше митинг „Howdy, Modi“ во Тексас. Но американскиот претседател сè почесто ги нарекува индиските трговски практики „неправедни“ и вети дека ќе го намали дефицитот, кој во 2024 година изнесуваше речиси 46 милијарди долари во корист на Индија.
Истовремено, Трамп се обидува да ја натера Москва да прекине сојузните операции во Украина. Откако не успеа да испорача ветен прекин на огнот, тој во јули ѝ постави рок на Русија што истекуваше истиот ден кога ги најави тарифите. Шефот на американската дипломатија Стив Виткоф претходно неделава беше во Москва, а индискиот советник за национална безбедност Аџит Довал разговараше таму за редуцирање на индиските набавки на руски бензин.
На прес-конференција, Трамп беше запрашан дали евентуален напредок во мировните разговори ќе го натера да ги укине царините кон Индија; тој одговори дека „ќе се одлучи подоцна“, потсетувајќи дека засега важи стапка од 50 проценти. Новинарите го прашаа и зошто Индија е издвоена од списокот на увозници на руска нафта. Претседателот не одговори директно, но неговите советници објаснуваат дека купувањето нафта со попуст од Москва ѝ обезбедува финансии на руската воена машинерија, со што во очите на Белата куќа Индија станала „најголем прекршител“.
Иако Вашингтон остави можност за преговори и ревидирање на мерките, дополнителните царини дополнително ги комплицираат врските меѓу двете најголеми светски демократии, а набљудувачите стравуваат дека тековната трговска пресметка може да прерасне во подлабока стратешка дистанца.
