Аналитика
Она што почна со симпатична божиќна шега – стана седумдесет години долга традиција. Северноамериканската команда за воздухопловна одбрана (NORAD) и годинава ја продолжува својата мисија на сателитско следење на „најпознатиот и најсакан старец со бела брада на светот“ на неговото божиќно патување од Северниот Пол до сите деца на светот, кои од него чекаат подароци.
„Следење на Дедо Мраз“ е годишна програма на НОРАД, во која американските и канадските воздухополовни сили на радар наводно го следат Дедо Мраз додека го напушта Северниот Пол и патува низ светот на својата мисија да им дели подароци на децата на Бадник. Програмата започнува на 1 декември, но самото следење на Дедо Мраз започнува на полноќ секоја година на 24 декември. Тоа е функција за информирање на заедницата на NORAD и се одржува секоја година од 1955 година.
Програмата ја следи традицијата на уредничкиот текст од септември 1897 година „Да, Вирџинија, постои Дедо Мраз“ во „Њујорк Сан“ и беше инспирација за Google „Следење на Дедо Мраз“, кој беше лансиран во декември 2004 година.
На 24 декември 1948 година, Воздухопловните сили на Соединетите Американски Држави издадоа соопштение во кое тврдеа дека „радарска мрежа за рано предупредување на север“ открила „една неидентификувана санка, напојувана од осум ирваси, на 4.300 метри, во правец од 180 степени“. Асошиејтед Прес го пренесе овој „извештај“ до пошироката јавност. Тоа беше прв пат вооружените сили на Соединетите Американски Држави да издадат соопштение за следење на санките на Дедо Мраз на Бадник, иако тоа беше еднократен настан, кој не се повтори во текот на следните неколку години.
ЕДНА ЗГРЕШЕНА БРОЈКА И ЕДЕН ТЕЛЕФОНСКИ ПОВИК ЈА ПОЧНА ТРАДИЦИЈАТА
Приказната сосем наликува на сценарио за холивудски филмски хит од жанрот – божиќна комедија. Имено, во 1955 година, една продавница на ланецот стоковни куќи Sears во САД објавила оглас во весникот Газет во Колорадо Спрингс, во кој им се обратила на децата – и ги повикала да се јават кај Дедо Мраз, на следниот телефонски број ME 2-6681. Но, една цифра на бројот била погрешно испечатена, а згрешениот телефонски број всушност бил број – ни помалку ни повеќе, туку на американскиот Центарот на Континенталната команда за воздушна одбрана (CONAD) во Колорадо Спрингс.
Според сведоштвата на лицата инволвирани во целата работа од тоа време, еден декенвриски ден во 1955 година наводно дошол повик до CONAD. Полковникот Хари Шуп се јавил на повикот. Повикувачот, било мало девојче, и таа го прашала Шуп дали е тој Дедо Мраз. Шуп, сериозен човек, првично помислил дека повикот е нечија шега и грубо ѝ одговорил.
Но, откако сфатил дека детето е сериозно, го омекнал тонот и побарал да разговара со мајката на детето; тогаш дознал за огласот. Некои извори тврдат дека тој добил бројни слични повици таа ноќ, како одговор на што ги замолил своите оператори да им ја дадат на децата „тековната локација“ на Дедо Мраз. „Атлантик“ тврди спротивното дека немало многу повици од деца таа ноќ.
На Бадник, кога еден член од персоналот на Шуп поставил слика од Дедо Мраз на табла што се користела за следење на неидентификувани летала тој декември, Шуп си помислил дека целата работа на крајот може да излезе добра за имиџот на CONAD. Тој го замолил службеникот за односи со јавноста на CONAD, полковник Барни Олдфилд, да ги информира медиумите дека CONAD ги следи санките на Дедо Мраз.
Во своето соопштение до медиумите, Олдфилд додаде дека „CONAD, Армијата, Морнарицата и Воздухопловните сили на морнарицата ќе продолжат да ги следат и чуваат Дедо Мраз и неговите санки на неговото патување до и од САД од можен напад од оние кои не веруваат во Божиќ“.
Шоуп немал намера да го повтори трикот во 1956 година, но Олдфилд го информирал дека Асошиејтед Прес и Јунајтед Прес Интернешнл чекаат извештаи дека CONAD повторно тврди дека го следи Дедо Мраз. Шоуп се согласил дека Олдфилд треба повторно да го објави тоа, и така се родила годишната традиција.
Во 1958 година, Командата за воздушна одбрана на Северна Америка (NORAD) ја презеде одговорноста за известување од CONAD, а известувањето станало подетално како што минувале годините. На пример, на 24 декември 1960 година, северната командна станица на НОРАД во Сен-Ибер, Квебек, Канада, даваше редовни информации за наводната санка управувана од „Дедо Мраз“, која ја идентификуваше како „несомнено пријателска“. Во текот на вечерта, НОРАД тврдеше дека санката извршила итно слетување на мразот во заливот Хадсон, каде што авиони-пресретнувачи на Кралските канадски воздухопловни сили (RCAF) тврдеа дека биле испратени да истражат, наводно откриле дека Дедо Мраз ја преврзал предната нога на неговиот ирвас со име Денсер, по што се вели дека авионите на RCAF го придружувале кога го продолжил своето патување.
1.500 ВОЛОНТЕРИ ЗА ДЕДО МРАЗОВСКИОТ ХОТЛАЈН
На крајот, НОРАД, кој беше преименуван во Северноамериканска команда за воздушна одбрана во 1981 година, отворено објави број на телефонска линија за пошироката јавност да се јави за да добие информации за наводниот напредок на Дедо Мраз.
NORAD се потпира на волонтери за да ја овозможи програмата. Секој волонтер обработува околу 40 телефонски повици на час, а тимот обично обработува повеќе од 12.000 е-пошта и повеќе од 70.000 телефонски повици од повеќе од двесте земји и територии. Повеќето од овие контакти се случуваат во текот на дваесет и петте часа од 2 часот наутро на 24 декември до 3 часот наутро по MST на 25 декември.
Веб-страница наречена NORADSanta.org беше основана за да им овозможи пристап до проектот на корисниците на интернет. NORAD не само што симулира следење на санките на Дедо Мраз, туку му кажува и на корисникот точната количина подароци што ги „доставува“ во секој момент на Бадник. NORAD започнува со „следење“ на полноќ по MST, па дури и обезбедува приказ на ритуалот на Дедо Мраз пред испорака.
Од декември 2007 година, Google Analytics се користи за анализа на сообраќајот на веб-страницата. Како резултат на овие информации за анализа, програмата може да проектира и да ги скалира потребите за волонтерски персонал, телефонска опрема и компјутерска опрема за Бадник. Волонтерите вклучуваат воен и цивилен персонал на NORAD.
Во 2014 година, NORAD одговори на повеќе од 100.000 телефонски повици. Во 2015 година, повеќе од 1.200 американски и канадски воени лица се пријавија како доброволци за да ги опслужат телефонските линии.
Во 2018 година, повеќе од 1.500 волонтери беа одговорни за телефонските линии и покрај затворањето на американската влада.
Во декември 2019 година, веб-страницата noradsanta.org прими 8,9 милиони посетители.
„САНКАТА НА ДЕДО МРАЗ ПАТУВА БРЗО“
Во 2024 година, околу 380.000 повици биле упатени кон божиќно украсениот хангар во вселенската база „Питерсон“ во Колорадо Спрингс, домот на НОРАД.
Иако Дедо Мраз не претставува закана, истата софистицирана комбинација од радар, сателити и млазни авиони што овозможуваат мисија на НОРАД во текот на целата година се распоредени за да го следат неговиот напредок.
Полковник Кели Фрушур, портпаролка на НОРАД, објасни за британски Индипендент дека следењето започнува токму на меѓународната датумска граница над Тихиот Океан.
Таа додаде дека препознатливиот, сјаен нос на ирвасот Рудолф емитува топлински потпис сличен на ракета, кој напредните сателити на НОРАД лесно го детектираат.
Телефонската линија честопати носи трогателни и забавни интеракции за волонтерите кои разговараат со јавувачите. Полковник Фрушур раскажува еден незаборавен повик минатата година од едно младо девојче кое беше загрижено дека Дедо Мраз се упатува директно кон Меѓународната вселенска станица, каде што наводно биле заглавени двајца астронаути.
„За среќа, додека повикот заврши, Дедо Мраз се префрли на друга дестинација, а детето беше уверено дека Дедо Мраз не е заробен во вселената и дека ќе стигне до нејзината куќа подоцна таа вечер“, рече Фрушур.
Мишел Мартин, вработена во NORAD и ветеранка од морнарицата, сподели уште една трогателна приказна за Хенри, човек со посебни потреби кој верно се јавува секоја година. Тој еднаш искрено праша дали пилотот на млазен авион што го придружува Дедо Мраз низ Северна Америка може да остави порака за Дедо Мраз, потврдувајќи дека Хенри е безбедно во кревет.
Мартин му објасни дека Дедо Мраз патува „побрзо од ѕвездената светлина“. Таа се сети дека му рекла: „Не знам дали нашиот пилот може да го стигне доволно брзо. Тој само мафна и си отиде“.
(Фото: принтскрин од https://www.noradsanta.org/en/map )
