Аналитика
Федерален апелационен суд привремено ги врати царините на американскиот претседател Доналд Трамп, еден ден откако трговскиот суд пресуди дека тие ги надминуваат овластувањата дадени на претседателот.
Апелациониот суд на Соединетите Американски Држави за Федералниот округ во Вашингтон привремено ја блокираше одлуката на понискиот суд во четврток, но не даде образложение за одлуката, туку им даде на тужителите рок до 5 јуни да одговорат.
НЈСК Холдинг: Македонска компанија во врвот на европскиот канабис-бизнис
Во долг пост на Truth Social кратко по наредбата за одложување, Трамп рече дека „Пресудата на Американскиот суд за меѓународна трговија е толку погрешна и толку политичка! Се надевам дека Врховниот суд ќе ја поништи оваа ужасна, заканувачка одлука за земјата, БРЗО и РЕШИТЕЛНО. Не смее да им се дозволи на „измамниците“ од затскриената област да ја уништат нашата нација! Во ужасната одлука се наведува дека ќе морам да добијам одобрение од Конгресот за овие царини. Со други зборови, стотици политичари ќе седат околу Вашингтон со недели, па дури и месеци, обидувајќи се да дојдат до заклучок што да им наплатат на другите земји што се однесуваат неправедно кон нас. Ако му се дозволи да остане, ова целосно ќе ја уништи претседателската моќ – претседателството никогаш нема да биде исто!“
Сеопфатните и нестабилни царини на Доналд Трамп ги оставија бизнисите во неизвесност, ги потресоа глобалните пазари, ги нарушија односите на САД со трговските партнери и ги зголемија цените на стоките за широка потрошувачка. Но, во среда, федерален суд пресуди дека Трамп воопшто немал овластување да ги наметне.
Во средата, трочлено судско тело во Американскиот суд за меѓународна трговија (USCIT) во Њујорк пресуди дека Трамп ги пречекорил своите овластувања со спроведување на царински режим врз десетици земји во обид да го оживее домашното производство и да ги намали буџетските дефицити со генерирање приходи од увозни давачки. Администрацијата, исто така, ги користеше царините како средство за преговарање за трговски договори поповолни за САД – како и во геополитички преговори.
Пресудата од среда – со која ќе се запре царината од 30% за Кина, царината од 25% за одредени стоки од Мексико и Канада и универзалните царини од 10% за поголемиот дел од остатокот од светот – беше брзо обжалена од администрацијата на Трамп, а федералниот апелационен суд во четврток одобри итен предлог за повторно воведување на царините.
Судот USCIT има надлежност над граѓанските случаи што произлегуваат од царинските и меѓународните трговски закони на САД.
Судиите што одлучуваа за царините на Трамп беа назначени од различни претседатели: судијката Џејн Рестани беше назначена од Роналд Реган; судијата Гари Кацман беше назначен од Барак Обама, а судијата Тимоти Рајф беше назначен од Трамп за време на неговиот прв мандат.
USCIT го издаде своето мислење за два консолидирани случаи во врска со царините на Трамп. Првата беше поднесена од увозникот на вино V.O.S. Selections со седиште во Њујорк, заедно со четири други мали бизниси, а втората беше поднесена од 12 различни држави.
При воведувањето царини, кои Конгресот има уставна моќ да ги одобри, Трамп се повика на своите овластувања според Законот за меѓународни економски овластувања во вонредни состојби од 1977 година (IEEPA), кој му дава на претседателот овластување да ја регулира трговијата во светлината на заканите што можат да претставуваат национална вонредна состојба. Тоа беше прв пат претседател да ја повика IEEPA во тарифна ситуација.
Тужителите тврдеа дека Трамп немал овластување според IEEPA да воведува толку широко распространети царини.
Во својот заклучок, судот пресуди во корист на трајна забрана за царинските наредби низ целата земја.
Како ова може да влијае на царините на Трамп?
На Трамп му беа дадени 10 дена да ја стави на сила забраната, според наредбата што ја придружува пресудата. Судот нареди четири од извршните наредби на Трамп да бидат неважечки и мора да бидат укинати. Сепак, царините од 25% на Трамп за челик, алуминиум и автомобили останаа на сила, во исчекување на истрагата на Министерството за трговија.
Пресудата се заканува да ги прекине тековните преговори за трговски договор, иако Трамп сè уште може да воведе нови „ограничени“ царини, се наведува во пресудата, сè додека тие се „како одговор на „фундаменталните проблеми со меѓународното плаќање““, кои вклучуваат значителни трговски дефицити според член 122 од Законот за трговија од 1974 година. Ова му дава овластување на претседателот да воведува царини до 15% до 150 дена.
Исто така, постои можност администрацијата едноставно да ја игнорира пресудата. Одредба во законот „Еден голем прекрасен закон“ од над илјада страници, кој беше усвоен во Претставничкиот дом минатата недела и сега е пред Сенатот, ефикасно би ја ограничила моќта на судиите да го обвинат тужителот за непочитување на судските наредби или забрани. Доколку мега-законот стане закон, со одредбата недопрена, критичарите велат дека тоа би можело да ја ограничи можноста на федералните судови да ги ограничат некои од потезите на Трамп.
Аналитичарите предупредуваат дека Трамп веројатно ќе преземе други начини за воведување царини.
„Оваа пресуда претставува неуспех за царинските планови на администрацијата и ја зголемува неизвесноста, но можеби нема да го промени конечниот исход за повеќето главни трговски партнери на САД“, изјави за Блумберг главниот американски политички економист во Голдман Сакс, Алек Филипс. „Засега, очекуваме администрацијата на Трамп да најде други начини да воведе царини.“
Тимоти Мо, главен стратег за акции во Азиско-пацифичкиот регион во Голдман Сакс, изјави за Блумберг ТВ: „Ова може да се смета за удар, но тоа не е конечниот резултат.“
Неколку минути по пресудата, администрацијата на Трамп поднесе жалба до Апелациониот суд на САД за Федералниот округ во Вашингтон. Случајот подоцна може да биде обжален и до Врховниот суд.
„Судскиот удар е надвор од контрола“, објави заменик-шефот на кабинетот на Белата куќа за политика и советникот за внатрешна безбедност, Стивен Милер, на X.
„Не е работа на неизбраните судии да одлучуваат како правилно да се справат со национална вонредна состојба“, рече заменик-секретарот за печат на Белата куќа, Куш Десаи, во соопштението. Десаи рече дека трговските дефицити доведоа до национална вонредна состојба што „ги десеткуваше американските заедници, ги остави нашите работници зад себе и ја ослабна нашата индустриска база за одбрана – факти што судот не ги оспори“. Тој додаде: „Претседателот Трамп вети дека ќе ја стави Америка на прво место, а администрацијата е посветена на користење на секој лост на извршната власт за справување со оваа криза и враќање на американската величина“.
Секретарката за печат на Белата куќа, Каролин Ливит, на брифинг за медиумите во четврток ја осуди одлуката, нарекувајќи ја „судско претерување“. Ливит рече дека судиите „дрско ја злоупотребиле својата судска моќ за да го узурпираат авторитетот на претседателот Трамп“ и рече дека Администрацијата поднела итен предлог за одложување во исчекување на жалбата.
Питер Наваро, врвен трговски советник на Трамп, им изјави на новинарите во четврток дека Администрацијата сепак ќе најде начин да ги спроведе царините без оглед на судската одлука за користењето на вонредните овластувања од страна на Трамп. „Можете да претпоставите дека дури и ако изгубиме, ќе го сториме тоа на друг начин“, рече Наваро, додавајќи дека Администрацијата ги разгледува „сите стратешки опции“.
Главната обвинителка на Њујорк, Летиција Џејмс е една од главните обвинители кои ја поднесоа тужбата. „Овие царини се масивно зголемување на даноците за работничките семејства и американските бизниси што би довело до поголема инфлација, економска штета на бизнисите од сите големини и губење на работни места низ целата земја доколку им се дозволи да продолжат. Оваа одлука е голема победа за нашите напори да го почитуваме законот и да ги заштитиме жителите на Њујорк од нелегални политики што ги загрозуваат американските работни места и економија.“
Низ целиот свет, економистите и лидерите – а според првичните индикации и пазарите – исто така ја прифатија пресудата.
Финансискиот секретар на Хонг Конг, Пол Чен, им рече на новинарите дека пресудата „барем ќе го доведе претседателот Трамп до разум“.
„За економиите што имаат поразновидни извозни кошнички, ова е одложување“, изјави Ник Маро, главен економист за Азија во Економската разузнавачка единица, за Би-Би-Си, истакнувајќи дека азиските економии во голема мера ќе ја прифатат пресудата. „Но, тоа не се сите“, додаде тој, посочувајќи ги економиите како Јужна Кореја и Тајван кои сè уште би можеле да бидат „заложници“ на американските тарифи за извоз на автомобили и метали.
(Фото: CBS)
