Аналитика
Додека глобалниот економски пејзаж се менува со забрзано темпо, а светските пазари се наоѓаат во неизвесност, Европската Унија и Соединетите Американски Држави се пред нова трговска пресметка. Само неколку недели пред истекот на ултиматумот од Вашингтон, претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен испрати јасна, но остроформулирана порака: „Подготвени сме за договор – но ќе ги браниме европските интереси по потреба.“
По самитот на лидерите на ЕУ во Брисел, Фон дер Лајен потврди дека ЕУ го добила „последниот документ на САД“ за продолжување на трговските преговори. Иако не откри детали за американските барања, таа истакна дека предлогот внимателно се разгледува. „Сите опции остануваат на маса“, додаде таа, сигнализирајќи подготвеност, но и одлучност доколку преговорите пропаднат.
САД и ЕУ водеа серија интензивни сесии во изминатите недели, но политичкиот фокус на Белата куќа постепено се префрли кон кризата со Иран и трговското примирје со Кина. Сепак, времето за постигнување договор истекува – 9 јули е крајниот рок поставен од американскиот претседател Доналд Трамп, кој предупреди дека доколку не се дојде до компромис, сите стоки од ЕУ ќе бидат предмет на 50% царина.
Во моментов, повеќето европски производи подлежат на 10% тарифи, додека автомобилите и автоделовите се обложени со 25%, а челикот и алуминиумот со 50%. Дополнително, се размислува за нови секторски давачки на полупроводници и фармацевтски производи.
Американскиот секретар за финансии Скот Бесенд сугерираше дека за земјите кои покажуваат „добра волја“, рокот би можел да се продолжи. Тоа отвора простор за дипломатско маневрирање, но и не ја намалува неизвесноста околу исходот.
Во меѓувреме, внатре во ЕУ владеат поделени ставови. Германскиот канцелар Фридрих Мерц се залага за брз и прагматичен договор, додека францускиот претседател Емануел Макрон предупредува дека прифаќањето на неурамнотежени услови би ја ослабело европската конкурентност. „Ако САД инсистираат на 10% основна тарифна стапка, Европа мора да одговори со мерки со слично влијание“, изјави Макрон.
Фон дер Лајен, покрај преговорите со Вашингтон, отвори и поширока тема – неопходноста од „редизајн“ на Светската трговска организација. Таа предупреди дека билатералните трговски договори и растечките економски судири го нарушуваат глобалниот систем на фер трговија.
Таа, исто така, го осуди агресивниот пристап на Кина, обвинувајќи ја дека ги користи своите позиции на глобалниот пазар за критични суровини како геополитичко оружје. Овие суровини, кои се клучни за индустрии како електрични возила и обновлива енергија, се предмет на извозни ограничувања што, според фон дер Лајен, претставуваат прекршување на трговските правила.
