Аналитика
Европската Унија објави дека Системот за влез/излез (EES) ќе биде имплементиран на 12 октомври 2025 година. EES е автоматизиран ИТ систем за регистрација на државјани кои не се членки на ЕУ кои патуваат за краток период. Секое преминување на надворешна граница ќе бара државјанинот кој не е членки на ЕУ да биде електронски регистриран, вклучувајќи ги сите влезови, излези и одбивања. Барањата ќе се воведуваат постепено, кулминирајќи со барања за биометриски податоци на граничните премини.
Фазната имплементација ќе започне на 12 октомври 2025 година, а системот треба да биде целосно функционален до 10 април 2026 година на сите граници на ЕУ.
Иницијативата првично требаше да започне во 2023 година, со планиран датум за лансирање октомври 2024 година, но беше одложувана во бројни наврати.
Автоматизираниот систем ќе бара од носителите на странски пасоши од надвор од Унијата да ги регистрираат своите биометриски податоци, вклучувајќи скенирање на отпечатоци од прсти и снимање слики од лицето, плус други податоци како што се име, детали за пасошот и информации за влез, пред да патуваат во земјите од Шенген-зоната.
Предностите на системот вклучуваат можност за поедноставување на процесите без потпирање на рачно удирање на печaт на пасошот и овозможување построги гранични контроли.
Со шестмесечно воведување, наместо со ригорозно лансирање, патниците веројатно ќе се соочат со мешан пристап кон биометриските и рачните регистрации сè додека системот не биде целосно интегриран.
ЕУ, исто така, изјави дека Европскиот систем за информации и авторизација за патување (ETIAS) ќе започне „некаде помеѓу октомври и декември 2026 година“.
Ова ќе значи дека носителите на пасоши од земји кои не се од ЕУ ќе аплицираат за електронско овластување (слично на ESTA во САД).
Цената на ETIAS првично беше одредена на 7 евра, иако сега е речиси тројно зголемена со нова бројка од 20 евра.
ЕУ тврди дека дополнителната такса е „за покривање на оперативните трошоци“ за стапките на инфлација и за усогласување на таксата со „слични програми за овластување за патување“.
Документот ќе важи три години или додека не истече пасошот и дозволува неограничени краткорочни престои (90 дена во кој било период од 180 дена).
Европскиот систем за информации и авторизација за патување (ETIAS) е ослободување од виза за патници од „трети земји“ кои сакаат да влезат во европската Шенген зона. Моментално треба да се лансира кон крајот на 2026 година.
Ова ќе важи за државјани кои не се членки на ЕУ од земји ослободени од виза кои патуваат во ЕУ за краткотраен престој. Тоа ќе биде задолжителен услов за влез во Шенген државите преку воздушен, морски или копнен пат.
ETIAS е електронски систем за авторизација, сличен на системите ESTA на Соединетите Американски Држави и eTA на Канада. Ќе се проверува заедно со патните документи од страна на граничната полиција при преминување на границата на ЕУ. Освен ако не се ослободени, на граѓаните ќе им биде одбиен влез на границата ако немаат ETIAS откако ќе стапи во функција.
Не важи за оние со дозвола за престој или карта за престој за земјите од ЕУ. Членовите на семејството на државјаните на ЕУ или на државјаните на Исланд, Лихтенштајн, Норвешка или Швајцарија се исто така ослободени. Дополнително, нема да ви треба ETIAS ако влегувате и излегувате од Европа со пасош на земјата членка на ЕУ (на пример, ако имате двојно државјанство).
КАКО ЌЕ СЕ АПЛИЦИРА?
ЕУ наведува дека „Во овој момент не е потребна никаква акција од патниците“.
Кога апликациите ќе бидат објавени, патниците ќе треба да пополнат онлајн формулар за апликација преку официјалната веб-страница на ETIAS или мобилната апликација. Комисијата на ЕУ наведува дека „повеќето апликации се обработуваат во рок од неколку минути, а најдоцна во рок од 96 часа“. Доколку се потребни дополнителни проверки понатаму, издавањето на одобрението може да потрае до 30 дена.
Ќе треба да имате при рака патна исправа, како што е пасош, и платежна картичка при аплицирање. Патната исправа не треба да истекува за помалку од три месеци и не треба да биде постара од 10 години. При пополнување на апликацијата, ќе бидете замолени да наведете:
Лични информации, вклучувајќи име, адреса, датум и место на раѓање, националност, имиња на родители, е-пошта и телефонски број
Детали за патнички документ
Детали за образование и занимање
Детали за планирано патување и престој
Детали за какви било кривични пресуди, минати патувања во воени или конфликтни зони и дали сте биле обврзани да ја напуштите територијата на која било земја
Откако ќе ја поднесете, ќе добиете е-пошта за потврда која ќе го содржи бројот на вашата апликација за ETIAS. Откако ќе се обработи, ќе добиете уште една е-пошта со која ќе ве информира за нејзиниот исход. Нема да ви треба печатена копија бидејќи персоналот за пријавување на авиокомпанијата и граничната полиција можат да пристапат до неа во рамките на системот.
ETIAS ќе биде поврзан со вашиот патнички документ, затоа осигурајте се дека ги внесувате точните податоци за пасошот и дека го носите истиот документ кога патувате. Имајте предвид дека ќе треба да аплицирате за нов ETIAS ако го промените пасошот од која било причина. Ако вашата апликација биде одбиена, ќе добиете причини за одлуката и право на жалба.
ETIAS ќе важи три години или до истекот на пасошот, што и да се случи прво. Дозволува влез во која било од 30-те земји онолку пати колку што сакате за краткорочен престој (90 дена во кој било период од 180 дена).
