Аналитика
Европската Унија повторно го стави на пауза еден од своите најамбициозни трговски проекти, откако улиците на Брисел станаа сцена на масовни земјоделски протести, а клучни земји-членки во последен момент го повлекоа политичкото одобрување. Потпишувањето на трговскиот договор меѓу ЕУ и јужноамериканскиот блок Меркосур, за кој се преговараше речиси четврт век, е одложено за јануари 2026 година.
Одлуката ја потврди портпаролката на Европската комисија, Паула Пињо, наведувајќи дека претседателката на Комисијата, Урсула фон дер Лајен, нема да отпатува во Бразил овој викенд за потпишување на договорот, бидејќи не успеала да обезбеди доволна поддршка од земјите-членки. Одложувањето, според извори, било договорено меѓу фон дер Лајен, претседателот на Европскиот совет Антонио Коста и италијанската премиерка Џорџија Мелони, под услов Италија во јануари да го поддржи договорот.
Франција и Италија, под силен притисок од сопствените земјоделски сектори, се појавија како главни противници на итното потпишување. Францускиот претседател Емануел Макрон побара дополнителни отстапки, построги заштитни механизми и повеќе време за дискусија, посочувајќи дека европските земјоделци веќе се соочуваат со сериозни економски и регулаторни предизвици. Тој изјави дека за одложувањето разговарал со повеќе европски лидери, меѓу кои и од Полска, Белгија, Австрија и Ирска.
Во исто време, илјадници земјоделци од различни земји на ЕУ ја преплавија белгиската престолнина со околу илјада трактори, блокирајќи патишта и протестирајќи против договорот со Меркосур, но и против планираните реформи на Заедничката земјоделска политика. Протестите, кои започнаа релативно мирно, ескалираа во судири со полицијата, палење гуми, фрлање компири и јајца и употреба на солзавец и водени топови од страна на безбедносните сили, по што дел од персоналот на Европскиот парламент беше евакуиран.
Договорот со Меркосур, кој ги опфаќа Аргентина, Бразил, Боливија, Парагвај и Уругвај, би создал најголема зона на слободна трговија во светот и би довел до значително намалување на царините. Поддржувачите, пред сè Германија, Шпанија и нордиските земји, сметаат дека договорот ќе го зголеми европскиот извоз на возила, машини, вина и алкохолни пијалаци, ќе ја намали зависноста од Кина и ќе обезбеди пристап до стратешки суровини во време на глобални трговски тензии и американски царини.
Но критичарите предупредуваат дека договорот би отворил врата за поевтин увоз на говедско месо, живина, шеќер, ориз, соја и други земјоделски производи од Јужна Америка, произведени според помалку строги стандарди, што, според нив, би ги поткопало европските земјоделци. Дополнителен извор на незадоволство се и стравувањата дека реформите на земјоделските субвенции ќе доведат до намалување на финансиската поддршка.
Бразил, кој првично испрати порака „сега или никогаш“ до европските партнери, сега покажува поголема флексибилност. Претседателот Луиз Инасио Лула да Силва изјави дека италијанската премиерка Мелони побарала „трпение“ и дека очекува Италија на крајот да даде зелено светло за договорот. Според Европската комисија, целта останува потпишување на почетокот или средината на јануари, но исходот ќе зависи од тоа дали ќе се надминат длабоките поделби меѓу земјите-членки и притисокот од улицата.
(Фото: Unsplash)
