Аналитика
На почетокот на јуни, Софија презентираше конкретен план за воведување на еврото, а 1 јануари 2024 година беше одреден како ден на промена на валутата.
Шансите тој план да стане реалност не се нереални
Бугарија ги исполнува сите формални критериуми за влез во зоната на заедничката европска валута. Буџетскиот дефицит, државниот долг и стапката на инфлација денеска се дури и над критериумите пропишани за влез во еврозоната. Валутата на земјата, левот, веќе е врзана за еврото, потсетува Јутарњи лист.
Минатата година Бугарија (6,9 милиони жители) и се приклучи на Хрватска (четири милиони жители) и стана дел од Европскиот механизам за девизен курс (ЕРМ II) и Европската банкарска унија.
Тоа значи дека патот кон еврото е неповратен. Додуша, усвојувањето на еврото е обврска на секоја членка на ЕУ (освен Данска која првично се бореше да ја задржи валутата), но сега откако е започната процедурата, дури ни ЕЦБ веќе нема можност за вето. Може да се разговара само за одредување на датумот.
Бугарското усвојување на еврото, пишува германскиот магазин „Шпигел“, би го означило првото проширување на еврозоната по пристапувањето на Литванија во 2015 година, со што Бугарија би станала 19-та членка на зоната на заедничката валута.
Германскиот весник сега го поставува прашањето: дали има смисла нова членка на еврозоната да прифати земја која има постојани проблеми со корупција, перење пари и финансиски надзор?
Со заминувањето на Ангела Меркел и Германија го започна процесот на разделба со своите политики. Меркел цели 16 години беше најсилниот европски политичар, подготвена да ја даде последната капка крв за водечката улога на Германија во ЕУ, но сега кога таа си заминува, се повеќе се зборува за нејзините недостатоци.
Првиот е недостатокот на континуитет на реформите, кои се чини дека завршија со заминувањето на Герхард Шредер, нејзиниот претходник, а вториот, тенденцијата на канцеларката мајчински да ги прегрне лидерите од Источна Европа собрани во Европската народна партија, чиј политички пулс беше под контролата на нејзината ЦДУ.
Таа долго време го чуваше грбот кон Виктор Орбан, колку што беше можно, иако тој одамна го покажа својот презир кон либералната демократија по моделот на Европската унија.
Таа беше подеднакво добра и со тримандатниот бугарски премиер Бојко Борисов (2009-2021), кој ја направи Бугарија политички стабилна, но и економски стабилна, најслабата членка на ЕУ, единствената полоша од Хрватска.
Дополнителен проблем: Борисов беше поврзуван со приказни за неговите контакти со бугарската, руската и албанската мафија, неговиот кабинет беше вмешан во неколку сериозни корупциски скандали, а неговиот модел на управување со државата се повеќе наликуваше на Орбан, но безуспешно.
„Сосема е можно ГЕРБ на Борисов – која припаѓа на конзервативната група на Европската народна партија во Европскиот парламент заедно со Христијанско-демократската унија (ЦДУ) на Ангела Меркел – да се врати на власт, а тоа би било катастрофа за Европа, пишува Spiegel.
Ако тоа се случи, и Бугарија влезе во еврозоната, ЕУ може да биде во опасност да создаде уште еден проблем – како ништо да не научила од еврокризата.
Споредувајќи ги Хрватска и Бугарија, двете земји кандидати за релативно брзо приклучување кон еврозоната, не е тешко да се најдат заеднички слабости. Економијата на овие земји е значително поврзана со туризмот. И двете земји имаат значителен проблем со корупцијата, и двете се борат со парализа во судството.
Јавниот долг на Бугарија е низок од 23,8 отсто од БДП, што е многу под прагот на Мастрихт во еврозоната (60 отсто), додека во Хрватска, главно поради мерките против пандемијата, долгот се врати на 84 отсто од БДП. Инфлацијата е во пораст и во двете земји.
На Хрватска во овој контекст и помага мало население (нема причина за грижа, тие се како половина Париз, рече Меркел кога ја прекина дебатата за опасностите од влезот на Хрватска во еврозоната), но и релативно висока, а секако и повеќе отколку национална, довербата на Брисел во хрватскиот државен врв.
