Аналитика
Скопје ќе биде домаќин на 14-тиот Меѓународен форум за енергија за одржлив развој (IFESD-14) од 28 до 30 октомври 2025 година, на кој ќе учествуваат стотици креатори на политики, експерти и бизнис лидери за да дискутираат за тоа како да се забрза глобалната транзиција кон чисти и инклузивни енергетски системи, најави на денешниот брифинг Сања Божиновска, министерка за енергетика и рударство.
„Скопје со овој настан ќе се најде на европската и на светската мапа“, рече министерката Божиновска. „Ќе потпишеме и една заедничка декларација со обеднитетите Нации, Декларација Скопје, со која ќе се дефинираат основните насоки кои се однесуваат на целите за идниот глобален одржлив развој на енергетскиот сектор, за да имаме сите почиста и поодржлива енергија“.
Настанот на високо ниво е заеднички организиран од Министерството за енергетика, рударство и минерални ресурси на Северна Македонија, Програмата за развој на Обединетите нации (UNDP) и петте регионални комисии на ОН – Економските комисии на Обединетите нации за Африка (UNECA), за Европа (UNECE), за Латинска Америка и Карибите (UNECLAC), за Азија и Пацификот (UNESCAP) и за Западна Азија (UNESCWA).
Лансиран во 2010 година од UNECE и UNESCAP, Форумот, кој се одржува еднаш годишно во различни држави во светот, еволуираше во една од водечките глобални платформи за дијалог за политиката за одржлива енергија. Со текот на времето, се прошири и ги вклучи сите пет регионални комисии, одразувајќи го неговиот вистински меѓународен карактер и растечкото влијание во обликувањето на политиките за енергетска транзиција низ целиот свет.
Под темата „Од цели до акција: Напојување на иднината со одржлива енергија“, овогодишното издание ќе се фокусира на преточување на глобалните обврски во конкретни резултати. Организаторите велат дека дискусиите ќе обезбедат сеопфатна перспектива за енергетската трансформација, истражувајќи начини за споделување на национални и регионални стратегии, мобилизирање на финансирање и промовирање на иновации.
Божиновска најави присуство на околу 700 реномирани учесници од повеќе од 60 земји, вклучувајќи претставници на влади, меѓународни организации, финансиски институции, приватниот сектор, академијата и граѓанското општество. Настанот ќе вклучува тридневна програма што ќе комбинира пленарни сесии и тематски работилници кои ќе се занимаваат со најитните предизвици на денешниот енергетски пејзаж.
Форумот ќе се отвори со пленарна сесија на високо ниво која ќе понуди стратешки преглед на глобалните и регионалните енергетски трендови, рамки за распоредување на чиста енергија и нови пристапи за финансирање на одржлив развој. Следните денови ќе бидат посветени на интерактивни дискусии на теми како што се енергетската безбедност и отпорност, дигитализација на енергетските системи, одржливо управување со критични суровини, финансирање на проекти за обновлива енергија и енергетска ефикасност и праведна транзиција на работната сила погодена од отстапувањето од фосилните горива.
Сведоци сме дека во Северна Македонија најголем дел од енергијата доаѓа од термоелектраните, но исто така сме и сведоци на тренсформативните промени. На овој форум ќе имате можност да се запознаете со повеќе од 300 светски експерти од областа на енергетиката и тоа е одлична можност за Министерството за енергетика да научи нешто од нив и да склучи и партнерства со нив, истакна Армен Григоријан, постојан претставник на УНДП во Северна Македонија на денешниот брифинг во Министерството за енергетика.
Посебно внимание ќе се посвети и на улогата на младите и жените во енергетскиот сектор, како и на новите модели за управување со врската храна-вода-енергија – сè поитно прашање во контекст на климатските промени и растечката побарувачка за ресурси, велат од организаторите.
Организаторите нагласуваат дека Форумот има за цел не само да размени најдобри практики, туку и да им помогне на владите и индустриите да идентификуваат практични чекори кон постигнување на Целта 7 за одржлив развој за прифатлива и чиста енергија. Дискусиите ќе се осврнат и на клучните пречки за напредок, вклучувајќи ги ниските тарифи за енергија, ограничениот пристап до финансии и потребата од посилна дигитализација и иновации во енергетските системи.
Со собирање на меѓународните носители на одлуки и технички експерти на едно место, IFESD-14 се стреми да ја зајакне соработката, да го олесни трансферот на технологија и да ги поттикне прекуграничните инвестиции во инфраструктурата за одржлива енергија, истакнуваат од Министерството. Според претставниците на ОН, состанокот во Скопјe ќе послужи како клучна пресвртница за усогласување на регионалните и глобалните напори во поддршка на Агендата 2030 за одржлив развој.
