Аналитика
Енергетската криза предизвикана од руската војна во Украина може да доведе 141 милион луѓе ширум светот во екстремна сиромаштија, се вели во новиот извештај објавен во четвртокот во списанието Nature Energy.
Истражувачите од Холандија, Обединетото Кралство, Кина и Соединетите Американски Држави ги моделираа влијанијата на зголемените цени на енергијата во 116 земји и открија дека потрошувачката на домаќинствата се зголемила до 4,8% во просек, бидејќи цените на јагленот и природниот гас се зголемиле по руската инвазија на Украина, додавајќи до постпандемиски зголемувања.
Во земјите со ниски приходи, извештајот вели дека посиромашните домаќинства кои веќе се соочуваат со сериозен недостиг на храна се изложени на поголем ризик од сиромаштија поради повисоките трошоци за енергија. Домаќинствата во земјите со повисоки приходи, исто така, го почувствуваа влијанието на зголемувањето на цените на енергијата, но поверојатно е дека ќе можат да ги апсорбираат во буџетите на домаќинствата, се вели во извештајот.
А некои земји се поизложени од другите – на пример, зголемувањето на трошоците за енергија во Естонија, Полска и Чешка е над глобалниот просек, главно затоа што тие земји повеќе се потпираат на енергетски интензивни индустрии. Полска особено се потпираше на јаглен за 68,5% од своето производство на енергија, заклучно со 2020 година.
Зголемувањето на цените на енергијата предизвикано од кризата во Украина, исто така, резултираше со зголемени трошоци за потребите како храна. Споредено со пред една година, во САД поскапеле јајцата за 70,1%, маргаринот 44,7%, путерот 26,3%, брашното 20,4%, лебот 14,9%, шеќерот 13,5%, млекото 11%, пилешкото 10,5% и цените на овошјето и зеленчукот се зголемени за 7,2 отсто, покажуваат податоците за инфлацијата објавени од Заводот за статистика за труд овој месец.
И компаниите за стока за широка потрошувачка велат дека цените веројатно нема да паднат наскоро.
Во четвртокот, извршниот директор на Nestlé, најголемата светска групација за храна, ги повтори другите потрошувачки гиганти како Unilever и Proctor & Gamble за да предупреди дека цената на основните артикли дополнително ќе се зголеми оваа година.
„Како и сите потрошувачи ширум светот, ние бевме погодени од инфлацијата и сега се обидуваме да ја поправиме штетата што е направена“, рече извршниот директор на Нестле, Марк Шнајдер на разговор со новинарите во четвртокот, иако тој одби да каже која од 2.000 брендови на компанијата, кои опфаќаат замрзната храна, кондиторски производи и детска формула, ќе бидат погодени од зголемувањето на цените.
На телефонски разговор минатата недела, главниот финансиски директор на Унилевер, Грем Питкетли, им рече на новинарите: „Веројатно го поминавме врвот на инфлацијата, но сè уште не сме на врвот на цените“. Извршниот директор на Унилевер на истиот повик рече дека компанијата очекува цените на храната значително да се зголемат во 2023 година.
Според извештајот, многу влади ширум светот веќе презеле чекори за да го намалат влијанието на зголемените цени на енергијата врз домаќинствата, од намалување на даноците за енергија и обезбедување попусти на сметките за енергија до еднократни субвенции за енергија и ограничувања на цените.
Но, извештајот сугерира дека може да се направи повеќе, како што се одредување субвенции за цените, наметнување неочекувани даноци за енергетските компании и донесување закон за користење поодржливи извори на енергија долж синџирите на снабдување со храна.
Во извештајот се додава дека оваа енергетска криза треба да послужи како потсетник за ризиците од „енергетскиот систем многу зависен од фосилни горива“. Не само што остава милиони луѓе на работ на екстремна сиромаштија, туку и ги забрзува климатските промени, што претставува повеќе предизвици за оние кои се најранливи на зголемените цени на енергијата.
