Запирањето со работа на германскиот гигант БАСФ може да ја втурне Европа во криза

Можното исклучување на познатиот германски индустриски гигант од производство поради недостиг или поради рационализација на енергенси предизвикан од гасната криза во Германија, би имало големо влијание во сите сектори, од пелени до медицина, пишува британски Гардиан.

Сè е меѓусебно поврзано – во Лудвигсхафен каде е сместена германската хемиска фирма БАСФ, индустрискиот комплекс од 10 квадратни километри е толку распространет што компанијата има сопствена автобуска мрежа за да ги доведе вработените од своите порти до нивното работно место. На пример, нус-производите од производството на амонијак се пренесуваат низ цевководна мрежа долга 2.850 километри од едниот до другиот крај на локацијата, каде што се рециклира за да се произведе ѓубриво, средство за дезинфекција, издувна течност од дизел или јаглерод диоксид за газирани пијалоци.

АКО ЗАПРЕ- ЌЕ НАСТАНЕ ХАОС

Таканаречениот verbund (композитен) принцип е клучен за 157-годишниот пораст на BASF, кој од „Баденска фабрика за анилин и сода“ стана најголемиот светски производител на хемикалии. Сега, кога Владимир Путин строго го ограничи извозот на енергија во Европа, таа генијална меѓусебна поврзаност би можела да биде огромен проблем за натамошното функционирање.

Локацијата во југозападна Германија се потпира на гасот како суровина и извор на енергија, трошејќи приближно исто толку секоја година колку и цела Швајцарија, а БАСФ одигра активна улога во обезбедувањето на голем дел од тој гас да биде евтино увезен од Русија.

Доколку германската држава биде принудена да рационализира гас за индустриска употреба оваа зима, БАСФ вели дека може да ја намали неговата потрошувачка до одреден степен, со гаснење поединечни постројки или замена на гас за мазут во некои фази на производство. Таа веќе го намали своето производство на амонијак на самото место и наместо тоа ја увезува хемикалијата од странство.

Меѓутоа, бидејќи 125-те производствени погони во Лудвигсхафен се меѓусебно поврзан синџир, постои момент каде падот на снабдувањето со гас би довел до исклучување на целата локација. „Доколку се случи да добиваме значително и трајно помалку од 50% енергенси од нашите максимални барања, ќе треба да ја прекинеме работата на целата локација“, вели Даниела Рехенбергер, портпарол на компанијата. „Тоа е нешто што никогаш не се случило во историјата на БАСФ и нешто што никој овде не би сакал да се случи. Но, не би имале избор“.

Со 87% полни германски складишта на гас, се зголемува оптимизмот дека рационализирањето може да се избегне оваа зима. Но, дури и тогаш високите цени на бензинот може да ги принудат компаниите како БАСФ да го запрат производството. Со оглед на тоа што големите делови од локацијата на композитот работат деноноќно од 1960-тите, БАСФ вели дека не е јасно дали производството едноставно може да се рестартира потоа или дури дали падот на притисокот би предизвикал уништување на некои постројки.

Последиците од затворањето на Лудвигсхафен би биле далекусежни, не само во најголемата европска економија, туку и на целиот континент. Купувачите сè уште ги поврзуваат иницијалите на BASF со аудио и видео касети, но тој го продаде овој дел од бизнисот во средината на 90-тите и денес неговата продажба е главно бизнис на бизнис; нејзините производи се поневидливи, но и понезаменливи.

Хемикалиите произведени од BASF се користат за правење што било од паста за заби до витамини, од изолација на згради до пелени. Тој е еден од најголемите светски производители на ибупрофен за лекови против болки, а нејзината индустрија со најголем клиент е автомобилската индустрија, што значи дека цевководите во Лудвигсхафен директно ќе влијаат на регионите за производство на автомобили како Емилија-Ромања, Каталуња или Hauts-de-France.

Еден од ретките преостанати крајни производи кои сè уште се произведуваат во Лудвигшафен е AdBlue, течност што се користи за намалување на загадувањето на воздухот од дизел моторите. Тоа е законско барање за тешките товарни возила, така што недостигот може да доведе до застој на камионите низ Европа.

Според германскиот закон, домаќинствата ќе бидат исклучени од рационализацијата на гасот заедно со другите „заштитени“ клиенти како што се домовите за нега или болниците. Најголемиот товар на намалувањата ќе треба да го понесе индустријата, одговорна за околу една третина од побарувачката на земјата.

Федералниот регулатор на мрежата ги обврза големите индустриски потрошувачи да ги поднесат своите барања на централизирана база на податоци што треба да се вклучи оваа есен за да се процени каде исклучувањата ќе имаат најстрашни последици. Хемиската индустрија се очекува да биде прва во редот за исклучоци.

Прашањето е, колку е праведно владата да му помогне на БАСФ од дилемата во која имаше улога и од која продолжува да профитира?

ВРСКИТЕ НА БАСФ СО РУСИЈА

Врските на хемиската фирма со руската државна енергетска компанија Газпром датираат веднаш по обединувањето на Германија во 1990 година, кога таа се обиде да ги искористи новоотворените патишта за гас од исток за да го скрши монополот на сопствениот германски трговец Рургас. Преку својата подружница Винтершал, ја кофинансираше изградбата на Северен тек 1, гасоводот со кој Кремљ се обиде да ја уценува Европската Унија годинава, и Северен тек 2, кој беше запрен непосредно пред инвазијата на Украина во февруари.

Соработката процвета и покрај зголемените докази за агресијата на Москва: во 2015 година, една година по руската анексија на Крим, Винтершал му го предаде најголемиот резервоар за складирање гас во западна Европа во Реден на Газпром во замена за акции во наоѓалишта на гас во западен Сибир. Замената беше „политички посакувана и политички поддржана“ во тоа време, вели БАСФ, а стратешките резерви на гас не беа сметани за приоритет од страна на тогашната канцеларка Ангела Меркел.

Но, улогата што БАСФ ја одигра во доведувањето на тековната енергетска криза можеби нема да биде толку лесно отфрлена на долг рок. Нејзиниот главен извршен директор, Мартин Брудермилер, кој во април гласно се спротивстави на ембаргото на рускиот гас, наиде на коментар дека тоа наликува на „потпалувач кој прво ја запали куќата, а потоа тврди дека само тој може да ја изгаси“, како што напиша уредникот на весникот Таз во неодамнешен коментар.

Доходовното поврзување на хемиската фирма со Гаспром продолжува до ден-денес и покрај руската војна во Украина, која ја натера ЕУ да воведе санкции за неколку лица од висок профил поврзани со Гаспром, но не и за самата компанија. BASF ги заврши своите деловни активности во Русија и Белорусија во јули, но направи исклучоци за поддршка на производството на храна и го задржува својот удел во Wintershall, сега познат како Wintershall Dea.

Хемиската компанија оствари големи профити во првата половина од годината, пред се поради тоа што подружницата има корист од високите цени на нафтата и гасот.

БАСФ поседува две третини од Винтершал Деа, а остатокот го држи руско-израелскиот олигарх Михаил Фридман, кој е предмет на санкции од ЕУ и Велика Британија. Прилагодениот нето приход на енергетската компанија во првата половина од оваа година беше 1,3 милијарди евра, при што нејзината заработка пред оданочување во Русија е петпати зголемена во споредба со истиот период во 2021 година.

БАСФ вели дека овие профити доаѓаат од гасот произведен од Гаспром што се продава на рускиот пазар, а не на ЕУ.

Компанијата се обиде да го надополни изгубеното време во последниве месеци, почнувајќи да гради соларен парк во Бранденбург и голем парк на ветер во близина на холандскиот брег за да обезбеди обновливите извори да задоволат повеќе од нејзините енергетски потреби. Но, одржувањето на синџирот на вредност на Лудвигсхафен непроменет без гас може да биде несовладлив предизвик.

Незаменливото централно место на локацијата се неговите две гигантски печки со пареа, во кои џиновските печки на гас ги „пукаат“ дериватите на сурова нафта во помали компоненти со брзо загревање на 840 степени Целзиусови.

Во просториите на БАСФ на реката Рајна на почетокот на септември беше откриено место за тестирање кое користи електрична енергија наместо гас за разбивање на јаглеводородите, но нема да биде решение за претстојната зима. „Тоа не е нешто што можете да го направите за два месеци“, вели Нонаст. „Тоа би можело да биде можно за пет години, но само затоа што почнавме да го разгледуваме пред пет години“.