Аналитика
Во пензија на 70 или 74 години? Ако сценаријата за одење во пензија во длабокоодминати години на човечкиот живот до пред некое време наликуваа на сценарио од некаква дистопија, во многу европски држави последниве години тие веќе се реалност или се на прагот да бидат реализирани.
Данска веќе одлучи да ја зголеми возраста за пензионирање на 70 години до 2040 година. Неколку други европски земји, исто така, донесоа закони за зголемување на возраста за пензионирање во наредните години. Според извештајот „Пензии на прв поглед“ на ОЕЦД, Данска ќе предводи до 2060 година, со луѓе кои ќе се пензионираат на 74 години.
ЗГОЛЕМУВАЊЕТО НА ЖИВОТНИОТ ВЕК ЈА ПРИДВИЖИ ГРАНИЦАТА ЗА ПЕНЗИОНИРАЊЕ
Неколку земји веќе спроведоа реформи за зголемување на возраста за пензионирање. ОЕЦД предвидува дека до 2060 година, просечната возраст за пензионирање во ЕУ ќе се приближи до 67 години, а неколку земји ќе достигнат 70 или повеќе години.
Очекуваниот животен век и годините поминати во пензија се зголемуваат низ цела Европа. Како одговор на тоа, многу земји ги зголемуваат возрастите за пензионирање.
Значи, кои се сегашните и проектираните возрасти за пензионирање низ Европа? Кои земји имаат највисоки возрасти за пензионирање? Дали постои родов јаз во возраста за пензионирање? Како ќе се разликува возраста за пензионирање помеѓу оние кои се пензионираат денес и оние кои штотуку влегуваат во работната сила?
Еуроњуз подетално ги разгледува возрастите за пензионирање и идните трендови во Европа, врз основа на извештајот на ОЕЦД.
Сегашната просечна возраст за пензионирање во ЕУ е 64,7 години за мажи и 63,8 години за жени.
Од 2022 година, законската возраст за пензионирање за мажите во ЕУ се движеше од 62 до 67 години, додека за жените се движеше од 60 до 67 години. Кога ќе се вклучат Велика Британија, земјите од ЕФТА и кандидатката за ЕУ Турција, Турција се издвојува како значаен исклучок, со возраст за пензионирање од само 49 години за жени и 52 години за мажи.
Нордиските земји имаат највисока возраст за пензионирање. Данска, Норвешка и Исланд имаат највисока просечна возраст за пензионирање од 67 години и за мажи и за жени. Возраста за пензионирање е исто така над 65 години во неколку други земји, вклучувајќи ги Холандија (66,6), Велика Британија и Ирска (и двете 66), Германија (65,8) и Португалија (65,6).
Други земји со возраст за пензионирање од 65 години се Австрија, Полска, Романија, Унгарија, Хрватска, Швајцарија, Белгија, Италија, Шпанија и Кипар.
Меѓу петте најголеми економии во Европа, Франција има најниска возраст за пензионирање од 64,8 години – но разликата е минимална. Сепак, според Извештајот за стареење од 2024 година, луѓето во Франција можат да се пензионираат откако ќе ја достигнат минималната возраст за пензионирање – 62 за оние родени до 1960 година и 64 за оние родени во 1968 година или подоцна.
Кога Турција е исклучена, Грција, Луксембург и Словенија имаат најниска возраст за пензионирање за мажи на листата – и во ЕУ – од 62 години. Жените во овие земји исто така се пензионираат на 62 години. Сепак, најниската возраст за пензионирање за жени се наоѓа во Австрија и Полска, каде што е 60 години.
Во 23 земји, мажите и жените се пензионираат на иста возраст, што не покажува никаква разлика во половите. Во преостанатите девет земји, мажите имаат повисока возраст за пензионирање. Најголемите разлики се во Австрија и Полска, каде што мажите се пензионираат пет години подоцна од жените. Разликата е исто така три години или повеќе во Романија, Унгарија и Турција.
ВО ЕВРОПА СТАРОСНАТА ГРАНИЦА ЗА ПЕНЗИОНИРАЊЕ ЌЕ РАСТЕ
Според ОЕЦД, „врз основа на утврдените врски помеѓу возраста за пензионирање и очекуваниот животен век“, се предвидува дека возраста за пензионирање ќе се зголеми во 20 земји за мажи и во 24 земји за жени од 32 анализирани во Европа. Некои се базираат и на веќе донесени законски мерки.
Се очекува просекот во ЕУ да достигне 66,7 години за мажи и 66,4 години за жени.
Се очекува Данска да има највисока возраст за пензионирање до 2060 година, при што и мажите и жените ќе се пензионираат на 74 години.
Италија и Естонија се очекува да следат на 71 година, додека Холандија, Шведска и Кипар се предвидува да достигнат 70 години.
Идната возраст за пензионирање е 69 години во Финска и Словачка, веднаш по неа следат 68 години во Португалија.
Пет земји – вклучувајќи ги Велика Британија, Германија, Белгија, Норвешка и Исланд – имаат идна возраст за пензионирање од 67 години. Таа, исто така, ќе надмине 65 години во Ирска и Грција, достигнувајќи 66 години.
Ова покажува дека сите нордиски земји ќе се рангираат меѓу највисоките, со возрасти за пензионирање над просекот на ЕУ.
Според Финскиот центар за пензии, неколку земји веќе ги ажурираа своите возрасти за пензионирање, а зголемувањето е закажано во блиска иднина. На пример, Белгија ќе ја зголеми возраста за пензионирање на 67 години до 2030 година, Данска на 69 години до 2035 година, а Велика Британија на 68 години до 2046 година.
Словенија и Луксембург ќе имаат најниска возраст за пензионирање за мажи, 62 години, меѓу оние што влегуваат на пазарот на трудот во 2022 година, додека Полска ќе има најниска возраст за жени, 60 години.
Во четиринаесет земји, идната возраст за пензионирање е 65 години за мажи, иако останува пониска за жени во некои од овие земји.
До 2060 година, родовиот јаз во возраста за пензионирање речиси ќе исчезне низ цела Европа, останувајќи само во Полска, Унгарија, Романија и Турција.
