Аналитика
Под мермерните сводови на токиската палата Акасака, сцена навикната на државни церемонии, Вашингтон и Токио ѝ дадоа нова насока на индустриската геополитика: потпишаа рамковен договор за критични минерали и ретки земни елементи со цел да се намали зависноста од кинеската преработувачка доминација. Американскиот претседател Доналд Трамп и јапонската премиерка Санае Такаичи, без експлицитно да ја спомнат Кина, ја испратија пораката меѓу редови-сигурни синџири на снабдување за технологиите на иднината.
Документот предвидува координирани економски алатки и заеднички инвестиции за развој на диверзифицирани, ликвидни и фер пазари во следните шест месеци, како и разгледување комплементарно складирање и соработка со партнери за јакнење на безбедноста на снабдувањето. Белата куќа соопшти дека двете земји ќе идентификуваат проекти што ги затвораат празнините во целиот ланец на вредност—од руди до деривати како трајни магнети, батерии, катализатори и оптички материјали. Контекстот е јасен: Кина преработува повеќе од 90% од ретките метали, додека САД и Мјанмар држат 12% и 8% од екстракцијата, а Малезија и Виетнам учествуваат со дел во преработката. Паралелно, ограничувањата за извоз од Пекинг дополнително ја зголемуваат ургентноста.
Билатералната агенда не се исцрпува со минералите. Јапонија разгледува инвестиции од 550 милијарди долари во американската економија во рамки на поширок трговски пакет што опфаќа електроенергетика и течен природен гас. Пазарната логика зад потезите е веќе видлива: Токио ги зголемува купувањата на американски LNG за да се дистанцира од зависноста од Австралија и да се подготви за истекувањето на договорите од рускиот Сахалин-2, кој покрива околу 9% од потребите за гас на земјата. Во јуни, JERA се обврза на до 5,5 милиони метрички тони годишно американски LNG со 20-годишни договори што стартуваат околу 2030 година—волумен речиси еднаков на годишниот увоз од Сахалин-2—а минатата недела Токио Гас потпиша прелиминарен договор за 1 милион тон годишно од проект во Алјаска. Овие чекори се надоврзуваат на американските повици до сојузниците да го намалат увозот на руска енергија и на пакетот санкции кон најголемите руски извозници на нафта.
На политичкиот терен, средбата во Токио беше исполнета со симболика и пораки. Трамп ја нарече Такаичи „одличен“ лидер; таа возврати со најава дека ќе го номинира за Нобелова награда за мир, нагласувајќи ги, како што рече, неговите улоги во посредувања за прекини на огнот. Премиерката, близок сојузник на покојниот Шинзо Абе, веќе вети забрзано зголемување на одбранбените трошоци на 2% од БДП, што оди во прилог на американските барања за посилна регионална одбрана пред поагресивната Кина. Размената на подароци—патер од Абе, торба и топка за голф со златни листови за Трамп—додаде лична нота на државната кореографија.
Патеката на дипломатијата продолжува надвор од Токио. Лидерите планираат посета на поморската база во Јокосука, дом на носачот „УСС Џорџ Вашингтон“, а потоа следи преместување на фокусот кон Сеул, каде Трамп најави разговори со кинескиот претседател Си Џинпинг на маргините на азиско-пацифичкиот самит. Целта: примирје во трговската војна преку балансирање на американските царини и кинеските извозни контроли токму на материјалите што се срцето на новата индустриска стратегија.
Во меѓувреме, финансиските пазари реагираат со самодоверба; клучните индекси на Волстрит бележат рекорди, додека во Токио политиката и економијата се преплетуваат во прецизно оркестриран погон за отпорни синџири на снабдување. Новиот договор САД–Јапонија за критични минерали е повеќе од документ—тој е план за ера во која металите и молекулите се исто толку важни за безбедноста, колку и сојузите и носачите на авиони.
