Аналитика
Дознаките испратени во земјите со пониски и средни приходи остварија силен раст од 7,3 отсто во 2021 година и достигнаа вредност од 589 милијарди долари. Ова враќање на трендот на раст е посилно од очекуваното и се случува откако дознаките се намалија за само 1,7 отсто во 2020 година, и покрај тешката глобална рецесија предизвикана од СОВИД-19, според проценките од Светскиот извештај за миграција и развој.
Втора година по ред, тековите на дознаките кон земјите со пониски и средни приходи (со исклучок на Кина) се очекува да го надминат износот на приливот на странски директни инвестиции (СДИ) и меѓународната развојна помош (МРЦ). Ова укажува на важноста на дознаките како клучен механизам за поддршка на трошењето на домаќинствата за основни потреби како што се храна, здравствена заштита и образование во време на економски тешкотии во земјите од кои доаѓаат мигрантите.
„Протоците на дознаки испратени од мигрантите се значително дополнување на државните програми за трансфер на готовина за да им се помогне на семејствата кои се соочуваат со економски тешкотии за време на кризата СОВИД-19. Олеснувањето на тековите на дознаките како форма на поддршка за ранливите буџети на домаќинствата треба да биде клучна компонента на владините политики за поттикнување на глобално закрепнување од пандемијата“, рече Михал Рутковски, глобален директор на Светската банка за социјална заштита и работни места.
Силниот раст на дознаките придонесе за решеноста на мигрантите да им помогнат на своите семејства кога тоа им е најпотребно, потпомогнато од економското закрепнување на Европа и САД, кое е поддржано со фискални стимулации и програми за поддршка на вработувањето. Закрепнувањето на дознаките во земјите-членки на Советот за соработка на Персискиот залив (ГЦЦ) и Русија, исто така, беше поддржано од порастот на цените на нафтата и последователно забрзување на економската активност.
Дознаките се зголемија силно во повеќето региони. Нивните текови се зголемија за 21,6 отсто во Латинска Америка и Карибите, 9,7 отсто на Блискиот Исток и Северна Африка, 8 отсто во Јужна Азија, 6,2 отсто во Субсахарска Африка и 5,3 отсто во Европа и Централна Азија. Во Источна Азија и Пацификот, дознаките од странство паднаа за 4 отсто – иако забележаа пораст од 1,4 отсто во целиот регион ако се исклучи Кина. Растот се покажа особено значаен во Латинска Америка и Карибите, поради економското закрепнување во Соединетите Држави и дополнителни фактори како што се одговорот на мигрантите на природни катастрофи во земјите на потекло и дознаките од мигрантите во транзит.
Трошоците за испраќање 200 долари во странство сè уште беа превисоки и беа во просек 6,4 отсто од износот испратен во првиот квартал од 2021 година, според податоците од глобалната база на податоци за цените на дознаките на Светска банка.
Таа цена е повеќе од двојно поголема од целта од 3 проценти што треба да се постигне до 2030 година во согласност со Целите за одржлив развој. Најскапо е испраќањето пари во субсахарска Африка (8 проценти), а најевтино во Јужна Азија (4,6 проценти). Податоците покажуваат дека трошоците се вообичаено поголеми кога дознаките се испраќаат преку банки, отколку кога тоа се врши преку дигитални канали или преку посредници во трансферот на пари кои нудат услуги за плаќање и подигање готовина.
„Непосредното влијание на кризата врз тековите на дознаките беше многу значајно. Изненадувачката брзина на закрепнување е добра вест. Клучен предуслов за да продолжат да течат дознаките, особено преку дигитални канали, е да им се овозможи на мигрантите и давателите на услуги за дознаки да имаат пристап до банкарски сметки. Одговорите на јавната политика треба да продолжат да ги вклучуваат мигрантите, особено кога станува збор за пристап до вакцини и заштита од недоволно плаќање“, рече Дилип Рата, главен автор на извештајот и шеф на KNOMAD.
Се очекува дознаките да продолжат да растат со стапка од 2,6 отсто во 2022 година, во согласност со глобалните макроекономски проекции. Постојаниот раст на бројот на случаи на СОВИД-19 и повторното воведување на ограничувања за движење претставуваат најголем негативен ризик за изгледите за глобален раст, вработувањето и дознаките во земјите во развој. Како што закрепнуваат економиите, постепеното укинување на фискалните стимулации и програмите за поддршка на вработувањето, исто така, би можело да ги намали тековите на дознаките.
Официјално регистрираните текови на дознаки во регионот на Источна Азија и Пацификот се предвидува да паднат за 4 отсто во 2021 година на 131 милијарди долари. Со исклучок на Кина, износот на дознаките испратени во овој регион се зголеми за 1,4 отсто во 2021 година и се предвидува да се зголеми за 3,3 отсто во 2022 година. Најголемиот удел на дојдовните дознаки во бруто домашниот производ (БДП) во овој регион е забележан во помалите економии. како што се Тонга (43,9 отсто), Самоа (21,1 отсто) и Маршалските Острови (12,8 отсто). Трошоци за дознаки: просечниот трошок за испраќање 200 американски долари во овој регион беше намален на 6,7 проценти, се стопи во 2021 година во споредба со 7,1 отсто една година порано. Во петте најповолни коридори од овој регион трошоците во просек изнесувале 2,7 отсто, пред се за трансфер на пари на Филипините, а во петте најскапи, освен атипичниот коридор меѓу Јужна Африка и Кина, во просек по 15 отсто.
По падот за 8,6 отсто во 2020 година, приливот на дознаки кон Европа и Централна Азија се предвидува да се зголеми за 5,3 отсто до 67 милијарди долари во 2021 година поради забрзувањето на економската активност во Европската унија и остриот пораст на цените. За 2022 година се предвидува раст на дознаките од 3,8 отсто. Дознаките во моментов се најголемиот извор на надворешно финансирање во регионот. Приливите на дознаки во 2020 и 2021 година беа поголеми или еднакви на збирот на СДИ, инвестициско портфолио и МРП. Учеството на дознаките во БДП е над 25 отсто во Киргистан и Таџикистан. Трошоци за дознаки: Просечните трошоци за испраќање 200 американски долари во регионот незначително се зголемија на 6,6 отсто во првиот квартал на 2021 година од 6,5 отсто една година порано, првенствено како резултат на драстичното зголемување на трошоците во коридорот Турција-Бугарија. Трошоците за испраќање пари од Русија се меѓу најниските во светот и паднаа од 1,8 на 1 процент.
Приливот на дознаки во регионот на Латинска Америка и Карибите најверојатно ќе достигне ново рекордно високо ниво од 126 милијарди долари во 2021 година, што претставува солиден раст од 21,6 отсто во споредба со 2020 година. Мексико, најголемиот примател на дознаки во регионот, беше дестинација за 42 проценти (52,7 милијарди долари) од вкупниот број за целиот регион. Учеството на дознаките во БДП надминува 20 отсто во неколку помали економии, и тоа Ел Салвадор (26,2 отсто), Хондурас (26,6 отсто), Јамајка (23,6 отсто) и Гватемала (18 отсто).
Негативните ефекти од СОВИД-19 и ураганите Грејс и Ајда придонесоа за поголем прилив на дознаки во Мексико и Централна Америка. Други главни двигатели на дознаките вклучуваат обновување на вработеноста и програми за фискална поддршка и социјална помош во дестинации, особено во Соединетите држави. Зголемувањето на бројот на транзитни мигранти во Мексико и други земји, како и дознаките што ги добивале од странство за покривање на патните и животните трошоци, се чини дека имаа значително влијание врз ова силно зголемување. Се предвидува раст на дознаките од 4,4 отсто во 2022 година, пред се поради послабите изгледи за раст во САД. Трошоци за дознаки: Испраќањето на 200 американски долари во регионот во првиот квартал од 2021 година чинеше во просек 5,5 отсто, што е намалување од 6 отсто една година порано. Мексико остана најповолна земја за примање дознаки од Г20 со просечна цена од 3,7 отсто. Сепак, трошоците се сè уште енормно високи во помалите коридори.
Дознаките во земјите во развој на Блискиот Исток и Северна Африка се предвидува да се зголемат за 9,7 отсто до 62 милијарди долари во 2021 година, поттикнати од продолжувањето на растот во земјите од Европската унија (особено Франција и Шпанија) и остриот пораст на цените на нафтата околу светот, што имаше позитивно влијание врз земјите-членки на GCC. Главните двигатели на ова зголемување беа значителните зголемувања на приливите во Египет (12,6 отсто, на 33 милијарди долари) и Мароко (25 отсто, на 9,3 милијарди долари), при што повратната и транзитната миграција, соодветно, значително придонесоа за позитивните резултати. Приливот на дознаки во земјите од Магреб (Алжир, Мароко и Тунис) се зголеми за 15,2 отсто со одлучувачко влијание на растот на економската активност во еврозоната. Протоците во неколку земји се намалија во 2021 година, вклучувајќи ги Јордан (пад од 6,9 проценти), Џибути (пад од 14,8 проценти) и Либан (пад од 0,3 проценти). За земјите во развој во регионот на Блискиот Исток и Северна Африка, дознаките одамна се најголемиот извор на приливи на надворешни средства, пред МРП, СДИ, приливите на портфолио инвестиции и задолжувањето. Изгледите за дознаките во 2022 година укажуваат на побавен раст со стапка од 3,6 отсто поради ризиците поврзани со СОВИД-19. Трошоци за дознаки: Трошоците за испраќање 200 американски долари во овој регион паднаа во првиот квартал од 2021 година, на 6,3 отсто од 7 отсто една година порано.
Обемот на дознаки испратени во Јужна Азија се проценува дека се зголемил за околу 8 отсто во 2021 година на 159 милијарди долари. Повисоките цени на нафтата и економското закрепнување се двигатели на зголемувањето на дознаките од земјите на GCC, кои вработуваат повеќе од половина од мигрантите од Јужна Азија. За растот придонесоа и економското закрепнување и програмите за стимулирање во САД. Во Индија, приливот на дознаки се зголеми за околу 4,6 отсто во 2021 година на 87 милијарди долари. Дознаките забележаа уште една рекордна година во Пакистан, бидејќи растот со стапка од 26 отсто во 2021 година доведе до зголемување на нивниот износ на 33 милијарди долари. Покрај вообичаените фактори, значителни средства привлече и Пакистанската државна иницијатива за дознаки, која има за цел да го поттикне трансферот на средства преку формални канали. Дополнително, чувствителната ситуација во Авганистан неочекувано придонесе за појава на дознаки за авганистанските бегалци во Пакистан и нивните семејства во Авганистан. Доминантен извор на девизи во овој регион се дознаките и нивните приходи
во 2021 година бевте повеќе од двапати поголем прилив на СДИ. Трошоци за дознаки: Јужна Азија бележи најниски просечни трошоци за пренос во светот од 4,6 проценти. Сепак, испраќањето пари во Јужна Азија преку официјални канали е поскапо отколку преку неформални, кои се уште се популарни. Политиките за намалување на трошоците ќе овозможат ситуација со победничка победа и ќе бидат добредојдени и од мигрантите и од владите на Јужна Азија.
Приливот на дознаки во субсахарска Африка се врати на раст во 2021 година, зголемувајќи се за 6,2 отсто на 45 милијарди долари. Нигерија, најголемиот примател на дознаки во регионот, бележи умерено закрепнување на овие текови, делумно поради зголеменото влијание на политиките насочени кон канализирање на приливите преку банкарскиот систем. Меѓу земјите со значително учество на дознаките во БДП се Гамбија (33,8 отсто), Лесото (23,5 отсто), Зеленортските Острови (15,6 отсто) и Коморите (12,3 отсто). Се предвидува раст на дознаките од 5,5 отсто во 2022 година поради континуираното економско закрепнување во Европа и во САД. Трошоци за дознаки: Трошоците беа просечни 8 проценти во првиот квартал од 2021 година, што е повеќе од 8,9 проценти една година порано. Иако миграцијата во овој регион сочинува над 70 проценти од прекуграничната миграција, трошоците се високи поради малиот обем на формални текови и примената на девизните курсеви од црниот девизен пазар.
