Аналитика
Приходите од продажба на оружје и воени услуги на 100-те најголеми светски произведувачи во 2024 година се искачија на рекордни 679 милијарди долари. Тоа е пораст од 5,9 отсто во однос на претходната година, покажува извештајот на Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI).
Светската воено-индустриска сцена годината ја заврши со највисоките приходи од вооружување во својата историја, поттикнато од вооружените конфликти, геополитичките тензии и масовните државни инвестиции во одбрана. Но и покрај растот, регионалните разлики, логистичките проблеми, недостатокот на суровини и геополитички компликации демонстрираат дека индустријата се соочува со сериозни предизвици.
Растот на побарувачката главно беше поттикнат од војните во Украина и Газа, како и од зголемените воени расходи низ целиот свет. Најголем дел од глобалниот пораст потекнува од фирмите од Северна Америка и Европа.
Во САД, комбинираните приходи од компаниите во топ-100 изнесуваа 334 милијарди долари — пораст од 3,8 отсто. Од 39 компании од САД во рангирањето, 30 ја зголемија продажбата. За прв пат на листата се најде и фирмата SpaceX — чиј приход од оружје се удвои на 1,8 милијарди долари.
Во Европа (без Русија), 23 од 26 компании го зголемија приходот, а вкупно компаниите остварија 151 милијарда долари, што е пораст од 13%.
Единствениот регион што забележа пад беше Азија и Океанија — таму приходите паднаа за 1,2%, на 130 милијарди долари. Главна причина е падот на приходите на кинеските компании, погодени од корупциски скандали и пролонгирање или отказ на договори.
Највпечатлив пораст бележи чешката фирма Czechoslovak Group — нејзините приходи од оружје скокнаа за 193%, достигнувајќи 3,6 милијарди долари, главно како резултат на производство на артилериски гранати за Украина.
Компанијата JSC Ukrainian Defense Industry од Украина ја зголеми продажбата за 41%, на 3,0 милијарди долари.
Од друга страна, најголемиот пад го трпеа кинеските производители: на пример, фирмата NORINCO забележа пад од 31% во приходите, што значително влијаеше на целиот регион.
Рускиот воено-индустриски сектор — и покрај санкциите и недостигот на одредени компоненти — ги зголеми своите приходи за 23%, на 31,2 милијарди долари, пред сѐ поради зголемена домашна побарувачка., се наведува во извештајот.
Ростек и Јунајтед Шипбилдинг Корпорејшн се единствените две руски компании за оружје на ранг-листата, а тие исто така ги зголемија своите комбинирани приходи од оружје за 23 проценти на 31,2 милијарди долари и покрај тоа што беа погодени од санкциите предводени од Западот поради војната во Украина.
За прв пат, девет од 100-те најдобри компании за оружје се со седиште на Блискиот Исток, според SIPRI. Деветте компании остварија вкупен приход од 31 милијарда долари во 2024 година, што покажува регионално зголемување од 14 проценти.
Додека Обединетите Арапски Емирати продолжуваат да се соочуваат со меѓународни обвинувања за вооружување во разорната војна во Судан, институтот забележа дека неговата регионална бројка ја исклучува EDGE Group со седиште во Емиратите поради недостаток на податоци за приходите за 2023 година. ОАЕ ги отфрла обвинувањата.
Трите израелски компании за оружје на ранг-листата ги зголемија своите вкупни приходи од оружје за 16 проценти на 16,2 милијарди долари во услови на тековната геноцидна војна во Газа, во која загинаа речиси 70.000 Палестинци и беше уништен поголемиот дел од опколената енклава.
Elbit Systems заработи 6,28 милијарди долари профит, по што следуваат Israel Aerospace Industries со 5,19 милијарди долари и Rafael Advanced Defense Systems со 4,7 милијарди долари.
( Фото: F-22_Raptor: Master Sgt. Andy Dunaway Wikimedia Commons)
