Аналитика
Турција се здоби со статус на земја која може да се пофали со нуклеарна енергија, бидејќи нејзината прва централа, нуклеарната централа Акују (НПП), ја доби почетната серија нуклеарно гориво со церемонијата одржана во четвртокот.
На церемонијата, на која Акују му беше доделен статус на „нуклеарна“ централа, прва за Турција, присуствуваа претседателот Реџеп Тајип Ердоган и неговиот руски колега Владимир Путин преку видео-конференција.
Со испораката на нуклеарни горива преку воздух и море, електраната Аккују стана нуклеарна постројка, рече Ердоган на церемонијата. „Турција се искачи во лигата на земји со нуклеарна енергија во светот, иако по 60-годишно одложување“, рече претседателот.
Ердоган рече дека ЕУ ги елиминира блокадите со прифаќање на нуклеарната енергија како зелена енергија и додаде: „Со Акују ја направивме нашата земја дел од овој развој“.
АЕЦ „Аккују“ е „најголемата заедничка инвестиција“ на Турција со Русија, рече Ердоган.
Централата ќе биде целосно оперативна до 2028 година и ќе снабдува 10 отсто од потрошувачката на електрична енергија на Турција, рече претседателот, истакнувајќи дека проектот Акују ќе придонесува со 1,5 милијарди долари (29,15 милијарди TL) годишно за намалување на увозот на природен гас во Турција и ќе има „позитивно влијание „национален доход.
Путин, пак, за време на заедничката прес-конференција рече дека би било тешко да се зборува за „успех“ доколку нема лидери како претседателот Реџеп Тајип Ердоган. Русија ќе продолжи да помага во задоволувањето на енергетските потреби на Турција, додаде Путин.
АЕЦ „Аккују“ ја гради руската државна компанија за атомска енергија „Росатом“ во провинцијата Мерсин на јужниот брег на Средоземното Море.
Планирано е првиот од четирите реактори да биде вклучен на интернет во првата половина на оваа година. Аккују на крајот ќе се пофали со капацитет да обезбеди околу 10% од потребите за електрична енергија на Турција.
Турција и Русија потпишаа меѓувладин договор за изградба на фабриката во 2010 година. „Аккују“ ќе содржи четири реактори од руско дизајнирани VVER генерација 3+, со капацитет од 1.200 мегавати (MW).
Темелот на првиот реактор беше поставен во април 2018 година, додека изградбата на вториот, третиот и четвртиот блок започна во јуни 2020 година, март 2021 година и јуни 2022 година, соодветно.
Трите преостанати блокови треба да започнат со работа до крајот на 2026 година, со брзина од еден годишно, за на крајот да имаат вкупна инсталирана моќност од 4.800 мегавати (MW).
По завршувањето, централата се очекува да произведува 35 милијарди киловат-часови (kWh) електрична енергија годишно и ќе задоволува околу 10% од домашните потреби за електрична енергија.
Според Росатом, локацијата во Акују се наоѓа во зоната на земјотрес од петти степен, која се смета за најбезбедна област за земјотреси.
Дизајнот на фабриката вклучува надворешен армирано-бетонски ѕид и внатрешна заштитна обвивка изработена од „преднапрегнат бетон“, со метални кабли испружени во внатрешноста на бетонската обвивка за да се даде дополнителна цврстина на конструкцијата, велат од компанијата.
А модерниот дизајн на реакторот вклучува дополнителна безбедносна карактеристика – челичен конус од 144 тони наречен „фаќач на јадро“ кој ги заробува и лади сите стопени радиоактивни материјали во итен случај, според Росатом.
Компанијата нагласи дека енергетските единици со реактори VVER-1200 се во согласност со барањата по Фукушима на Меѓународната агенција за атомска енергија (МААЕ).
Според владините податоци, доколку електраната почне да работи денес, таа сама би можела да обезбеди доволно електрична енергија за град со околу 15 милиони жители, како што е Истанбул.
Фабриката, која ќе има проценет работен век од 60 години со продолжување за уште 20 години, ќе произведува енергија без јаглерод деноноќно.
Akkuyu е првиот проект за нуклеарна централа во светот имплементиран преку модел „изгради-сопствен-управувај“. Според долгорочниот договор, Росатом се согласи да обезбеди дизајн, изградба, одржување, работа и деактивирање на електраната.
Фирмата поседува 99,2% удел во проектот кој се проценува дека чини околу 20 милијарди американски долари (388,53 милијарди TL), што ја означува најголемата инвестиција во историјата на Турција имплементирана на една локација.
Намерата на Турција да изгради нуклеарна централа на нејзино земјиште датира од 1950-тите и 1960-тите.
Во 1955 година, таа стана една од првите земји што го потпиша „Договорот за соработка за цивилна употреба на атомска енергија“.
По договорот следеше формирање на Турската управа за атомска енергија, која беше формирана за научен и технички развој на државата и за обука на персонал.
Првото истражување за создавање на нуклеарна централа започна во 1965 година. Во 1974 година, локацијата Акују во областа Ѓулнар во Мерсин се сметаше за погодна за изградба на првата централа.
Нуклеарните регулатори ја дадоа лиценцата за изградба на централата во Акују во 1976 година по осум години сеизмички студии за да се одреди најсоодветната локација. Сепак, проектот беше забавен по нуклеарната несреќа во Чернобил во 1986 година.
По долга пауза поради финансиски и политички причини, Турција реши да се сврти кон долгогодишното руско искуство во нуклеарната технологија.
На големите нуклеарни централи традиционално им треба одредено време за да се изградат поради големината, обемот и сложеноста на инфраструктурата и доцнењата поврзани со првите централи во таков вид.
