Аналитика
Падот на руската рубља, која достигна речиси 100 рубљи за долар ја соголе дилемата од повеќе милијарди долари во срцето на руската економија: како може Кремљ да продолжи да ја финансира својата војна против Украина без да предизвика пораст на инфлацијата и нови стравови од економска криза во дома? Рубљата падна под клучното ниво во понеделникот за прв пат од март 2022 година, кога руската економија се чинеше дека е на работ на колапс поради инвазијата на Москва на Украина и каскадата од западни санкции, односноизгуби речиси 40% од својата вредност оваа година
Минатата година, опсежните контроли на капиталот, итното зголемување на каматните стапки и брзиот пораст на производството на пиштоли, проектили, тенкови и артилериски гранати што ќе се користат против Украина, ја спасија рубљата и и помогнаа на руската економија да им пркоси на предвидувањата за двоцифрен удар на БДП.
Најниското нивона руската национална валута во последните 17 месеци во однос на доларот, го нагласи растечкиот притисок на западните санкции врз руската економија и падот на приходите од извозот.
Падот на вредноста на рубљата е еден од неколкуте негативни показатели за руската економија, иако претседателот Владимир Путин инсистира на тоа дека западните санкции имаат ограничен ефект. Валутата пропадна веднаш по целосната инвазија на Русија на Украина во февруари 2022 година, паѓајќи до 136 за долар во март 2022 година. Потоа се искачи на околу 50 рубли за долар во јуни минатата година, како нафта и природни цените на бензинот се зголемија.
Но, европските економии оттогаш се одвикнаа од руската нафта и гас, увезувајќи повеќе од САД, Канада и Норвешка наместо тоа.Тоа ги оптоварува финансиите на руската влада, која исто така е под притисок од порастот на трошоците за плаќање за тековната војна.
Кремљ ја удвои целта на трошоците за одбрана во 2023 година на повеќе од 100 милијарди долари – една третина од сите јавни расходи – покажа владиниот документ прегледан од Ројтерс.
Западните санкции, исто така, ги намалија странските инвестиции во земјата и го нарушија извозот.
Според гувернерката на руската централна банка, Елвира Набиулина, падот на извозот, во комбинација со скокот на увозот поттикнат од силната домашна побарувачка, дополнително ја поевтини рубљата.
Централната банка во понеделникот соопшти дека зголемената владина „побарувачка“ и високите стапки на кредитирање од страна на руските банки ја поттикнале севкупната активност во економијата, ставајќи нагорен притисок врз инфлацијата и придонесувајќи за слабеење на рубљата.
Исто така, рече дека наскоро би можело да ги зголеми каматните стапки за да го стави под контрола растот на цените. „Банката на Русија ја признава можноста за зголемување на основната каматна стапка на претстојните состаноци“, се вели во соопштението споделено со CNN.
Минатиот месец, централната банка укажа на зголемената инфлација и послабата валута бидејќи ја зголеми својата референтна каматна стапка за прв пат по повеќе од една година, достигнувајќи ја на 8,5%.
Откако воведоа вонредно покачување до 20% набргу по почетокот на војната, креаторите на политиката постепено ги намалија стапките на 7,5%, ставајќи дополнително надолен притисок врз рубљата.
Максим Орешкин, економски советник на Путин, ја обвини централната банка за намалувањето на вредноста на валутата и призна дека слабата рубља е лоша за руската економија.
ИНФЛАТОРНАТА СПИРАЛА ЗАБРЗУВА
„Главната причина за слабеењето на рубљата и забрзувањето на инфлацијата е лабавата монетарна политика“, напиша тој во статија за руската државна медиумска агенција ТАСС објавена во понеделникот.
Цените повторно растат побрзо од официјалната цел на владата од 4%. Цените на храната, кои вообичаено паѓаат во летните месеци, постојано се зголемуваат, а прогнозата на централната банка – напишана пред последниот пад на валутата – предвидува забрзување на инфлацијата до 6,5% до крајот на оваа година. „Колапсот на рубљата веќе предизвика инфлаторна спирала. Може да се запре само со враќање на стапката под 90“, вели Евгениј Суворов, економист во московската ЦентроКредит банка.
За Русите кои се навикнаа на економски кризи во трите децении од падот на Советскиот Сојуз, девизниот курс на рубљата има моќна симболична важност како маркер за целокупното здравје на економијата. Економистите велат дека падот на троцифрена територија – витален психолошки праг – може дополнително да ги поттикне Русите да ги преселат своите средства надвор од земјата, или барем, во други валути.
„Очигледно е дека тековното слабеење на рубљата не само што ќе ја поттикне инфлацијата уште повеќе, туку ќе ја поткопа довербата во самата валута и во економијата воопшто“, напиша Евгениј Коган, професор по економија на Московската Виша школа за економија (HSE). во објава на неговиот канал Телеграм.
