Аналитика
Двојно е зголемен бројот на апарати за магнетна резонанца, а обемот на услуги кон граѓаните е приближно ист. Од седум во 2017, бројот на апарати е удвоен – 14, а нивото на извршените услуги е на речиси истото ниво. Несовпаѓање има кај податоците за извршените од една, и наплатените услуги од друга страна, односно нема трага дали и на кој начин се наплатени околку 1,8 милиони евра. Исто така, за услугите извршени како дополнителна дејност кои се за 47 насто поскапи од цените предвидени за странски државјани, нема писмени извештаи.
Донесените политики и преземените мерки и активности од надлежните институции и здравствените установи не секогаш обезбедуваат достапни и квалитетни здравствени услуги со МР за осигурениците/граѓаните, се вели во извештајот на Државниот завод за ревизија , кој изврши ревизија на успешност на тема „Користење на здравствените услуги за радиолошка дијагностика со магнетна резонанца“, со цел да се даде одговор на прашањето „Дали на осигурениците им се достапни навремени и квалитетни здравствени услуги за радиолошка дијагностика со магнетна резонанца-МР?” во периодот од 2019 година до 2022 година.
Ревизорите наведуваат дека за периодот од 2019 до мај 2023 година од ЈЗУ се добиени податоци за извршени вкупно 114.181 услуга за снимање со МР, во вкупен износ од 747.873 илјади денари (околу 12 милиони евра). Притоа, фактурирани се пресметки кон ФЗО за 100.662 пакети на здравствени услуги во вкупен износ од 666.658 илјади денари (околу 10,8 милиони евра). А, пак, за истиот тој период податоците од „Мој термин“ покажуваат вкупно 92.533 извршени услуги со магнетна резонанца.
„Од страна на ЈЗУ прикажани се 25.632 извршени услуги повеќе од податоците во ‘Мој термин’ за кои нема трага дали е напишан извештај, што влијае на остварувањето на правата за пациентите и квалитетот на извршените услуги. Во исто време од ЈЗУ и во ‘Мој термин’ прикажани се 17.503 извршени услуги повеќе од фактурираните пакети кон Фондот, за кои нема трага дали и на кој начин е извршена наплатата за услугите во вредност од 114.645 илјади денари (околу 1,8 милиони евра), при што можниот изгубен приход на ЈЗУ по основ на партиципација од пациентите изнесува најмалку 12.252 илјади денари (речиси 200 илјади евра). Во отсуство на ефикасни контроли горенаведените несовпаѓања не се детектирани како од ЈЗУ така и од страна на Фондот и најизразени се кај УИ за радиологија, ГОБ 8-ми Септември, КБ Битола, ОБ Прилеп и ЗД Скопје“, запишале ревизорите.
Исто така, во извештајот се посочува дека доставените податоци од Фондот за фактурираните услуги се некомплетни, пресметките за извршените услуги се изготвуваат во посебен интерен софтвер на ЈЗУ кој не е поврзан со ‘Мој термин’, поради што „не е овозможена системска контрола, а месечните контроли кои ги врши Фондот, согласно донесено Упатство, се однесуваат само на тоа дали во прилог на пресметката има упат, но не и дали за извршената услуга има изготвен извештај“.
Ревизорите нотирале дека услугите извршени како дополнителна дејност не се закажуваат преку електронската листа и не се евидентираат во „Мој термин“. „Цените за овие услуги се за 47% повисоки од цените за услуги извршени за странци и за вршењето на истите не се доставуваат писмени извештаи од страна на здравствените работници до установата“.
Во различни јавни здравствени установи различна е набавната цена на апаратите, констатирале ревизорите.
„Опремувањето на одделите за радиолошка дијагностика во ЈЗУ со нови радиолошки апарати во последните три години е направено без соодветна анализа и координација во поглед на обезбедување на потребниот обучен стручен кадар, и се недоволно искористени, а еден дониран апарат воопшто не е ставен во употреба. Постојат значајни разлики во набавната вредност на апаратите за МР – набавени на различен начин во различен период за различни ЈЗУ, имајќи ги предвид моделот и јачината на магнетно поле на апаратите“.
Притоа, се појаснува дека во време на реализација на ревизијата во јавното здравство има 14 функционални апарати за магнетна резонанца од четири различни производители, распоредени во 10 ЈЗУ, како и два апарати кои не се во употреба. Нивната вкупна набавна вредност е 1.401.678 илјади денари (околу 22,7 милиони евра). А, за одржување и сервисирање на апаратите ЈЗУ платиле 75.495 илјади денари (околу 1,2 милиони евра) за вкупно 49 интервенции.
„Дел од ЈЗУ редовно планираат и спроведуваат постапки, додека дел склучуваат договори за одржување и сервисирање на апаратите и набавка на резервни делови само по утврден дефект, што влијае на достапноста на услугите со МР. Од друга страна, монополската позиција на овластените сервисери и недостатокот на конкуренција, како и неефикасниот систем на интерни контроли во процесот на одржување на опремата во ЈЗУ, има влијание на реалноста на направените набавки по овој основ и рационалното трошење на јавните средства“, сметаат ревизорите.
Освен сето ова, ревизорите утврдиле дека расположливиот стручен кадар во ЈЗУ е под предвидениот број и е недоволно обучен за читање на резултати од магнетна резонанца. Поради тоа, по основ на склучени спогодби за вршење здравствени услуги во четири ЈЗУ, кои немаат сопствен кадар за читање снимки од магнетна резонанца, исплатени се 9.156 илјади денари (речиси 149 илјади евра).
„Постојат значајни разлики во начинот на ангажирање и висината на надоместокот за докторите, како и отсуство на контроли и нерегуларности во начинот на утврдување и потврдување на ангажманот и исплатите, што влијае на економичното и рационално трошење на јавните средства“, пишува во ревизорскиот извештај.
Во таа насока се посочува дека Министерството за здравство не врши континуирани контроли на електронската листа, а направените контроли во 2023 година не се доволно ефикасни, а Државниот санитарен и здравствен инспекторатот најчесто врши инспекциски надзор по добиени претставки во делот на издавање резултати од извршените снимања.
