ПРИХОДИТЕ ОД ПРОДАЖБАТА НА ДИЈАМАНТИТЕ НА НАЦИ-МИЛИЈАРДЕРКАТА ќе се трошат за спомен на Холокаустот

За време на нејзиниот живот, австриската милијардерка Хајди Хортен (1941-2022) беше една од најгламурозните жени на нејзината генерација: во 2018 година, Форбс го процени нејзиното богатство на 3 милијарди долари во тоа време. Беше во брак со претприемачот Хелмут Хортен (1909-1987) што и донесе една од најспектакуларните збирки на накит во светот, со проценета почетна вредност од околу 135,7 милиони евра

Хелмут Хортен, по националност Германец,изградил малопродажна империја почнувајќи од 1930-тите – делумно од стоковни куќи и други средства што ги продавале очајните Евреи додека бегале од нацистичка Германија. Хајди и Хелмут Хортен беа во брак до неговата смрт во 1987 година. Хајди почина минатата година на 81-годишна возраст

Аукциската куќа Кристи на аукција продаде неверојатни 700 парчиња накит од колекцијата на покојната Хајди Хортен, а колекцијата достигна цена од над 155 милиони американски долари на неодамнешната контроверзна аукција што ја одржа Кристи во Женева. Аукцијата наиде на критики од еврејските групи поради врските со сопругот на Хортен, кој своето богатство го направи под нацистите. Сепак, Кристи тврдеше дека продажбата ќе има значително филантропско влијание, при што приходите ќе одат за цели како што се истражување и образование за холокаустот.

Аукциската куќа вели дека продажбата од „една од најголемите збирки накит“ се очекува да собере околу 150 милиони долари. Приходите се наменети за нејзиниот уметнички музеј во Виена, благосостојбата за децата и медицинските истражувања. Christie’s – како што растеше критиката за аукцијата – рече дека планира да внесе дел од својот профит од продажбата до образованието за холокаустот.

Продажбата веќе започна преку Интернет, но исто така се одвива лично во два дела во среда и петок во луксузен хотел во Женева. Има рекорден прстен од рубин што Хајди Хортен го купи за 30 милиони долари во 2015 година. Блескав дијамантски ѓердан може да достигне цена од 15 милиони долари или повеќе. Аукциската куќа вели дека на продажбата има повеќе накит од Булгари од кога било собрани за една аукција.

„КРВАВИ ДИЈАМАНТИ“

Но, аукцијата беше преполна со контроверзии: Центарот Симон Визентал, еврејска група за човекови права со седиште во Лос Анџелес, „побара“ Кристи да ја повлече продажбата, инсистирајќи дека милијардите богатства што ги натрупа сопругот на Хортен – Хелмут Хортен – беа „Збир на добивки од нацистичката „аријанизација“ на еврејските стоковни куќи“ под нацистичка Германија“.

Приказната на Хелмут Хортен беше комплицирана, вели Петер Хоерес, историчар од Универзитетот во Вирцбург, Германија. Тој беше нарачан од Хајди Хортен да напише опсежна студија за деловната империја на нејзиниот сопруг.

Извештајот прикажува притаен, и на крајот надмоќен, притисок врз бизнисите во сопственост на Евреи. Десетици илјади малопродажни продавници во сопственост на Евреи беа „аријанизирани“ – вредноста им беше минимизирана од мерките за бојкот, пропагандните напади и другите притисоци од властите во 1930-тите. Многу Евреи не добија компензација; некои добиваа „скриени плаќања“, додека повеќето купувачи – веројатно како Хортен – „профитираа“ од мерките за прогон.

Претходно овој месец, Центарот Симон Визентал повика на повлекување на аукцијата – која сега веќе започна на интернет – велејќи дека Хортен помогнал да се изгради својата деловна империја со купување на „по намалена цена“ стоковната куќа каде што работел додека Адолф Хитлер дошол на власт. во 1933 година од неговите еврејски сопственици, Штраус и Лаутер, „кои побегнаа во САД“.

Почнувајќи од 1933 година, семејствата Штраус и Лаутер, сопственици на стоковната куќа Алсберг во Дуизбург, страдале од повици за бојкот и друго вознемирување, според извештајот. Нивните клиенти исто така биле подложени на заплашување.

ХОРТЕН НЕ БИЛ ЃАВОЛ, АМА НЕ БИЛ НИ СВЕТЕЦ

Хортен не беше „идеолошка“ личност, но ниту се спротивстави на нацистичките закони, рече Хорес. Сведоштвата покажаа дека Хелмут Хортен „се обидел да им помогне“ на некои Евреи, а понекогаш дури и ги „исмејувал“ нацистичките водачи, но исто така отпуштил и некои еврејски вработени за да ги почитуваат нацистичките расни закони. Тој се приклучил на нацистичката партија во 1937 година, а бил протеран седум години подоцна – дури и бил уапсен за кратко време.

„Бевме во 27 архиви во Европа, и прочитавме илјадници страници извори, и мислам дека на крајот (откривме) … нема светец и ѓавол, но има Хортен кој … имаше корист од околностите на тиранијата на нацистите“, рече Хоерес во интервјуто. „Не може да се каже дека Хортен бил дел од отпорот против диктатурата“.

Студијата на Хоерес вели дека личното богатство на Хортен се зголемило за време на воените години. Извади документ на англиски – кој и се припишува на „Контролната комисија за Германија“ под повоените британски власти – кој го нарече Хортен „од најлошиот тип“ и „темелно развратен лик“ кој треба да биде изведен пред лицето на правдата.

По поразот на нацистите во 1945 година, Хортен бил интерниран од Британците две години и изгубил голем дел од својот имот. Но, во 1948 година, откако беше ослободен, тој користеше заеми за да го создаде она што ќе стане четврти по големина синџир на стоковни куќи во Германија – делумно водејќи се на името на брендот воспоставено за време на нацистичкиот период.

Бизнисменот собрал многу поголемо богатство отколку што изградил пред или за време на војната, рече Хоерес, кој нема никаква врска со Кристи.

„Г. Деловните активности на Хортен за време на Втората светска војна се добро документирани и тоа е нешто што Кристи внимателно го зема во предвид кога ја подготвува оваа колекција“, рече Макс Фосет, шеф на одделот за накит во Кристи во Женева. „Ја презедовме оваа колекција со разбирање дека 100% од конечниот приход од продажбата ќе оди за филантропски цели“.

„Не можеме да ја избришеме историјата – но се надеваме дека парите од оваа продажба ќе одат за добро во иднина“, додаде Фосет.

Накитот не бил купен од Евреи, но богатството што го платило имало корени од нацистичката ера. Кристи рече дека целиот накит бил купен почнувајќи од раните 1970-ти – повеќе од четвртина век по крајот на војната – до минатата година, кога почина Хајди Хортен. Нејзиниот сопруг починал во 1987 година. Кристи забележал дека тој „купувал еврејски бизниси продадени под принуда“.

Каталогот на Кристи за аукцијата целосно се фокусира на г-ѓа Хортен: на една фотографија таа е прикажана насмеана додека во рацете држи бебе шимпанзо. Првично, не се повикуваше на нејзиниот сопруг или потеклото на неговото богатство.

BRIOLETTE OF INDIA

Меѓу истакнатите парчиња на аукцијата – на која се претставени сафири, смарагди, бисери, дијаманти и многу повеќе – е и 90-каратниот дијамант „Briolette of India“, централниот дел на ѓердан украсен со помали дијаманти, кој има проценка пред продажба. од 10 до 15 милиони долари. Речиси 26-каратниот „Sunrise Ruby“ исто така оди на чекан: достигна рекордни 30 милиони долари кога Хајди Хортен го купи на аукција во Женева пред осум години.

„Милијардите на Хортен користени за изградба на оваа колекција беа исто така збир на профит од нацистичката „аријанизација“ на еврејските стоковни куќи“, напиша Шимон Самуелс, директор за меѓународни односи на Центарот во писмото до извршниот директор на Кристи, Гијом Серути.