По промоцијата во „Службен весник“ следната дестинација на „солидарецот“ е Уставниот суд

Додека за едните (власта) ова е доказ за солидарност во тешки времиња, за другите (бизнисот) е казна за успешноста. Доколку, пак, се прашаат даночните експерти, плаќањето данок, без оглед дали редовен или еднократен, не е фрлање пари во бунар, туку нивно канализирање во буџетот, кој ако е добар и квалитетен, ја претставува основата за развој на државата

 Успешните компании со приход поголем од 615.000.000 денари или над десет милиони евра и со добивка зголемена за 20 проценти во однос на просекот од последните три години, имаат рок до четврти октомври да достават даночен биланс за данок на солидарност. Ова е наведено во известувањето од Управата за јавни приходи, во кое се посочува дека рокот е пролонгиран (првобитниот термин беше 25 септември) „заради задоцнета објава на Законот и Правилникот во Службен весник на РСМ“. Што значи, компаниите добија дополнителни седум работни дена за поднесување на обрасците.

Откако текстот на овој, за деловната заедница, непопуларен и неприфатлив Закон, имаше и официјална промоција со објавувањето во „Службен весник“, почнаа да се спроведуваат потребните активности, без оглед што следната дестинација ќе му биде Уставниот суд.

Стопанската комора уште во фазата на донесување го искажа ставот дека ваквото законско решение ќе биде оспорено пред Уставниот суд. Последен тоа го потврди извршниот директор на СКСМ, Антони Пешев. Како што изјави неодамна, правните тимови на Стопанската комора веќе утврдиле дека многу точки од Законот за солидарниот данок „лебдат во воздух“. Спорно е тоа што „солидарецот“ е ретрограден, непринципиелен зашто се однесува само на одредени компании, пред се, странски инвеститори, а не се исполнети ниту целите за кои е наменет.

Исто така, реагираат и од Сојузот на стопански комори. Оттаму посочија дека со Законот се дава многу погрешен сигнал, бидејќи е погубен и деструктивен за бизнисот. Односно – плаќачите на данок треба двојно да плаќаат за сметка на неплаќачите. Затоа, постои можност да ги здружат силите со СКСМ за настапот пред Уставен, но пред да донесат конечна одлука, уште еднаш ќе го разгледаат законското решение.

Токму во насока на тоа – да нема недоразбирање кој е кој во државата, од СКСМ инсистираат се да излезе на виделина преку таканаречената „бела книга“, во која ќе има место за најголемите плаќачи на даноци и придонеси во државата. Со што ќе се види кој ја полни државната каса.

Предупредувањата за оспорувањето на законското решение минатата недела ја добија оценката „одлично“ од министерот за економија, Крешник Бектеши.

„Одлично. Треба да одат во Уставен суд и во другите надлежни институции. Затоа сме држава и сме ги граделе овие институции. И највисоката инстанца, како Управниот суд или други надлежни институции, ако донесе спротивна одлука на таа што ја донеле пратениците, секако дека ние имаме обврска да ја почитуваме. Но, сметаме дека тоа законско решение предложено од Владата и усвоено од парламентраното мнозинство, е во склоп со законските одредби во државата“, коментираше министерот.

Во ваков амбиент, во кој секој влече на своја страна, не е јасно како ќе се однесуваат компаниите, дали ќе го испочитуваат рокот даден до четврти октомври и дали ќе ја исполнат еднократната даночна обврска. Без оглед на високите казни. Или, ќе одговорат на обврските и во од ќе прават напори за докажување на неподобноста на законското решение.

„Како ќе им ги земете парите на компании кои се со странски инвеститори и кои веќе ја распределиле добивката? Тоа ќе претставува и голем товар за компаниите, бидејќи средствата што ги стекнале порано, компаниите веќе ги имаат инвестирано, што значи дека овој Закон ќе ги стави во лоша положба во следните години“, посочи Пешев.

Во известувањето од УЈП стои дека даночната основа за данокот за солидарност се пресметува – од износот на даночната основа по намалување, утврдена во даночниот биланс за оданочување на добивката за 2022 година (АОП 49), се одзема просечниот износ на даночна основа по намалување утврдена во даночните биланси за оданочување на добивка за претходните периоди 2018, 2019 и 2021 година, зголемен за 20 насто.

Но, има и можност, доколку е тоа поповолно за даночниот обврзник, даночната основа да се пресметува – од просечниот износ на даночната основа по намалување, утврдена во даночниот биланс за оданочување на добивката за 2021 и за 2022 година, се одзема просечниот износ на даночна основа по намалување утврден во даночните биланси за оданочување на добивка за претходните периоди 2017, 2018 и 2019 година зголемен за 20 насто.

Ако, пак, има статусна промена, тогаш „при утврдување на даночната основа за пресметување на данокот за солидарност, просечниот износ на даночна основа по намалување утврден во даночните биланси за оданочување на добивка за претходните периоди (2017, 2018 и 2019 година односно 2018, 2019 и 2021 година) се зголемува за 30 насто“, пишува во објавата на УЈП.

За министерот за финансии, Фатмир Бесими, се е јасно, се работи за законска обврска која треба да се спроведе. Компаниите само треба да ги споделат податоците и да направат избор, дали за нив е попогоден соодност на 2022 во однос на претходните три години, или просекот од 2021 и 2022 во однос на претходните три години. И во двата случаи без 2020.

Компаниите, за успешното работење во кризен период, според пресметките на Министерството за финансии, еднократно треба да и платат на државата 50 милиони евра, иако првичните математики и очекувања одеа од 80 до 90 милиони евра. Или, со речникот на Владата, солидарноста да ја покажат на дело.

Како што посочува министерот во целиот овој период, главната карактеристика на данокот е што со него се обезбедуваат средства за справување со кризата. Парите ќе се насочат кон Буџетот и „ќе бидат планирани во посебната програма за справување со кризи и ќе се користат за антикризни мерки за поддршка на компаниите и граѓаните“. Воедно, и позитивно ќе влијае врз одржувањето на нивото на јавниот долг. Исто така, од нападите во врска со Законот, власта се брани со фактот дека вакво решение е препорачано од Европската комисија.

За барањето „дупки“ во Законот предвидени се казни. Од 1.800 до 6.000 евра во денарска противвредност за правно лице – среден трговец и од 3.000 до 10.000 евра за голем трговец, во случај да не го достави до УЈП образецот за утврдување на обврската по данокот за солидарност. Истите износи се однесуваат и доколку се пробе рокот, односно данокот не се плати навреме. А, за пропустите на одговорните лица им следуваат казни од 150 до 500 евра во средна и од 200 до 500 евра во голема компанија.

Понатаму, за прикривање на реалните податоци казните се движат од 3.600 до 12.000 евра (среден трговец) и од 6.000 до 20.000 евра (голем трговец). А, за лицата на челните позиции се предвидени глоби од 300 до 1.000 евра за средните и од 400 до 1000 евра за големите компании.

Додека за едните (власта) ова е доказ за солидарност во тешки времиња, за другите (бизнисот) е казна за успешноста. Доколку, пак, се прашаат даночните експерти, плаќањето данок, без оглед дали редовен или еднократен, не е фрлање пари во бунар, туку нивно канализирање во буџетот на државата, кој ако е добар и квалитетен, ја претставува основата за развој. Затоа има развиени и неразвиени земји.

М.А.