ПО ПАУЗА ОД 47 ГОДИНИ, Русија го лансираше вселенското летало Луна-25 кон Месечината

Русија во петокот го лансираше своето прво вселенско летало за слетување на Месечината по 47 години, во обид да биде првата нација што ќе направи меко слетување на лунарниот јужен пол, регион за кој се верува дека содржи посакувани џебови со воден мраз. Ракетата „Сојуз 2.1 што го носеше леталото Луна-25 експлодираше од космодромот Восточни, 5.550 километри источно од Москва, во 2:11 часот во петокот по московско време.

Лендерот беше подигнат од орбитата на Земјата кон Месечината повеќе од еден час подоцна, во тој момент контролата на мисијата ја презеде командата со леталото, соопшти руската вселенска агенција Роскосмос.

Се очекува леталото да се спушти на Месечината на 21 август, изјави шефот на руската вселенска служба Јуриј Борисов за државната телевизија, иако вселенската агенција претходно го одреди 23 август како датум на слетување. „Сега ќе го чекаме 21-ви. Се надевам дека ќе има многу прецизно меко слетување на Месечината“, им рече Борисов на работниците во космодромот Восточни по лансирањето. „Се надеваме дека ќе бидеме први“.

Луна-25, приближно со големина на мал автомобил, ќе има за цел да работи една година на јужниот пол на Месечината, каде што научниците од НАСА и другите вселенски агенции во последниве години открија траги од воден мраз во засенчените кратери во регионот.

Мисијата на Месечината, која Русија ја планира со децении, ќе ја тестира и растечката независност на нацијата во вселената откако нејзината инвазија на Украина во февруари 2022 година ги прекина речиси сите вселенски врски на Москва со Западот, покрај нејзината интегрална улога на Меѓународната вселенска станица.

Европската вселенска агенција планираше да ја тестира својата навигациска камера Pilot-D со прикачување на Луна-25, но ги прекина своите врски со проектот откако Русија ја нападна Украина. „Руските аспирации кон Месечината се измешани во многу различни работи. Мислам дека прво и основно, тоа е израз на националната моќ на глобалната сцена“, изјави за Ројтерс Асиф Сидиќи, професор по историја на Универзитетот Фордам.

Американскиот астронаут Нил Армстронг се стекна со слава во 1969 година бидејќи беше првиот човек што одеше на Месечината, но мисијата Луна-2 на Советскиот Сојуз беше првото вселенско летало што стигна до површината на Месечината во 1959 година, а мисијата Луна-9 во 1966 година беше првата што направи меко слетување таму.

Москва потоа се фокусираше на истражување на Марс и од падот на Советскиот Сојуз во 1991 година, Русија не испрати научни сонди надвор од земјината орбита.

ВОДА НА МЕСЕЧИНАТА?

Со векови, астрономите се прашувале за водата на Месечината, која е 100 пати посува од Сахара. Мапите на НАСА во 2018 година покажаа воден мраз во засенчените делови на Месечината, а во 2020 година НАСА потврди дека водата постоела и во областите осветлени од сонцето.

Големите сили како што се САД, Кина, Индија, Јапонија и Европската Унија, сите ја истражуваа Месечината во последниве години. Јапонското слетување на Месечината не успеа минатата година, а израелската мисија не успеа во 2019 година.

Ниту една земја не направи меко слетување на јужниот пол. Индиската мисија, Чандрајаан-2, не успеа во 2019 година.

Нерамниот терен го отежнува слетувањето таму, но наградата за откривање на воден мраз може да биде историска: голем може да се користи за извлекување гориво и кислород, како и за вода за пиење.

Борисов рече дека се планирани најмалку три други мисии на Месечината во следните седум години, а потоа Русија и Кина ќе работат на можна лунарна мисија со екипаж. „Моите колеги од Кина и јас ќе преминеме на следната фаза – можноста за мисија со екипаж на Месечината и изградба на лунарна база“, рече тој.

Максим Литвак, шеф на групата за планирање на научната опрема Луна-25, рече дека најважната задача е да слета таму каде што никој друг не слетал – и да најде вода. „Има знаци на мраз во почвата на зоната за слетување Луна-25“, рече тој, додавајќи дека Луна-25 ќе работи на Месечината најмалку една земна година, земајќи примероци.

Роскосмос соопшти дека ќе бидат потребни пет дена за да лета до Месечината. Леталото ќе помине 5-7 дена во орбитата на Месечината пред да се спушти на едно од трите можни места за слетување во близина на полот – распоред што значи дека може да се совпадне или тесно да го победи својот индиски ривал на површината на Месечината.

Со маса од 1,8 тони и носење 31 кг научна опрема, Луна-25 ќе користи топка за земање примероци од карпи од длабочина до 15 см за да тестира присуство на замрзната вода.

Руската лунарна мисија, се трка против Индија, која го лансираше својот лунарен лендер Чандрајаан-3 минатиот месец, и пошироко со Соединетите Држави и Кина, и двете имаат напредни програми за истражување на Месечината насочени кон јужниот пол на Месечината. Русија не испрати сонда на Месечината уште од 1976 година, кога успешното патување на Луна 24 врати примерок од лунарната земја и карпи на Земјата. А, во тоа време, Русија не ни постоеше како суверена нација; таа беше дел од Советскиот Сојуз, кој се распадна на почетокот на 1990-тите.