Аналитика
Значителни се разликите на висините на пензиите низ Европа, открива истражувањето на Еуроњуз Бизнис, посебно кога ќе се споредат пензиите во некои од најбогатите западноевропски држави и Балканот. Така, податоците покажуваат дека а европскиот континент убедливо највисоки пензии има на Исланд, каде просечната пензија на месечно ниво во 2021 година изнесувала дури 2.762 евра, додека на другиот крај на спектарот, во Албанија тој просек изнесувал само 131 евро.
Пензиите поврзани со заработувачката во голема мера го сочинуваат примарен извор на приход за Европејците на возраст од 65 години и постари. Сепак, помалку од половина од потрошувачите во ЕУ се уверени дека ќе имаат доволно пари за удобно да живеат во текот на нивното пензионирање. Во неколку земји, ова ниво на доверба паѓа на 30% или уште помалку. Ова предизвикува загриженост за адекватноста на пензиите.
СО НАЈВИСОКАТА ПЕНЗИЈА ОД 80.280 ДЕНАРИ можат да се пофалат само 18 пензионери
Заштитата на постарите луѓе од сиромаштија е клучна функција на пензиските системи.
ПЕНЗИИ ВО ЕУ: ВО ЛУКСЕМБУРГ 10-КРАТНО ПОВИСОКИ ОД БУГАРИЈА
Според Евростат, старосните пензии ширум Европа значително се разликуваат и во номинални услови и во стандардите за куповна моќ (ППС). За да ги поедностави податоците, „Еуроњуз Бизнис“ ги претвори годишните пензиски приходи во месечни износи, делејќи ги со 12 месеци.
На ниво на ЕУ, пак, во 2021 година, просечните бруто-месечни трошоци за старосна пензија по корисник варираат во голема мера, од дури 2.575 евра во Луксембург до 226 евра во Бугарија, при што просекот на ЕУ изнесува 1.224 евра. Под просекот на ЕУ се наоѓаат и земји како Грција со 1.035 евра, Кипар со 1.010 и Португалија со 888 евра просечна пензија, додека на долниот дел од спектарот се најдоа Хрватска, Словачка и Романија, со просечни пензии од 388, 386 односно 382 евра. Пензии пониски од нив имаат главно земји на Балканот, од Црна Гора со 291 евро па се до Бугарија и Албанија на самото дно. Истражувањето не донесува податоци за Македонија, ниту за Косово.
Вклучувајќи ја пошироката Европска асоцијација за слободна трговија (ЕФТА) и земјите кандидати за ЕУ, Исланд објави највисок просек од 2.762 евра, додека Албанија имаше најнизок од 131 евра. Истражувањето на Еуроњуз Бизнис
Старосната пензија по примател го надмина просекот на ЕУ во сите земји од „Големата четворка“ на ЕУ. Италија објави највисока пензија од 1.561 евра, додека Франција, Шпанија и Германија покажаа речиси идентични бројки, секоја околу 1.450 евра.
Нордиските земји, исто така, остварија силен успех, при што просечните старосни пензии ги надминуваат оние на „Големата четворка“.
БАЛКАНОТ НА САМОТО ДНО
Најниските седум рангирања ги имаат сите балкански земји. Просечните трошоци за старосни пензии во Луксембург беа речиси 11 пати повисоки од оние во Бугарија, што укажува на значителни разлики. Дури и ако се земе предвид Луксембург како исклучок, просекот на ЕУ сепак остана речиси шест пати повисок од оној забележан во Бугарија.
Некои од овие пензиски разлики може да се припишат на различните нивоа на цените во земјите-членки на ЕУ, бидејќи Евростат забележува дека вкупните трошоци за живот значително се разликуваат низ целиот регион.
Кај стандардите за куповна моќ (ППС), вештачка валутна единица која се приспособува на разликите во нивото на цените меѓу земјите, разликите значително се намалуваат.
Во однос на ППС, просечната старосна пензија се движи од 437 во Бугарија до 1.681 во Луксембург. Ова значи дека примателот на пензија во Луксембург добил бруто пензија речиси четири пати поголема од една во Бугарија.
Според истражувањето на Евробарометар од 2023 година на Европската управа за осигурување и професионални пензии (EIOPA), само 42% од потрошувачите во ЕУ се чувствуваат сигурни дека ќе имаат доволно пари за удобно да живеат во текот на нивното пензионирање.
СТРАВ ОД СИРОМАШТИЈА
Нивоата на доверба покажуваат значителни варијации меѓу земјите, при што Луксембург (61%), Холандија (59%) и Данска (58%) пријавиле најголема доверба. Спротивно на тоа, најниски нивоа на доверба се забележани во Летонија (23%), Словенија (27%) и Полска (28%).
СО НАЈВИСОКАТА ПЕНЗИЈА ОД 80.280 ДЕНАРИ можат да се пофалат само 18 пензионери
Силна корелација: пензиите наспроти пензионерската доверба
„Еуроњуз Бизнис“ најде силна позитивна корелација помеѓу нивото на финансиска доверба за удобно живеење за време на пензионирањето и висината на месечната старосна пензија.
Оваа корелација покажува дека повисоките нивоа на доверба преовладуваат во земјите со повисоки пензии, додека довербата има тенденција да се намалува во местата со пониски износи на пензии.
Експертските групи и засегнатите страни дадоа голем број препораки за зајакнување и на одржливоста и на адекватноста на пензиските системи на ЕУ, според брифингот на Европскиот парламент.
„Начинот на кој моментално се дизајнирани пензиските системи остава се поголем број луѓе во ризик од старосна сиромаштија. Овој тренд е во спротивност со напорите на ЕУ за намалување на сиромаштијата“, се предупреди на брифингот.
Споредувањето на меѓународните пензиски нивоа е предизвик поради значителните разлики во пензиските системи. Овие споредби често го занемаруваат влијанието на оданочувањето и социјалните придонеси врз крајните износи на пензијата. Бројките се пресметани од базата на податоци на Еуростат со делење на вкупните трошоци за старосни пензии со бројот на приматели.
„Важно е да се повтори дека овие бројки за расходите за пензии по корисник не мора да го одразуваат нивото или соодветноста на индивидуалните старосни пензии во различни земји“, потсетува Еуростат.
