Аналитика
Пензиите пораснаа за 2.500 или од септември досега за вкупно пет илјади денари. Мартовската најниска пензија е 18.192, а просечната 26.258 денари. По ова линеарно зголемување, се враќа пресметката по старата методологија – усогласување според растот на трошоците на живот, односно инфлацијата и движењето на просечната плата.
Други промени за пензионерите нема. Членарината и уделот во заедничкиот фонд остануваат исти. Тоа, впрочем, е во нивна, пензионерска надлежност.
Од средствата на пензионерската солидарност минатата година се исплатени 7,8 милиони евра. Тоа е износот што бил распределен помеѓу 14.001 семејство, кое се соочило со загуба на близок човек. Во тој фонд во текот на 2024 година имало прилив од 8,9 милиони евра. Пари одвоени од пензионерите кои се согласиле да партиципираат во заедничката каса, со намера да им се помогне на луѓето во тешките моменти оптоварени и со високи трошоци.
Придонесот за солидарниот фонд е 140 денари. Месечните износи кои се обезбедуваат на овој начин се различни, во зависнот од бројот на пензионерите од чии сметки се прави задршка. За споредба, една година претходно, во 2023, обезбеден е прилив од 9,1 милион евра, а исплатени биле 7,5 милиони евра.
„Согласно член 154 точка 10, Фондот врши исплата на посмртна помош на корисниците на пензија и задршка од пензија за членарина. За Солидарен фонд, по дадена согласност од пензионерот се задржуваат 140 денари месечно. По овој основ во 2023 година во Солидарниот фонд има прилив од 560.061.266 денари, а во 2024 година е остварен прилив од 550.342.786 денари. За посмртна помош во 2023 година се исплатени средства во висина од 463.160.000 денари, а во 2024 година за таа намена се исплатени 479.350.000 денари.
Средстватата за Солидарен фонд – посмртна помош, кои месечно им се задржуваат на корисниците на пензија кои дале согласност, Фондот на ПИОСМ ги уплаќа на посебна подсметка во рамките на Трезорската сметка, со назнака ‘Средства за Солидарен фонд’ – посмртна помош на корисници на пензија. Тие средства се акумулираат во Солидарниот фонд од неговото воспоставување и од тие акумулирани средства се врши исплата на посмртната помош“, велат за Пари од Фондот за пензиското и инвалидско осигурување.
Во тој контекст, од Сојузот на здруженијата на пензионерите појаснуваат дека во лани починале 14.594 корисници на пензија. За 593 повеќе во однос на исплатените 14.001, но за нив постапката за исплата е во тек. Како што истакнуваат, за исплата на сите починати во 2024 година се потребни средства во износ од 510.790.000 денари (8,3 милиони евра), односно останува салдо од 29.036.000 денари (над 472 илјади евра), кое се пренесува во наредната, односно во оваа година.
Освен тоа, се плаќа и месечна членарина од 30 денари. Од кои 27,5 денари се за пензионерските здруженија, а 2,50 денари за Сојузот на здруженијата на пензионерите на Македонија (СЗПМ). И тоа одвојување е на доброволна основа – за членување во Сојузот на пензионери. Тие средства се за стимул и развој на пензионерските активности.
„Членарината во 2023 и 2024 година е непроменета и изнесува 30 денари месечно. По овој основ во 2023 година на сметката на Сојузот се пренесени 115.150.320 денари, а во 2024 година 116.690.060 денари“, наведуваат од ПИОМ.
„Злоупотреби има на секој чекор“, забележуваат за членарината пензионерите со кои разговаравме. Од собирањето пари за заедничките патувања, преку прифаќањето трипати повисоки цени по километар од таа што ја наплатуваат туристичките агенции во комерцијалната понуда, па сѐ до наплатувањето по сто денари за ручек кој е бесплатен…
Во времето на пензионерските протести во 2023 година, а и потоа во спорадичните манифестации на незадоволство, пензионерите покрај другите барања, го истакнуваа и тоа за расчистување на злоупотребите со парите и од членарината и од солидарната каса. Освен тоа, на неодамнешниот протест што пензионерите го одржаа во Свети Николе, беше речено дека и отпремнината за починат треба да се зголеми од актуелните 35 на 50 илјади денари.
„Тоа ќе значи пензионерите од пензијата секој месец да издвојуваат поголем дел од сегашните 140 денари. Но, притоа мора да се има предвид и приливот на нови пензионери кои издвојуваат средства, како и бројот на починатите пензионери.
Секоја одлука Одборот на регистрираната организација ја донесува врз основа на податоци добиени од Фондот на пензиско и инвалидско осигурување и врз основа на согласноста на пензионерите членови во Одборот од сите сојузи, која се објавува во Службен весник на РСМ“, нагласуваат од СЗПМ.
Статистиката на Фондот за пензиското и инвалидското осигурување, што ја анализира порталот Пари, покажува дека лани најнискиот месечен износ уплатен во СЗПМ од членарината е 9.630.000 денари, односно 156,6 илјади евра. Се однесува на февруари. Очигледно е дека сумите се урамнотежени, нема значителни ниту нагорни, ниту надолни осцилации. Најголемиот прилив од сметките на пензионерите е регистриран во декември, од 9.798.150 денари или 159,3 илјади евра.
Пензионерите што се залагаат за праведност и укажуваат на злоупотребите, нагласуваат дека со парите наменети за посмртната помош може да се „игра“ сосема легално.
„Има злоупотреби и кај средствата за посмртна помош од 35.000 денари, но тоа е кај вработените на Фондот за ПИОМ. Имено, го сменија пред неколку години подзаконскиот акт и сега во него стои: ‘… кој ќе донесе фактура за погребалните трошоци’ нему ќе му се исплати помошта. А, пред тоа стоеше: ‘на членовите на потесното семејство’. Годишно умираат илјада и повеќе пензионери. Значи, во случај некој да не поднесе барање за посмртна помош, оние што ги имаат информациите лесно можат да се снајдат со лажни фактури и помошта оди на сметките од нивни блиски лица“, тврдат одделни пензионерски активисти.
За овие сомневања, од Фондот велат:
„За да се добие посмртна помош треба да се пополни Образец П-2 и да се достави соодветна документација. Образецот П-2 за поднесување барање за исплата на посмртна помош е објавен во Службен весник на РСМ бр. 99/2023. Во него е наведена потребната документација која барателот треба да ја достави при поднесување на барањето за посмртна помош.
Вработените во Фондот на ПИОСМ строго се придржуваат и ја бараат пропишаната документација во Образецот П-2 при обработка на барањето за посмртна помош“.
Во текот на 2024 година, кон пензионерското друштво се приклучиле 19.780 нови пензионери. Месечно се пензионирале од 1.223 до 2.194 лица.
Наспроти тоа, од пензионерската книга се одјавиле 14.595 лица.
Годинава е јубилејна за пензионерскиот фонд на солидарноста. Постои седум децении. Формиран е во 1955 година како израз на хуманост и солидарност, по принципот сите за еден – еден за сите. Тие вредности се нарушени, велат пензионерите. Згора на сѐ, нагласуваат, се изборите: „Изборите се најгрдата приказна меѓу пензионерите“.
Маја Анастасова
