Аналитика
Исправена е огромна неправда спрема вработените во јавниот сектор – добија Општ колективен договор со кој се уредуваат правата од работен однос како основни, а потоа со гранските колективни договори на ниво на работодавачи дополнително се унапредуваат и зајакнуваат. Неправдата е надмината по цели 15 години, кога бил потпишан последниот документ од тој вид, задоволен е Слободан Трендафилов, претседателот на Сојузот на синдикатите на Македонија. Неговиот и потписот на министерката за труд и социјална политика, Јованка Тренчевска, ставени на новиот Општ колективен договор, го потврдија договорот постигнат во долгите преговори. Но, се чини, проблемот не е до крај решен, бидејќи Конфедерацијата на слободни синдикати на Македонија се дистанцира од договорот.
„Исправаме огромна неправда и во делот на исплатата на регресот за годишен одмор. Денес сите вработени во јавниот сектор имаат право на регрес кој ќе биде 10.000 денари заклучно со декември оваа година. Идната година со порастот на просечната плата ќе изнесува најмалку 30 проценти од износот и вработените ќе го добиваат еднаш годишно“, истакна Трендафилов.
Вработените во здравството, образованието, полицијата, армијата, за прв пат добиваат регрес за годишен одмор, нагласи Трендафилов, додавајќи дека овој договор утврдува низа поволности кои вработените ќе ги уживаат. Една од тоа е елиминирањето на политичката волја во зголемувањето на нивните плати, односно сите вработени ќе го знаат начинот на кој ќе им се усогласуваат и зголемуваат примањата во наредниот период.
Општиот колективен договор претставува значаен чекор во насока на унапредување на работничките права и потврда дека за оваа Влада социјалниот дијалог е особено значаен, наведе министерката Тренчевска.
„Како Влада и како Министерство надлежно за прашањата во областа на трудот, дијалогот во општеството го подигнавме на повисоко ниво. Затоа што за значајните прашања треба да се разговара заедно и отворено. Заедно, низ дискусија со социјалните партнери ја донесовме методологијата за усогласување на пензиите, одлуката за минималната плата и нејзин постојан раст, а денес ја официјализиравме одлуката за пораст на платите на вработените во јавен сектор и не само тоа, туку и методологија која обезбедува постојан раст на платите. Општиот колективен договор уредува и други прашања кои се во насока на унапредување и заштита на работничките права и вреднување на трудот на работникот“, истакна Тренчевска.
На договорот е горд и премиерот Димитар Ковачевски, кој смета дека овој документ ја претставува победата на работниците и е резултат на успешните преговори и на отворениот дијалог со синдикатите.
„Заеднички со синдикатите дојдовме до системско решение за раст на платите и пензиите, кое нема да зависи од волјата на ниедна политичка партија и сега и во иднина“, напиша премиерот на Фејсбук.
Повисоките плати во јавната администрација се клучни за подобрување на квалитетот на услугите кои се испорачуваат кон граѓаните и бизнис секторот, поттикнување на продуктивноста и иновативноста, намалување на корупцијата, промовирање на економскиот раст, привлекување професионалци и демонстрација на вредност и посветеност во заштитата и унапредувањето на јавниот интерес, уверен е вицепремиерот задолжен за економски прашања, Фатмир Битиќи.
Министерот за финансии, Фатмир Бесими, уште пред потпишувањето најави дека во септември ќе се пристапи кон ребаланс на Буџетот, при што посочи дека зголемените плати на јавната администрација нема да го почувствуваат даночните обврзници.
Инаку, и тој повтори дека целта на Владата е платите да растат, и во јавниот и во приватниот сектор.
Конфедерацијата на слободни синдикати на Македонија не се согласува со договореното.
Според претседателот на КСС, Благоја Ралповски, уште во текот на разговорите не биле согласни со став 2 од член 14 на тогаш предлог општиот колективен договор, за кој вели дека е „камен на сопнување“. За тоа не проговориле јавно, зашто очекувале Владата да го промени ставот.
Во посочениот член, во првиот став е наведено: „Основната бруто плата на вработените во јавниот сектор се зголемува за 10 насто, почнувајќи со исплата на септемвриската плата во 2023 година“. Во вториот пишува: „Доколку индексот на трошоците на живот во првите шест месеци во 2024 година надминуваат 3 проценти, основната бруто плата на вработените во јавниот сектор се зголемува во процентуален износ како разлика помеѓу реализираниот пораст на индексот на трошоците на живот со утврдениот од 3 проценти“. А, пак третиот став предвидува дека „процентот на пораст на платата од став 2 на овој член се применува со исплата на септемвриската плата во 2024 година“.
Оттаму, Ралповски тврди дека овој договор е штетен за работниците, им одзема многу права и со него од наредната година ќе биде отстранета минималната плата од законите.
„Каменот на сопнување кој се сокрива од јавноста е предложениот член 14 став 2 од Општиот колективен договор. Тоа е последната точка за која не најдовме договор и за која бевме замолени од министрите да не ја кажуваме во јавноста, дека ќе имаме посебен договор. Тоа ќе значи дека во 2024 минималната плата ќе биде исфрлена“, дециден е челникот на КСС, кој воедно е цврсто убеден дека следното зголемување на платите ќе биде во 2025 година.
„Уште пострашно е што нивните проекции дека инфлацијата или трошоците на живот во 2024 ќе бидат само 2,5 проценти. Дрско се манипулира со јавноста дека нашето зголемување или усогласување на платите ќе биде над три проценти. Значи, ако имаме инфлација од четири проценти, усогласувањето ќе биде од еден процент“.
Наместо да биде чекор напред, предлогот е враќање два чекори назад, сигурен е Ралповски.
„Не бараме многу, бараме како што го почитуваат нивниот закон за именувани лица и секоја година со овие 10 проценти, следната година ќе си ги усогласат платите со 15-16 проценти.
Бараме и ние, согласно со Законот за минимална плата и порастот на минимална плата да ја имаме таа законска можност и да ни ги усогласат платите во 2024 година, а не со општ колективен договор да ги поништуваат сите колективни, поединечни колективни договори и Законот за минимална плата. За КСС е тоа сосема неприфатливо и едногласно отфрлено од сите органи“, нагласи претседателот на КСС, кој рече дека, сепак, ја поздравува новата методологија за пресметка на плата од 2025 и договорот за К-15.
Подвоеноста меѓу синдикатите е очигледна, што е доволно за да се земат сериозно најавите кои упатуваат на тоа – во септември ќе се случи експлозија од незадоволство. Се разбира, доколку работите не добијат поинаков тек.
