Аналитика
Македонските граѓани во догледно време ќе имаат нова опција за вложување и тоа без каков било ризик. Добивка ќе им донесе инвестирањето преку граѓанската или народна обврзница, која треба да се појави во периодот пред летните одмори. За да го искористат бенефитот што ќе им се понуди, освен пари треба да имаат и доверба во државата претставувана од Владата.
Ќе се обидеме да ги убедиме нашите граѓани да имаат доверба во државата, да инвестираат во сигурни хартии од вредност и за тоа да добијат сигурен прилив – плановите ги обнароди минатата недела претставникот на Министерството за финансии Дејан Николовски, раководител на секторот за меѓународни финансиски односи и управување со јавен долг. Притоа посочи дека емисијата ќе биде по примерот на Хрватска, а и веста произлезе токму во неговото обраќање пред хрватските инвеститори, во рамки на настанот „Денови на македонскиот пазар на капитал“.
Најверојатно обврзницата ќе биде двегодишна. Се предвидува минимален износ за уплата од десет илјади денари. Подетални информации засега нема, но најавата предизвика интересирање и коментари, кои тргнуваат од тоа – со претпоставка дека каматата ќе биде повисока од оние што ги нудат банките, граѓаните би можеле да имаат корист.
Каматите на штедните влогови се ниски и фиксни. Не достигнуваат ни два проценти, а висината зависи од периодот на орочување. Оттука и предупредувањата, да се внимава со каматата за народната обврзница, за да не им се наштети на банките. Во тој контекст се посочува на реакциите на штедачите низ Европа, кои ги повлекуваат своите пари од банките токму поради ниските стапки и во услови на инфлација бараат можности за повисоки приноси.
„Граѓаните ќе имаат добивка, затоа што банкарскте камати за нивните заштеди се ниски. Веројатно обврзницата ќе биде со повиска камата и тие што ќе вложат во неа ќе имаат некој бенефит. Не многу голем, но сепак, парите им се безбедни, за нив гарантира државата“, вели Џевдет Хајредини, поранешен министер за финансии.
Според него, ова е очекувано, затоа што државата е пред финансиски колапс, а обврзницата наменета за граѓаните се најавува по неколкуте задолжувања на Владата.
„Стасуваат и обврските од претходните задолжувања во странство. Власта е во тешка ситуација – уставни промени, законски измени, а изборите и да се во редовен термин, се близу. Земаат пари, се задолжуваат, и народот бара пари, тие не можат на се да одговорат, а своите плати ги зголемија за 78 насто, па прават нелогични потези. Ова е само обид да се дојде до пари, а тоа веќе во наредните месеци и години ќе го плаќаат граѓаните“, предупредува Хајредини.
Воедно, посочува – на финасискиот пазар има пари. „Стабилност овозможуваат дознаките од странство, кои само лани беа во износ од над две милијарди евра. Износите ќе растат, затоа што младите се иселуваат, а овде остануваат само тие што се вработени и добиваат плата од буџетот“.
Истовремено, Хајредини појаснува: „Општествениот производ годишно е два проценти, а министерот за финансии кажува дека ќе биде 5,4. Кога каматите се повисоки од ОП, тогаш се работи за загуба. Ние 30 години имаме просечен раст од 2,3 проценти, а се задолжуваме во странство со обврзници, од кои една беше и со деветпроцентна камата“. Вели, пари на домашниот пазар има, од граѓаните, банките, а има пари и на меѓународниот пазар, но тоа е за тие што можат да плаќаат и додава – се задолжуваат и други држави, но не ги користат сите можни инструменти.
За потсетување, пред неколку месеци државата ја издаде деветтата еврообврзница од 600 милиони евра, со годишна каматната стапка од 6,25 проценти. Како што беше тогаш образложено, со намена за финансирање на обврските кои произлегуваат од старите долгови кон странските кредитори, кои за отплата доспеваат годинава: 594 милиони евра за главница и 138 милиона евра за камати. Од нив, најголемиот дел е за седумгодишната еврообврзница издадена во 2016, за која само годинава треба да се намират 450 милиони евра и плус 25 милиони евра за камата.
Што се однесува до јавниот долг на Македонија, податоците на веб страницата на ресорното Министерство за финансии покажуваат дека се работи за 8,275 милијарди евра. Или, 57,5 отсто од бруто домашниот производ.
Народната обврзница ќе биде уште една можност за задолжување. Овој пат, со парите од граѓаните.
Новинар:
Maja Анастасова
