КАДЕ ИСЧЕЗНА ИТАЛИЈАНСКИОТ „ФЕРАГОСТО“: Се’ помалку семејства во Италија можат да си дозволат двонеделен одмор на море

Јули, а потоа и август, ги вклучија алармите на италијанските плажи, бидејќи трендот станува сè поутврден: сè помалку семејства поминуваат една или две недели во крајбрежен град бидејќи повеќе не можат да си го дозволат тоа, а плажата се полни само за време на викендите. Спротивно на тоа, бројот на странски туристи кои престојуваат на подолги одмори расте, а тие се оние кои се највидливи од понеделник до петок, се вели во анализата на Ел Паис на англиски јазик.

Локалниот печат го нагласува проблемот, претставувајќи го како симптом на борбите на средната класа, а по неколку недели слики од изненадувачки празни плажи во текот на неделата, опозицијата почна да го сфаќа сериозно. Тие ја обвинија италијанската премиерка Џорџија Мелони дека продава „разгледница Италија“ каде што сè изгледа во ред, кога всушност „милиони Италијанци не можат да одат на одмор“. Минатата недела, Мелони одговори дека опозицијата шири лажни вести и „го оштетува имиџот на земјата“.

Предупредувањето прво дојде во јули од операторите на приватни плажи, бидејќи Италија има чудна традиција – честопати контроверзна и изненадувачка за странските посетители – дека половина од нејзините плажи се управувани, под јавна концесија, од приватни установи, практика што датира од 1920-тите и дрвените колиби за капење од тоа време. Овие бизниси поставуваат редови платени чадори и лежалки, достапни по дневни, неделни или месечни цени.

Во многу крајбрежни области, тие доминираат на плажата, покрај бесплатните делови од плажата. Низ целата земја има околу 7.000 такви компании, кои служат како прецизен барометар на општествените навики. Но, дел од дебатата сега е дали токму овој модел на слободно време е во криза, бидејќи луѓето се повеќе не сакаат да плаќаат за да одат на плажа.

„Го гледаме осиромашувањето на средната класа, бидејќи ние сме дел од неа – тие се наши клиенти. Одморите на бабите и дедовците со нивните внуци, додека родителите работеа, веќе исчезнаа, а сега доаѓаат сè помалку семејства“, се жали Симоне Батистони, сопственик на историскиот Бањо Милано во Чесенатико, зборувајќи по телефон.

Чесенатико е крајбрежен град на јадранскиот брег, таканаречената Ривиера Ромањола, центриран околу Римини и Ричионе – долгогодишни дестинации за средната класа на Италија, со попристапни цени. Изнајмувањето стан за една недела таму може да се движи од 600 евра до 800 евра, достигнувајќи до 1.000 евра или 1.200 евра во поскапите делови од земјата.

Објектот на Батистони е стар еден век, неговото семејство го води три генерации. Тој добро го познава бизнисот и нуди секакви услуги, вклучително и библиотека. „Тоа е тренд веќе неколку години, но ова лето се забрза – има јасна криза на потрошувачката“, вели тој. Со 23 вработени, Батистони е и претседател на Италијанската унија за плажи (SIB) во регионот Емилија-Ромања, која претставува 400 плажни установи, и инсистира дека ова чувство е широко распространето.

Според неговото искуство, сè почесто е семејствата во јули да останат дома и да одат на плажа само за време на викендот – што во Италија е географски можно од речиси насекаде. Потоа, во август, тие одат на одмор во странство, на поевтини дестинации како што се Албанија, Тунис и Мароко. Според податоците на SIB, овие италијански семејства се заменуваат со странци. Традиционално, овие туристи доаѓаат од Германија и Франција, но има зголемување на посетителите од нордиските земји, Полска и Источна Европа. Исто така, има пораст на американскиот туризам во Сардинија.

Ова исчезнување на традиционалниот семеен летен одмор е национален тренд во Италија, потврдува претседателот на SIB на национално ниво, Антонио Капакионе. Слични предупредувања се појавија во последните денови и од другата страна на полуостровот, по должината на брегот на Вијареџо и Версилија, на тиренското крајбрежје на Тоскана, кое обично привлекува туризам од горната средна класа. Освен Форте деи Марми, ексклузивна дестинација позната како најјужната „руска плажа“ во Европа поради бројот на богати руски посетители што ги прима. Само луксузните туристички области изгледаат недопрени од постепеното повлекување на семејствата. И тоа и покрај фактот дека во познатиот клуб на плажата Твига во Форте деи Марми, таканаречениот империјален шатор чини 1.500 евра дневно во август.

„Постои поларизација на посетеноста за време на викендите и слабост во домашната побарувачка од Италијанците“, потврдува Капакионе, нагласувајќи еден впечатлив факт: минатата година беше првпат во историјата Италија да регистрира повеќе странски туристи отколку државјани. „Минатото лето го спаси странскиот туризам“, предупредува тој. Тој вели дека изнајмувањата од еден или два месеци, долгиот летен одмор, „веќе се далечно сеќавање“, но барем до неодамна луѓето сè уште резервираа една недела или 10 дена. „Сега е само петок, сабота и недела“, заклучува тој.

Батистони верува дека не е толку тоа што цените на изнајмувањето или хотелите драматично се зголемиле, туку дека капацитетот на Италијанците да штедат во текот на остатокот од годината се намалил, а трошоците за живот се зголемиле. Бројките од најновиот извештај на Меѓународната организација на трудот (МОТ) зборуваат многу за ситуацијата во Италија: платите остануваат заглавени на нивоата од 1990-тите, најниски меѓу напредните економии на Г20. Загубата на платите во споредба со 2008 година, кога започна последната криза, е 8,7% (во споредба со 4,5% во Шпанија).

Според неодамнешната студија на Евростат објавена во јули 2025 година, 27% од Европејците не можат да си дозволат една недела одмор. Во Италија, таа бројка се искачува на 31,4%, што ја става на прво место во апсолутни бројки: 18,5 милиони луѓе. Во Шпанија бројката е 33,4%, или 16,2 милиони луѓе.

Факт е дека во Италија, трошоците за одмор често ги вклучуваат трошоците за самата плажа – односно за овие приватни установи – и по нарачка и затоа што честопати едноставно нема друг избор. Тоа е дебата што се разгорува секое лето и е жешка со години, бидејќи од 2006 година ЕУ бара секторот да се либерализира и лиценците да се доделуваат преку јавни тендери, наместо автоматски да се обновуваат како што било со генерации. Индустријата вработува 60.000 луѓе, а секоја италијанска влада постојано одложуваше одлука. Мелони ја одложи до 2027 година.

Според еколошкото здружение Легамбиенте, во некои региони приватното зафаќање на плажите достигнува 70%, како во Лигурија, Емилија-Ромања и Кампанија. Во Неапол, екстремен случај, само на 200 метри од 27-километарската крајбрежна линија има бесплатен пристап. Камаиоре (Тоскана) има најголема концентрација на плажни објекти: 92 метри бесплатен пристап по должината на три километри брег.

Плажните одморалишта нудат галаксија од опции, почнувајќи од луксуз до обични – клубови со базени, водни лизгалки, ресторани и спортски терени, па сè до едноставни плажни барови. Студија на Алтроконсумо, најголемото здружение на потрошувачи во Италија, известува дека просечната цена ова лето за чадор за сонце и две лежалки е 212 евра за една недела. Во анкета на 10 дестинации за одмор, Аласио, во Лигурија, беше најскап со 340 евра, додека Римини беше најевтин со 150 евра. Еден ден може да чини помеѓу 20 евра и 40 евра.

(Плажа во Римини)