ЈАВНАТА ОБВИНИТЕЛКА НА ЕУ ВО АКЦИЈА: Истрага поради злоупотребата на европските пари во Бугарија

Европската јавна обвинителка Лаура Кодруца Ковеши конечно ја стави под лупа Бугарија – долго време се сметаше за еден од најеклатантните примери на ЕУ за немоќта на Брисел наспроти кражбата на европските фондови. Во четвртокот, Канцеларијата на европското јавно обвинителство (ЕППО) изврши рација во 28 домови и канцеларии како дел од напорите да се истражи злоупотребата на готовина на ЕУ во железнички проекти, додека градоначалникот на еден мал град беше уапсен во средата.

Пресметката се очекува веќе неколку години, при што водечките политичари од бугарскиот реформистички табор тврдат дека трошењето на фондовите на ЕУ стана еден од главните приходи на организираните криминални групи. Центарот за проучување на демократијата, невладина организација во Софија, во 2020 година заклучи дека дури 15 отсто од парите на земјата од ЕУ редовно биле присвоени.

ЕППО во моментов спроведува 143 истраги во Бугарија со „проценета вкупна штета“ во вкупна вредност од 492 милиони евра, според нејзиниот извештај за 2022 година.

Како најсиромашна нација во ЕУ, Бугарија редовно бара поддршка од европските даночни обврзници за да помогне во изградбата на нејзината инфраструктура и да ги направи старите згради од социјалистичката ера енергетски поефикасни.

EPPO, кој е задолжен за гонење на злосторства против финансиските интереси на ЕУ, рече дека истражува два проекта за надградба на железничката инфраструктура, вредни повеќе од 241 милион евра од финансирањето на ЕУ и грант за подобрување на енергетската ефикасност на станбените згради во градот Генерал Тошево, во вредност од 169.000 евра.

„Ќе бидат сослушани неколку сведоци и осомничени“, се вели во соопштението.

Повеќе од 100 агенти на бугарската полиција и домашната шпионска служба во четвртокот извршија рации во врска со железничката линија меѓу градовите Костенец и Септември, која доби 130 милиони евра средства од Европската извршна агенција за клима, инфраструктура и животна средина (CINEA). Нивните рации, исто така, ја разгледаа потенцијалната злоупотреба на средствата на пругата меѓу селата Оризово и Михајлово финансирани од Кохезискиот фонд за повеќе од 111 милиони евра.

Употребата на бугарските безбедносни сили е знак за тоа колку ЕППО е зависна од поддршката од бугарската влада и највисоките правни претставници. Владата на премиерот Николај Денков, која дојде на власт само на 6 јуни, вети дека ќе ја искорени корупцијата и ќе се погрижи безбедносните сили да не бидат управувани од Русија. Значајно е и тоа што Иван Гешев, многу контроверзниот главен обвинител во земјата, беше принуден да ја напушти функцијата во средината на јуни, бидејќи многу Бугари долго време го сметаа за пречка за истрагите за корупција на највисоко ниво.

Корисник на двата железнички проекти што беа под истрага беше Националната железничка инфраструктура на Бугарија, која додели договори за изградба на две приватни компании.

„Истрагата откри факти кои би можеле да претставуваат кривични дела, вклучително и злоупотреба на фондовите на ЕУ и перење пари. Изведувачите се осомничени дека во краток временски период извршиле фиктивни трансфери на пари на синџир на шупливи компании, што на крајот довело до повлекување готовински износи над 2,5 милиони евра од лица со криминално досие“, соопшти ЕППО.

Во средата, градоначалникот на генерал Тошево на истокот на земјата, беше уапсен поради изнесување лажни детали за работите за надградба на енергетската ефикасност на општинските згради. Тој беше ослободен откако плати кауција од 5.000 евра, пишуваат бугарските медиуми.

Иако истрагите за корупција се релативно вообичаени во Бугарија, земјата видно се бореше да обезбеди пресуди за криминалци од највисоко ниво.