Аналитика
Лекот за дијабетес се соочува со недостиг ширум светот и предизвикува здравствени проблеми бидејќи корисниците на социјалните мрежи се фалат со неговите својства како „чудесен“ хак за слабеење, пишуваат светските медиуми. Произведен од данската компанија Ново Нордиск, Ozempic е лек за инјектирање кој го регулира нивото на шеќер во крвта и инсулинот. Обично се препишува на возрасни кои страдаат од дијабетес тип 2, најчестиот тип на дијабетес.
Но, активната состојка на лекот, семаглутид, исто така го имитира хормонот наречен пептид-1 сличен на глукагон (GLP-1) кој ги таргетира областите на мозокот кои го регулираат апетитот и храната. Поради тоа што ги прави корисниците побрзо да се чувствуваат сити, може да ги доведе до губење на тежината.
Како резултат на тоа, Оземпик беше промовиран на Интернет како чудотворна диетална дрога. На TikTok, хаштагот #Ozempic веќе има над 360 милиони прегледи и се повеќе.
Дури и новиот шеф на Твитер, милијардерот Илон Маск, го смета Оземпик, заедно со сличен лек, Вегови, како една од причините поради која изгубил 13 килограми.
На Фејсбук, групите посветени на употребата на Оземпик за слабеење имаат десетици илјади следбеници.
Глобалниот скок на побарувачката веќе предизвика недостиг на Ozempic во Австралија, кој се очекува да трае до крајот на март 2023 година. Австралиските власти ги повикаа здравствените работници да престанат да иницираат нови рецепти на Ozempic и да контактираат со пациентите со дијабетес погодени од недостигот за да ги префрлат на алтернативни третмани.
Националната агенција за безбедност на лекови на Франција издаде слични упатства во септември кога ги повика лекарите да иницираат нови рецепти за лекови GLP-1 само за пациенти со дијабетес тип 2 со историја на мозочен удар или срцеви заболувања.
Властите во Обединетото Кралство и Австралија, исто така, издадоа предупредувања до влијателите кои ги промовираат овие лекови преку Интернет. Во Франција, фармацевтското рекламирање за пошироката јавност е високо регулирана практика, која бара претходно овластување и е резервирана за лекови кои не се надоместуваат од системот за јавно здравствено осигурување.
Во соопштението испратено преку е-пошта, Ново Нордиск рече дека сериозно го сфаќа недостигот и дека инвестирал 1,6 милијарди долари само во 2022 година за да го прошири својот производствен капацитет. Глобалните производствени капацитети на компанијата работат 24/7 за да ја достигнат побарувачката „посилна од очекуваната“, се вели во извештајот. „Ние сме посветени на тесна соработка со властите на погодените пазари за да го минимизираме влијанието врз пациентите и правиме се што можеме за да можеме да ја задоволиме побарувачката што е можно побрзо“.
КОИ СЕ ЗДРАВСТВЕНИТЕ РИЗИЦИ?
Недостигот има последици не само за пациентите со дијабетес кои треба секојдневно да го следат нивниот третман, туку и за луѓето кои се свртуваат кон овие лекови исклучиво за губење на тежината.
„Може да бидат благи дигестивни несакани ефекти, понекогаш тежок запек и воспаление на панкреасот. Во ретки случаи, ова може да доведе до рак“, рече Франсоа Монтаструк, фармаколог во Универзитетската болница во Тулуз (Haute-Garonne), за францускиот ТВ канал Франција 3.
Во упатствата за Ozempic објавени од Европската агенција за лекови се наведува дека гадење, дијареа и хипогликемија се „многу чести“ несакани ефекти. Како и сите лекови, Ozempic има и контраиндикации кои лекарот треба да ги земе предвид при препишувањето.
Упатствата за рецепти варираат од земја до земја, но Оземпик не е опширно проучен за употреба кај пациенти без дијабетес или прекумерна тежина.
Неконтролираната употреба на лек за дијабетес без ознака ги враќа сеќавањата на скандалот „Медијатор“ во Франција. Лекот беше широко препишуван како потиснувач на апетит и за слабеење се додека не беше поврзан со фатални срцеви проблеми и беше повлечен од францускиот пазар во 2009 година.
Ozempic не беше лиценциран за губење на тежината, но во 2021 година FDA го одобри семаглутид, неговата активна состојка, под брендот Wegovy за хронично управување со тежината кај возрасни со дебелина или прекумерна тежина со најмалку една поврзана состојба – како што е висок крвен притисок, тип 2 дијабетес или висок холестерол.
Американското овластување за маркетинг наведува дека Wegovy носи предупредувања за „воспаление на панкреасот (панкреатитис), проблеми со жолчното кесе (вклучувајќи жолчни камења), низок крвен шеќер, акутна бубрежна повреда, дијабетична ретинопатија (оштетување на мрежницата на окото), зголемен пулс и самоубиствено однесување или размислување“.
Во врска со Оземпик, Националната медицинска библиотека на САД предупредува дека лекот за инјектирање „може да го зголеми ризикот да развиете тумори на тироидната жлезда, вклучително и медуларен карцином на тироидната жлезда (MTC), кој е вид на рак на тироидната жлезда. Лабораториските животни на кои им бил даден семаглутид развиле тумори, но не е познато дали овој лек го зголемува ризикот од тумори кај луѓето“.
Во својата изјава за Еуроњус Некст, Ново Нордиск рече дека „се придржува до високите етички стандарди, како и сите регулативи и не промовира или поттикнува никакви промоции на своите производи надвор од етикетата“. Се вели дека останува на лекарите да го изберат најдобриот пристап за третман за нивните пациенти.
Производителот на лекови додаде дека неговите лекови GLP-1 биле на пазарот повеќе од 10 години и „до денес, безбедносните податоци од испитувањата и пост-маркетиншкиот безбедносен надзор не идентификувале никакви ризици што ја надминуваат користа од третманот“.
КОГА ЛЕКОВИТЕ СЕ „ПРЕНАСОЧУВААТ“
Не е првпат лекот да се оттргне од намената за да се користи од естетски причини. Во 2021 година, документарец на Би-Би-Си предупреди за опасната употреба на медицинскиот сируп апетамин од страна на женските влијателни личности, овој пат за брзо да се здебелат и да постигнат екстремна фигура на песочен часовник. Лекот, кој не е одобрен во Франција или Велика Британија, може да предизвика поспаност и во тешки случаи може да доведе до откажување на црниот дроб или дури и кома.
Голем број „трикови“ за убавина кои вклучуваат нелиценцирани лекови или употреба надвор од етикетата се на удар на критики во последниве години. Во една статија од 2017 година за The Conversation, двајца француски истражувачи предупредија за употребата на Хомеоплазмин, медикаментозна маст која содржи борна киселина, која експертите за убавина ја нарекоа како навлажнувачки мелем, особено за усните.
