Аналитика
Ривалските планови за извоз на витално неопходното жито од Украина ги подготвија Франција и Турција, бидејќи расте загриженоста поради потенцијалното влијание врз најсиромашните луѓе во светот од досега неуспехот да го извлечат житото од земјата.
Италијанскиот премиер Марио Драги рече дека е од витално значење временската рамка за ослободување на житото да биде подготвена до почетокот на самитот на Г7 следниот викенд. „Се ближат низа рокови и се приближува драмата на светскиот глад, природно концентриран во најсиромашните делови на светот, особено во Африка“, рече тој по разговорите со украинскиот претседател Володимир Зеленски во четвртокот.
Италија ја поддржува идејата за резолуција на ОН, досега отфрлена од Русија, која ќе дозволи конвој на ОН да ги раководи со акцијата за спроведување на бродовите со жито што го напуштија украинското црноморско пристаниште Одеса и други пристаништа, а потоа отпловија кон Босфор. Но, францускиот претседател Емануел Макрон е скептичен дека резолуцијата на ОН ќе биде договорена и наместо тоа предлага масовно зголемување на извозот на жито од романските пристаништа.
Како промена на тактиката, Турција сега ја промовира опцијата за безбедни рути од трите украински пристаништа, иако пристаништата не се деминирани. Претходно се претпоставуваше дека ќе треба да се отстранат повеќе од 400 мини, но Украина е претпазлива да го расчисти преминот поради опасноста руските бродови да влезат во нејзините пристаништа, освен ако нема челични гаранции на ОН доколку Русија изврши ненадеен напад.
Турскиот министер за надворешни работи Мевлут Чавушоглу во средата изјави дека „бидејќи се знае локацијата на рудниците ќе бидат воспоставени одредени безбедни линии на три пристаништа“. Тој рече дека комерцијалните бродови, веројатно водени од Украинци, можат безбедно да доаѓаат и да си одат без потреба да се расчистуваат мините. Официјални лица под турски мониторинг ќе можат да ги проверат трговските бродови за шверцувано оружје во име на Русија.
Дејвид Арахамија, член на украинскиот преговарачки тим кој зборуваше во германскиот Маршалов фонд во Вашингтон, фрли сомнеж во планот. „Нашите воени луѓе се против тоа, па затоа имаме многу ограничен оптимизам за овој модел“, рече тој. За деминирање на пристаништата ќе бидат потребни две недели, а потоа ќе биде неопходно да се испразнат силосите навреме за септември и новата жетва.
Макрон, кој ја посети Романија претходно оваа недела, бара двојно зголемување на копнените и железничките линии до големото романско пристаниште Констанца, повеќе од 450 километри јужно од Одеса. Но, Констанца е речиси полна со капацитет.
„Одеса е на неколку десетици километри од Романија, а преку Романија [ќе] можеме да пристапиме до Дунав и железницата“, рече тој. „Ние сме во процес на создавање на еден вид точка на поврзување каде што би можеле да го извезуваме ова жито многу посилно, брзо и помасовно отколку што го правиме денес.
Најголем дел од храната што ја произведува Украина, една од корпите за леб во светот, е извезена од седум црноморски пристаништа. Во осум месеци пред почетокот на конфликтот, според Светската програма за храна на ОН, низ нив поминале околу 51 милион тони жито. Трговијата во Украина беше вредна 47 милијарди долари годишно.
Џо Бајден посебно предложи изградба на дополнителни силоси на полската граница во обид да ја спречи Русија потенцијално да го земе житото.
Дел од житото се извезува преку балтичките пристаништа. Според една украинска проценка, само 20% од украинскиот извоз, кој вообичаено се испорачува преку пристаништата на Црното Море, некогаш би можел да се транспортира со железница до балтичките пристаништа. Цената на патниот транспорт минатата година се зголеми за пет пати.
