Аналитика
Германски фискален ремонт од 500 милијарди евра треба да ја редефинира нејзината економија, зголемувајќи ги границите на јавниот долг за да ја зајакне инфраструктурата и одбраната. Идејата на двете победнички партии на последните избори, кои наскоро треба да ја формираат идната германска влада е формирање на инфраструктурен фонд тежок 536,9 милијарди евра, кој, заедно со олабавените услови за задолжување би требало да го дадат замаецот за оживување на некогаш најголемата и најсилна европска економија.
Најавениот план веднаш предизвика позитивно влијание врз пазарите кои растат, при што посебен поттик доживуваат акциите за одбрана. Аналитичарите планираниот и најавен потег на новата германска влада веќе го нарекуваат „менувач на играта“, што ќе сигнализира нова ера за европскиот раст.
Со децении, Германија важеше за бастион на фискалниот конзерватизам, спроведувајќи ригидни ограничувања на трошоците и избегнувајќи ги стимулациите финансирани од долгови.
Тоа беше остар пресврт за Фридрих Мерц, кој како лидер на Унијата е веројатно следниот канцелар откако неговата партија беше прва на националните избори на 23 февруари. Неговата партиска програма ги отфрлаше промените на должничката кочница, иако тој посочи дека можеби е отворен за преговори околу тоа.
Потегот „го следи стариот политички принцип: ако се променат фактите, јас се предомислувам“, вели Карстен Брзески, глобален шеф на макро во ИНГ банка.
ГЕРМАНИЈА ЌЕ ЈА ОСЛОБОДИ „СОПИРАЧКАТА ЗА ЗАДОЛЖУВАЊЕ“
Економистите и инвеститорите долго време ја повикуваа Германија да ги реформира своите уставно пропишани државни лимити за задолжување – познати како „сопирачка за задолжување“. Овој лимит, востановен во 2008 година како последица на големата светска економска криза, многу критичари го нарекуваа застарен и досега ја држеше Германија во фискална „лудачка кошула“.
Сепак, двосмислениот став на американскиот претседател Доналд Трамп кон Украина и неговите повици Европа да преземе поголем дел од сопствениот одбранбен товар повторно го разбудија заспаниот џин.
Коалицијата предводена од ЦДУ/ЦСУ и СПД сега спроведува фискален пакет без преседан кој вклучува вонбуџетски инфраструктурен фонд од 500 милијарди евра (11,6% од БДП во 2024 година), кој ќе биде исплатен во следните 10 години.
Економистите велат дека полабавата должничка сопирачка би можела да ѝ помогне на Германија да излезе од петгодишната економска стагнација со зголемување на трошоците за работи кои промовираат економска активност на долг рок.
Кратењето на трошоците за инфраструктура доведе до забележливи проблеми во некогаш беспрекорната германска патна мрежа и сообраќај: возовите доцнеа поради бескрајните поправки на пругата, мостовите станаа руинирани, а земјата почна да заостанува и во подигањето на инфраструктурата за обновливи извори на енергија и дигиталната технологија.
Дополнително, трошоците за одбрана кои надминуваат 1% од БДП ќе бидат ослободени од уставната должничка кочница на земјата, потег што ефективно отклучува дополнителни 11 милијарди евра годишно.
За понатамошна поддршка на оваа промена, надоместокот за структурен дефицит за државите ќе се зголеми од 0,0% на 0,35% од БДП.
Германскиот Бундестаг се соочува со тесен прозорец да го усвои овој широк фискален пакет пред заседавањето на новиот парламент на 25 март. Во овој момент, ЦДУ/ЦСУ и СПД заеднички го имаат потребното мнозинство за да ги истуркаат реформите.
Економистите веќе пресметуваат дека мерката, доколку биде усвоена, би можела да овозможи нови задолжувања и трошења на трилиони евра во текот на една деценија.
Според анкетата на INSA, 49 отсто од Германците поддржуваат олабавување на должничката кочница, додека само 28 отсто се против. Но, промената на правилата за долгот и создавањето на посебен фонд бараат двотретинско мнозинство во парламентот.
Конзервативците и СПД брзаат да ги изгласаат потезите во парламентот во заминување, имајќи предвид дека екстремно десничарските и екстремно левичарските партии ќе имаат блокирачко малцинство во следниот парламент, откако постигнаа силни резултати на изборите минатиот месец.
Оваа радикална фискална експанзија го поттикнува оптимизмот на инвеститорите на европските пазари.
НАЈАВЕНИТЕ МЕРКИ ГИ ЖИВНАА ПАЗАРИТЕ
Индексот DAX се зголеми за 16% од годината до денес, надминувајќи ги американските колеги, додека акциите од одбраната се појавија како најголеми победници.
STOXX Europe Aerospace & Defense ETF – што ги следи главните играчи во секторот – се зголеми за повеќе од 40% од година до денес.
Претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен неодамна го опиша сегашниот момент како „ера на повторно вооружување“, нагласувајќи ја промената кон поголема самодоверба во одбраната.
Акциите на германската Hensoldt AG вртоглаво пораснаа за 112% од годишно ниво, додека Rheinmetall AG поскапе за 95%. Францускиот одбранбен гигант Thales S.A. доби 78%, а италијанскиот Leonardo S.p.A. скокна за 77%.
„Европските одбранбени компании продолжуваат да се подобри, водени од силните основи и потенцијалот за раст“, се вели во белешката на Голдман Сакс со наслов „Нова ера за европските акции“.
Најавената фискална експанзија ги преобликува и економските прогнози за германската економија, кои претходно беа прилично песимистични.
Голдман Сакс ги ревидираше своите прогнози за германскиот раст, сега очекувајќи дека БДП ќе порасне за 0,2 процентни поени на 0,2% во 2025 година, за 0,5 поени на 1,5% во 2026 година и за 0,6 поени на 2% во 2027 година.
„Фискалниот стимул од 500 милијарди евра може да го поттикне германскиот раст за повеќе од еден процентен поен годишно“, рече Карстен Брзески, главен економист на ИНГ. „Ова означува историски пресврт, при што Германија (веројатно) засекогаш ја отфрли својата должничка сопирачка“.
Банката на Америка го опиша фискалниот ремонт на Германија како „менувач на играта“, проценувајќи дека изгледите за раст би можеле да достигнат од 1,5% до 2% годишно до 2027 година – далеку подобра од траекторијата на речиси нула за која претходно се стравуваше.
Се очекува да има корист и пошироката еврозона, со прелевачките ефекти што ќе го зголемат БДП за 0,8% во 2025 година, 1,3% во 2026 година и 1,6% во 2027 година.
Европската централна банка сега се соочува со покомплексен монетарен пејзаж. Со големата фискална експанзија која ги намалува надолните ризици за растот, Голдман Сакс верува дека централната банка ќе треба да ја преиспита својата траекторија за намалување на стапките.
„Веќе не очекуваме намалување на стапката во јули и ја ревидиравме нашата прогноза за терминалната стапка на 2% во јуни, од 1,75%“, велат од банката. Фискалното засилување, се додава, го намалува притисокот врз ЕЦБ да ги намали стапките под неутралните, иако краткорочните ризици како трговските тензии со САД остануваат загриженост.
Дали германскиот фискален ремонт ќе започне подолг период на економска експанзија или ќе наиде на политички и геополитички спротивставени ветрови, останува да се види.
(Фото: АП)
