Аналитика
Веројатноста за прекин на гасот во Европа значително се зголеми по неодамнешното нарушување на испораките на руски природен гас преку гасоводот Северен тек 1. Техничката рецесија во еврозоната сега е многу поверојатна, објави американската кредитна агенција Фич Рејтингс. Русија ја прекина испораката на гас преку гасоводот „Северен тек 1“ кон Германија и гасоводот „Турски поток“ кон Бугарија, а го прекина и снабдувањето со Полска преку гасоводот Јамал.
Во јунскиот глобален економски изглед, прогнозите на оваа позната агенција за кредитен рејтинг, која е една од трите светски агенции кои следат кредитни рејтинзи на држави и финансиски ентитети, за раст за еврозоната – од 2,6% во 2022 година и 2,1% во 2023 година – беа поткрепени со основното сценарио кое не претпоставуваше ненадејно запирање на извозот на рускиот природен гас во еврозоната, ниту пак рационализирање на гасот. Но, неодамнешниот пад на протокот на руски гас во Европа ја обнови загриженоста дека Русија е подготвена да го користи извозот на гас како политичка алатка, при што Германија неодамна ја активира втората фаза од својот национален план за итни случаи за гас.
Континуираното нарушување на увозот на гас преку гасоводот Северен тек 1, освен ако не се надомести со поголеми проток преку други цевководи, ќе ја попречи способноста на континентот да ги задоволи потребите за гас за време на шпицот на зимската грејна сезона, и покрај напорите да се изгради резерви и да се намали зависноста од рускиот гас. Ова значи дека рационализирањето на гасот за индустриските корисници сега е се поверојатно сценарио, за кое проценуваме дека би можело да го намали растот на БДП во еврозоната во 2023 година.
Рационирањето би го намалило производството за индустриите кои користат гас како клучен влез, со негативно влијание врз фирмите низ синџирот на снабдување. Рускиот увоз сочинува околу 30% од еврозоната и 60% од германската потрошувачка на гас во последниве години. Фич неодамна го анализираше потенцијалното влијание на рационализирањето на гасот преку врски со синџирот на снабдување користејќи рамка за влез-излез. Ова покажа шок од 2% и 4% за еврозоната и германската економија, соодветно, во случај на целосно и ненадејно губење на испораките на руски гас. Ова претставува горната граница на влијанието преку синџирите на снабдување, бидејќи не претпоставува замена на рускиот гас со други извори на енергија.
Прецизниот удар на БДП на еврозоната ќе зависи од потребните нивоа на рационализирање. Германската Федерална мрежна агенција (BNetzA) неодамна предложи недостиг од 10% од вкупната германска потрошувачка на гас во надолно сценарио. Но, овие проценки се крајно неизвесни. Напорите за зајакнување на алтернативното снабдување со енергија – вклучително и повисок увоз на ЛНГ, повторно отворање на постројки за јаглен и зајакнување на обновливите извори на енергија – може да се соочат со инфраструктурни предизвици, а влијанието на мерките за енергетска ефикасност и времето на побарувачката на енергија е тешко да се предвиди.
Плановите на ЕУ да го зголеми гасот во складовите до 80% од капацитетот до 1 ноември сега исто така изгледаат проблематични, смета агенцијата Фич Рејтингс. Во секој случај, исполнувањето на целта само ќе ги зголеми резервите на ЕУ до 20% од годишната потрошувачка на гас, од околу 15% во моментов.
Покрај тоа, влијанијата на БДП проценети од рамката на синџирот на снабдување испуштаат неколку фактори, вклучувајќи го шокот врз реалните приходи на домаќинствата и трошењето од повисоките цени на енергијата, влијанието на зголемената неизвесност врз капиталните расходи и прекуграничните прелевања од понискиот раст во Германија и Италија. Целната фискална поддршка би можела делумно да го компензира шокот на реалните приходи, но ЕЦБ веројатно нема да го промени курсот на монетарното затегнување. Истражувањето на ММФ и Бундесбанк, кое се потпира на поширока методологија, сугерира дека БДП може да се намали за 3% во ЕУ и 3,5% во Германија во 2023 година.
Европа се соочува со зголемен ризик од рецесија поради зголемените цени на нафтата и гасот поради загриженоста дека Русија би можела целосно да го исклучи снабдувањето, велат економистите за британски Гардијан.
Според Номура, јапонска инвестициска банка со значајни операции во Лондон, европската економија се очекува да почне да се намалува во текот на втората половина на 2022 година и рецесијата да продолжи до летото 2023 година, со вкупен пад од 1,7 отсто од БДП.
Цените на енергијата веќе се зголемија во втората половина на 2021 година, бидејќи водечките економии ги укинаа блокадите на пандемијата на коронавирус, но руската инвазија на Украина додаде дополнителен слој на тешкотии, бидејќи ЕУ, САД и Велика Британија се обидоа да ја изолираат Русија економски. Европа сè уште е силно зависна од Русија за нејзиното снабдување со енергија, а Владимир Путин одговори на санкциите со забавување на снабдувањето со гас.
Европа се бори со „условите кои се многу глобални по природа (зголемени цени на енергијата и инфлација, зголемени геополитички ризици и несигурност), што нè наведува да веруваме дека европските економии ќе ја доживеат истата судбина – рецесија – како САД“, напиша Џорџ Бакли, економист на Номура. Инфлацијата во еврозоната достигна годишна стапка од 8,6% во јуни, што е највисока од создавањето на блокот во 1999 година.
Аналитичарите во JP Morgan Chase, американската инвестициска банка, минатата недела изјавија дека Русија, исто така, би можела да предизвика „стратосферски“ зголемувања на цената на нафтата доколку користи намалување на производството за да возврати на напорите за ограничување на цените од страна на групата големи економии Г7. Аналитичарите, вклучително и Наташа Канева, напишаа дека цените би можеле да се зголемат повеќе од тројно до 380 долари за барел доколку Русија го намали производството за 5 милиони барели дневно. Еден барел сурова нафта „брент“ за испорака во септември на крајот на минатата недела на фјучерс пазарите вредеше 111 долари. „Веројатно е дека [руската] влада би можела да возврати со намалување на производството како начин да му нанесе болка на Западот“, напишаа аналитичарите на JP Morgan. „Затегнатоста на глобалниот пазар на нафта е на страната на Русија“.
Кеј Нојфелд и Џонас Кек, економисти во Центарот за економија и бизнис истражувања, рекоа дека руската инвазија на Украина создаде „вистинска паневропска криза“ и рекоа дека има најмалку две од пет шанси за европска рецесија.
Германија, најголемата европска економија, е особено ранлива поради контролата на Русија врз гасоводот Северен тек 1. Планирано е гасоводот да се затвори за 10-дневен период, почнувајќи од 11 јули за планирано годишно одржување. Германскиот министер за економија Роберт Хабек минатата недела изјави за германските медиуми дека владата стравува дека Русија ќе одбие повторно да го отвори гасоводот, потег што може да предизвика недостиг во текот на зимата.
„Се чини јасно дека во случај на недостиг на гас во Европа, тешка рецесија ќе биде речиси сигурна“, напишаа Нојфелд и Кек. „Ова е затоа што европските земји се поврзани една со друга не само преку енергетски интерконектори, туку и преку високо интегрирани синџири на снабдување.
„Тесното снабдување со гас ќе доведе до дополнително зголемување на цените на енергијата за потрошувачите, додавајќи ги инфлаторните притисоци и барајќи уште поголем удел од расположливиот приход на домаќинствата, што само по себе е ризик од рецесија“.
