Аналитика
Европската централна банка (ЕЦБ) забрзано го унапредува својот проект за дигитално евро, надевајќи се дека ќе ја врати контролата врз малопродажните плаќања, а воедно ќе овозможи иновации и во потрошувачките и во големопродажните трансакции.
Во говорот на Пјеро Чиполоне, член на извршниот одбор на ЕЦБ, иницијативата ги одразува растечките загрижености дека зависноста на Европа од платформи за плаќање надвор од ЕУ ја загрозува нејзината финансиска независност и нејзината способност да ја обликува иднината на парите.
ЕЦБ призна видлива промена во однесувањето на потрошувачите: додека готовината некогаш служеше како сидро на секојдневните трансакции, нејзината улога брзо исчезнува. Во 2023 година, само 24% од малопродажните плаќања во еврозоната беа извршени со готовина.
Во меѓувреме, странските услуги за дигитално плаќање како PayPal, Apple Pay и Alipay доминираат во голем дел од дигиталниот пејзаж, при што речиси две третини од трансакциите со картички во еврозоната се обработуваат од неевропски даватели на услуги.
Дигиталното евро би дејствувало како безбедна, универзално прифатена валута во дигитална форма. Ќе понуди офлајн функционалност, приватност слична на готовината и статус на законско средство за плаќање. Чиполоне нагласи дека потрошувачите го сакаат тоа, посочувајќи на анкетите што покажуваат растечки интерес низ земјите-членки.
ЕЦБ го гледа дигиталното евро не само како монетарна алатка, туку и како начин за ребалансирање на односот помеѓу европските трговци, банки и странски платформи. Со воведување на дигитално евро, ЕЦБ има за цел да ги поддржи европските даватели на плаќања во скалирањето на нивните понуди преку границите.
Додека малопродажните плаќања го добија најголемиот дел од вниманието на јавноста, ЕЦБ се подготвува и за големи промени во големопродажното финансирање. Тука, фокусот е на интегрирање на технологијата на дистрибуирана книга (DLT) и токенизацијата во финансиските пазари.
Постојните системи на ЕЦБ – како TARGET2 и T2S – веќе ги порамнуваат огромното мнозинство од големопродажните трансакции. Сепак, новите технологии нудат можности за поедноставување на тргувањето, порамнувањето и чувањето во единствена, 24/7 инфраструктура.
Токенизираните средства и програмабилните пари би можеле да овозможат нови бизнис модели и намалување на трошоците, особено за помалите учесници на пазарот.
Минатата година, ЕЦБ спроведе пробен период со 60 учесници на пазарот за решавање на големопродажни трансакции со користење на DLT. Над 1,6 милијарди евра беа обработени за време на шестмесечниот тест – повеќе од која било слична иницијатива на глобално ниво.
Чиполоне нагласи дека градењето ефикасен, отпорен и иновативен финансиски екосистем бара соработка од целиот пазар. ЕЦБ започна со работа на единствен правилник за дигиталното евро и продолжува да ги ангажира засегнатите страни од банкарството, финтех и трговските заедници.
Европската централна банка се надева дека ќе ги има донесено сите политички одлуки до почетокот на следната година за издавање дигитално евро, а потоа ќе бидат потребни две до три години за лансирање на валутата, изјави Чиполоне.
ЕЦБ работи на дигитална верзија на еврото со години, но напредокот е побавен од очекуваното, главно затоа што сè уште не е донесена легислатива што ќе ѝ овозможи на банката да продолжи.
Финансиските превирања по изборот на Доналд Трамп за претседател на САД ја зголемија итноста, бидејќи Европа се потпира на големите американски фирми за повеќето дигитални плаќања, што е потенцијална финансиска ранливост.
Чиполоне рече дека клучна пречка е постигнувањето политички договор од земјите-членки на ЕУ, но дека тоа би можело да се постигне пред летото. Работата на Европскиот парламент би можела да потрае малку подолго, додаде тој.
(Фото: European Commision)
