Аналитика
Неодамнешната изјава на претседателот на Србија, Александар Вучиќ, дека во Србија е пронајдено наоѓалиште на злато кое според прелиминарните истражувања е едно од стоте најголеми во светот, започна шпекулации за локацијата на тоа место. Вучиќ во понеделникот изјави дека се уште не може да ја открие точната локација, која засега ја знаат само тој и премиерката Ана Брнабиќ. На стручната јавност ѝ е познато дека најголеми количества злато се наоѓаат во источна Србија и дека во тој дел од земјата во моментов се одвиваат најинтензивните истражувања.
Подоцна се покажа дека и министерката за рударство и енергетика Дубравка Ѓедовиќ го знае името на општината на чија територија ќе се наоѓа рудникот, а зошто претседателот Вучиќ не ја вброил меѓу упатените останува непознато.
Причината поради која надлежните не сакаат да дадат прецизни информации во врска со отворањето на нов рудник за злато кај нас е најверојатно тоа што ова се први извештаи и поради тоа што сега се вршат дополнителни проверки од компанијата, која се занимава со тој проект и очигледно е во странска сопственост.
„Таму златото се наоѓа како придружна суровина во наоѓалиштата на бакар“, вели заменик-директорот на Геолошкиот институт на Србија, Предраг Мијатовиќ. „Се наоѓа во рамките на Тимочко-магматскиот комплекс и најинтензивни се истражувањата на потегот Мајданпек-Бор и југоисточно од Бор кон зоната Доње Невља, на границата со Бугарија“.
На почетокот на јануари, Вучиќ рече дека наоѓалишта на злато и калциум карбонат биле откриени во две од најсиромашните општини на југоистокот на Србија и откри дека калцит е пронајден во Гаџин Хан. Во меѓувреме, мултинационалната компанија Dundee Precious Metals INC со седиште во Канада соопшти дека на локалитетот Чока Ракита, во општина Жагубица, е пронајдено богато наоѓалиште на злато, чиј волумен е прелиминарно утврден на 10 милиони кубни метри.
Со оглед на тоа што Жагубица се наоѓа на истокот на Србија, може да се претпостави дека тоа не е местото за кое претседателот зборуваше на почетокот на месецот, нагласувајќи дека локацијата е на југоистокот на Србија. Во геолошките кругови не е познато која компанија нашла толку богато идно наоѓалиште на злато. Како што наведува Мијатовиќ, ако студијата за резервите ја прави самата компанија, а не е ангажиран од некој однадвор, тогаш малкумина се запознаени со резултатите од истражувањето. Тој посочува дека на југоистокот од нашата држава има околу 30 локации каде што странски компании истражуваат злато.
“Околу 90 проценти од правата за истражување во тој дел на Србија опфаќаат злато во комбинација со бакар, сребро, олово или цинк“, изјави Мијатовиќ за „Новости“. „Ова е главно на подрачјето на општините Босилеград, Трговиште, Сурдулица, источните делови на општина Врање, Црна Трава и на југ во Медвеѓа и Лебане“.
Според него, Србија има значителни резерви на злато, а според последните проценки на Геолошкиот завод има 250 тони постојни наоѓалишта, а 150 тони потенцијални наоѓалишта. По најновите откритија, како што е Чукару Пеки, како што додава, грубо може да се процени дека нашата земја има резерви од околу 500 тони.
„Од тоа злато во рудата по обработката се прават златни прачки или инвестициско злато“, истакнува Мијатовиќ. „Ако продолжи ваквото темпо на експлоатација, ќе бидат потребни неколку векови за сето тоа злато да се преработи“.
Според податоците на Министерството за енергетика, злато во моментов се истражува на повеќе од 80 локации во Србија, главно од странски компании. Откривањето на нови количини рудни резерви на злато, бакар и други минерални суровини е од големо значење за нашата земја.
„Новиот рударски објект придонесува за вработување на одреден број рудари, инженери, геолози, технолози“, вели Мијатовиќ. „Таму секогаш се вработени 100 или повеќе луѓе, во зависност од големината на депозитот“.
Државата има повеќекратни придобивки од истражување до самата експлоатација, бидејќи за секој од овие процеси одреден надомест оди во буџетот. Потоа се произведува суровината и се наплатува, а преку даноците во државната каса влегуваат свежи пари.
Како што додава, во буџетот се добиваат приходи и од минералната рента што се собира на суровината што се експлоатира. Исто така, во фазата на истражување, сите компании кои истражуваат плаќаат надоместок по квадратен километар за просторот на кој тоа го прават.
ВОДЕНИОТ ДУХ ГО ЧУВА ЗЛАТОТО НА ХОМОЉЕ
Отсекогаш се зборувало дека Хомољските планини, кои се граничат со Жагубица од север, кријат големо количество злато. Овој благороден метал, според легендата, го чува водениот дух Тартор, познат и како Старац или Ал Батрн на влашки, на дното на изворот Крупајско. Затоа и не е чудно што срцето на Хомоље, Жагубица, лежи во злато.
Првите прелиминарни резултати од технолошкото истражување на мултинационалната компанија Dundee Precious Metals INC, со седиште во Канада, која се занимава со истражување на злато во Србија, покажаа дека е можно да се произведе чист златен концентрат на новооткриеното наоѓалиште Чока Ракит, со целосно закрепнување. повеќе од 93 проценти.
Надлежните посочуваат дека потенцијалните резерви се значајни во однос на количината на руда и содржината на злато, што би било од големо економско значење за општина Жагувица, но и за целиот регион на источна Србија. „Таму најпрво се планира да се вработат 250 работници, што многу би им значело на оние што работат таму и нивните семејства бидејќи би имале добри и редовни примања. Од друга страна, многу луѓе во тој дел имаат приватни имоти , некои и до 50 хектари површина, а од продажбата сега можат да добијат десет пати повеќе. Тоа во иднина ќе им овозможи на сопствениците долгорочно да го решат сопственото и постоењето на нивните потомци“, вели претседателот на општина Жагубица, Сафет Павловиќ.
Новото наоѓалиште на злато, со приближни димензии 500 на 250 на 80 метри, се наоѓа во локалитетот Чока Ракита, во непосредна близина на поранешната населба Липе, каде до 60-тите години на минатиот век во истоимениот рудник бил активен ископ на бакар. . Од затворањето на рудникот мештаните се иселиле и заминале во Мајданпек и Бор, каде биле вработени во тамошните рудници, а сега, веруваат, се враќаат во родниот крај. За селото Липе, полно со живот, со дури три таверни, пошта и амбуланта, кои ги собраа жителите на ова село, како и околните села Лазница, Влаола и Кривеља, сега сведочи само темелите на некогашното четирикласно училиште, напуштено во раните осумдесетти.
Жителите, додуша, се загрижени за методите што ќе се користат за преработка на златото, имајќи предвид дека во септември 2021 година, врз основа на увид во јавниот план на елаборатот за експлоатација во истражното подрачје Потај Чука – Тишница, беше констатирано дека во овој процес натриум-цијанид, што наиде на незадоволство кај локалните жители и еколошките здруженија.
ПРОШИРУВАЊЕТО НА РУДАРСТВОТО ВО СВЕТОТ
“Рударството се шири не само во Србија, туку и во светот“, вели заменик-директорот на Геолошкиот институт, Предраг Мијатовиќ. „На неодамнешниот состанок на сите европски геолошки институции во Брисел беа презентирани податоци дека во моментов во светот во рударството се инвестираат 1,8 трилиони долари. Во Европа се инвестираат 73,7 милијарди евра за околу 100 проекти во различни фази. Се предлага во наредниот период таа бројка да се зголеми на 100 милијарди евра“.
Тој наведува дека најпознатиот рудник за злато се наоѓа во Јужна Африка поради големината на наоѓалиштето и најдлабоката експлоатација, повеќе од три километри.
