Аналитика
Една деценија откако беше на работ да биде истисната од еврозоната и по рекордната невработеност од 50 проценти кај младите – забрзаното економско закрепнување на Грција сега ќе бара уште два милиони работници до 2035 година. Земјата зависеше од три меѓународни пакети за спасување во висина од 326 милијарди евра од 2010 до 2018 година за да спречи економски колапс предизвикан од генерации на прекумерно трошење и неконтролирано покровителство. Но спасувањето дојде со строги мерки за штедење, кои вклучуваа намалување на платите, зголемување на даноците, кратење на пензии, отпуштања и приватизација, поради што десетици илјади млади и квалификувани луѓе заминаа во странство. Денес, земјата се соочува со парадокс – ѝ се потребни токму тие работници што ја напуштија.
Европскиот центар за развој на стручно образование (CEDEFOP) проектира дека меѓу 2025 и 2035 година во Грција ќе се отворат 646.000 висококвалификувани работни места, особено во технологијата – за научници за податоци, специјалисти за машинско учење, експерти за етика во вештачката интелигенција, UX дизајнери, техничари за автоматизација и софтверски инженери. Покрај тоа, ќе има значителна побарувачка во други сектори: 337.000 во личните услуги, 122.000 во образованието, 119.000 во здравството и 56.000 во личната нега. Недостигот, сепак, не се однесува само на високата технологија – сите нивоа на вештини, од туризмот и трговијата до здравството и образованието, ќе бидат неопходни за растот.
Експертите предупредуваат дека ако не се пополнат овие позиции, тоа може сериозно да го забави економскиот раст, кој за 2025 се очекува да изнесува најмалку 2,1 процент. Константинос Аграпидас, генерален директор за работни односи во Министерството за труд, истакнува дека „коњиграцијата на слободни работни места со невработеност значи неискористен БДП и неискористен човечки капитал“. Според него, пополнувањето на позициите би можело да ги зголеми приходите, потрошувачката, продуктивноста и извозот, а воедно да го намали притисокот врз јавните финансии и пензискиот систем, кој е веќе оптоварен од стареењето на населението и растечкиот број пензионери.
Претставниците на бизнисот проценуваат дека реалните потреби за работна сила може да бидат дури 200.000 над официјалните бројки. Тие ја нагласуваат и потребата од политики што ќе ја поттикнат вклученоста на жените и постарите работници, ќе привлечат квалификувани мигранти и ќе помогнат да се вратат грчките иселеници. Но, предизвикот останува голем – ниските плати и високите даноци и натаму ги одвраќаат многу талентирани професионалци. Владата на Киријакос Мицотакис двапати ја зголеми минималната плата, со цел приближување кон просекот на ЕУ, но патот до тоа бара значителни отстапки.
Во меѓувреме, Грција веќе се обрати кон Египет за да донесе повеќе од 30.000 работници за земјоделски и полски работи, откако многу домашни работници ги избегнуваат нископлатените позиции. За да се одржи економското закрепнување и да се зголеми конкурентноста, ќе бидат клучни обуката, преквалификацијата и подобрувањето на квалитетот на работната сила. Политиките насочени кон младите, жените, постарите и мигрантите би можеле да пополнат најмалку 100.000 слободни работни места и да го зголемат БДП за најмалку 1 процент. Но дилемата останува – економијата расте, а истовремено населението старее, платите се ниски, а талентите продолжуваат да ја напуштаат земјата.
