Аналитика
Годишното собрание на акционерите на Фолксваген во Берлин во мај беше прекинато од демонстранти, од кои еден фрли торта кон претседателот на одборот на акционери, Ханс Дитер Печ. Причината за нивниот гнев е фабрика за автомобили оддалечена околу 3.500 милји во кинескиот регион Ксинџијанг, каде што Пекинг спроведе кампања на масовно притворање, превоспитување и принудна работа што САД го опишаа како геноцид врз етничкото малцинство Ујгур.
БИЗНИСОТ ВО КИНА ИСКЛУЧИТЕЛНО ВАЖЕН ЗА ФОЛКСВАГЕН
„Кампови, принудна работа, семејни разделби: главните акционери на VW во Долна Саксонија не смеат да молчат за злосторствата против Ујгурите“, вели еден од транспарентите на активистите за човекови права што протестираа пред седиштето на Фолксваген во Берлин. Фолксваген негира дека некогаш користел принудна работа во Ксинџијанг.
Но, компанијата беше помалку подготвена да се справи со поширокото обвинение: дека со одржувањето на објектот на барање на Пекинг, компанијата – и напротив германската влада, која ги поддржа инвестициите на производителот на автомобили во Кина – обезбедува политичко покритие за злосторства против човештвото. Зголемените критики за присуството на Фолксваген во Ксинџијанг беа придружени со промена на политичките и економските ветришта. Војната на Русија против Украина започна поширок разговор за стратешката зависност, при што официјалните лица во Брисел и Вашингтон повикуваат на „де-ризик“ во однос на Пекинг.
Фолксваген, кој го предводеше западниот продор на кинескиот пазар во 1980-тите, останува зависен од тамошниот бизнис за 15 отсто од својот профит пред оданочување и 37 отсто од продажбата на нови автомобили минатата година.
Третманот на Кина кон Ујгурите веројатно нема да биде централен во дискусиите бидејќи германскиот канцелар Олаф Шолц оваа недела е домаќин на кинеска делегација предводена од премиерот Ли Кианг. Но, односот на Фолксваген со Кина, и кршењето на човековите права што се вршат таму, е илустрација за сè понепријатната зависност на Берлин од Пекинг – и предизвиците со кои најверојатно ќе се соочи Германија додека Западот се обидува да го претвори од ризикот од слоган во акција.
НЕПРИЈАТНИ ПАРАЛЕЛИ СО ВРЕМЕТО НА НАЦИЗМОТ
Потенцијалното соучесништво во геноцидот е обвинение на кое може да се очекува Фолксваген да биде чувствителен. Кога компанијата била основана во 1937 година од страна на националната работна организација на Нацистичката партија, таа користела затвореници во концентрационите логори како робови. Стотици бебиња чувани во дом за деца управуван од Фолксваген беа изгладнети до смрт.
За време на холокаустот, нацистите ги испратија своите непријатели во логори за истребување. Во Ксинџијанг, групите за човекови права документираа масовно затворање, присилна стерилизација, сузбивање на верските практики, вклучително и палење џамии и одвојување на стотици илјади ученици од нивните родители. Многумина веруваат дека овие практики ја исполнуваат дефиницијата за геноцид како чинови наменети „да уништат, целосно или делумно, национална, етничка, расна или религиозна група“.
Владата на САД ги осуди кршењата на човековите права во Ксинџијанг како геноцид, како и националните законодавни тела во Франција, Холандија, Обединетото Кралство, Литванија и Канада. Германскиот Бундестаг не го стори тоа, иако министерката за надворешни работи Аналена Баербок повика на забрана за стоки направени со принудна работа и за истраги за активностите на Кина во Ксинџијанг.
Истражувачките новинари пронајдоа траги од кампови за принудна работа на 15 милји од фабриката на Фолксваген во Ксинџијанг, што е иницијатива за заедничко вложување со SAIC Motor, најголемиот државен производител на автомобили во Кина. Како што објавија ПОЛИТИКО и другите медиуми, употребата на принудна работа беше толку неконтролирана во регионот што учениците беа организирани од училиштата да вршат физичка работа.
„Крај фабриката има седум концентрациони логори… па тоа е она што Фолксваген не може да го негира, но тие велат дека не се поврзани со нив“, рече Еркин Зунун, главен координатор на Светскиот ујгурски конгрес со седиште во Минхен. „Никој не може 100 отсто да каже дека нема врска со принудна работа“.
Ралф Брандштатер, шефот на операциите на Фолксваген во Кина, по посетата на фабриката во Ксинџијанг во март изјави дека не нашол докази за принудна работа. „Можев да разговарам со луѓе и да ги извлечам своите заклучоци. Можам да се обидам да ги проверам фактите [од партнерот во заедничко вложување SAIC], и тоа е она што го направив“, рече Брандштатер. „Не најдов никакви противречности“, додаде тој, цитирајќи седум вработени со кои разговарал преку преведувачите.
Во интервјуто што го даде за Би Би Си, меѓутоа, Брандштатер изјави, меѓу другото дека не може да биде 100% сигурен од каде доаѓаат сите работници во фабриката на Фолксваген во Џинјанг и дали некој од нив потекнува од некој од камповите за принудна работа. На прашањето на новинарот – ако не сте сигурни, зарем не е подобро да не сте на тоа место, Брандштатер одговори: „Ние сме низ многу земји во светот и не секаде ситуацијата е таква каква ние од Фолксваген сакаме да биде“.
Во текот на изминатите неколку години, европските дипломати со седиште во Кина постојано го истражуваа присуството на Фолксваген во Ксинџијанг, според тројца дипломати на кои им беше дадена анонимност за да зборуваат искрено за нивната размена. Одново и одново го добиваа истиот одговор. „Тие секогаш инсистираат дека нема принудна работа и дека малцинствата што ги ангажираат во локалната фабрика не се принудна работа“, рече еден од нив. „Не им е грижа што се случува надвор од фабриката“.
Инвестицијата треба да се разгледа во поширок контекст на ангажманот на Фолксваген со Пекинг. Неограничениот пристап до кинескиот пазар е од клучно значење за сите германски производители на автомобили, но за Фолксваген тоа е она што го прави глобален бренд во тешка категорија.Фолксваген произведува четири милиони возила во Кина годишно. Речиси 40 отсто од глобалната продажба на автомобили на Фолксваген беше во Кина минатата година, што е повеќе од 31 отсто пред една деценија, покажуваат податоците на Центарот за управување со автомобили во Келн.
„ДОГОВОР СО ЃАВОЛОТ“
Според висок западен дипломат, присуството на Фолксваген во Ксинџијанг е дел од „ѓаволскиот договор“ што кинеската влада и го наметна на германската автомобилска компанија пред 15 години. Според договорот, Фолксваген мораше да се согласи да изгради нова фабрика во Ксинџијанг – која беше и остана економска периферија на Кина- во замена за дозвола за десетина нови фабрики во економски енергичната источна крајбрежна област, како и во централните провинции во подем.
Откако уживаше во децениско лидерство на пазарот, германскиот автомобилски гигант сега се бори да се справи со претстојното пропаѓање на моторот со согорување и се соочува со невидени предизвици од електричните возила од кинеско производство, кои сега треба да станат „најголем ризик“ со кој се соочуваат европските производители на автомобили. според извештајот на Алијанц Трејд.
И покрај тоа што Volkswagen го удвојува присуството на кинескиот пазар, кинеските производители на автомобили со поевтина технологија за батерии си играат за Европа, со брендови како BYD, Great Wall, Nio и Xpeng кои се лансираат низ целиот континент.
Додека електричните возила сочинуваат само околу 5 отсто од европската продажба, регулаторите на ЕУ наложија постепено укинување на моторот со согорување до 2035 година. Една анализа предвидува дека кинескиот увоз би можел да сочинува речиси една петтина од сите европски продажби до 2025 година – лоши вести за локалните наследни брендови, меѓу кои е и Фолксваген.
