Аналитика
Иако малку пораснаа по остриот пад на берзите забележан во понеделникот, добивките на берзите не можеа да ги надоместат големите загуби забележани претходно во месецот, откако американскиот претседател Доналд Трамп објави нови царински давачки за сите земји-трговски партнери, при што S&P 500 го означи својот најлош квартален учинок од 2022 година.
Трамп го нарече 2 април, датумот на воведување на царините – „Ден на ослободувањето“, бидејќи новите реципрочни царини, како што вели, ќе го обноват трговскиот биланс меѓу САД и другите нации.
Но, инвеститорите се претпазливи за влијанието на рундата нови царини, кои се увозни такси кои во голема мера се пренесуваат на американските потрошувачи во форма на повисоки цени. Довербата на потрошувачите овој месец падна на најниско ниво во последните 12 години, бидејќи повеќе Американци изразуваат загриженост за царините и зголемувањето на инфлацијата.
Во текот на првите три месеци од 2025 година, S&P 500 загуби 4,6%, што го означи најлошиот квартал во последните две и пол години. Технолошкиот Nasdaq композитот ги заврши првите три месеци од годината со пад од 10,4%, додека Dow Jones Industrial Average падна за 2,2% во истиот период.
ДАЛИ МЕРКИТЕ НА ТРАМП ЌЕ ПОТТИКНАТ РЕЦЕСИЈА?
Наглиот пресврт на берзите како вчера стана рутина за американската берза поради неизвесноста што прави Трамп со царините. Инвеститорите се загрижени поради потенцијално токсичната мешавина на влошување на инфлацијата и забавената економија на САД, бидејќи домаќинствата се плашат да трошат поради продлабочувањето на трговската војна што ја ескалира американскиот претседател.
Повеќето економски анализи велат дека просечните семејства во САД ќе мора да ги апсорбираат трошоците за неговите царини во форма на повисоки цени и пониски приходи, тежок товар за Американците кои се уморни од инфлација.
Во понеделникот, Dow Jones Industrial Average порасна за 418 поени, или 1%, на 42.002, додека S&P 500 затвори 0,6% повисоко. Nasdaq се лизна за околу 0,1%.
Некои од најголемите светски инвестициски банки и една голема агенција за кредитен рејтинг ги зголемија своите очекувања за рецесија во САД и на глобално ниво, бидејќи проблемите од трговската војна се наѕираат.
Се очекува претседателот Доналд Трамп во среда да ги открие огромните царини за главните трговски партнери, на она што тој го нарекува „Ден на ослободувањето“, при што претседателот ги предупреди новинарите минатата недела дека тарифните планови „ќе започнат со сите земји, па да видиме што ќе се случи“. Економистите на Голдман Сакс, Рони Вокер, Алек Филипс и Дејвид Мерикл, последователно ја зголемија веројатноста за 12-месечна рецесија на 35%, што е повеќе од нивната претходна проценка од 20%.
Економијата се соочува со зголемен ризик од рецесија бидејќи царините би можеле да го попречат растот, да ја зголемат невработеноста и да придонесат за инфлација, според Goldman Sachs. Банката во неделата соопшти дека гледа 35% шанса за рецесија во следните 12 месеци, што е повеќе од 20% претходно.
Индексот на американскиот долар, кој ја мери јачината на доларот во однос на шест странски валути, е намален за речиси 4% оваа година, што е негов најлош почеток на која било година од 2016 година.
Цените на нафтата се зголемија откако Трамп во неделата рече дека ќе воведе секундарни тарифи за „целата нафта што доаѓа од Русија“ доколку не се постигне договор за ставање крај на руско-украинската војна и тој мисли дека тоа е виновна Русија. Суровата нафта West Texas Intermediate, американскиот репер, се зголеми за 3% во понеделникот и достигна 71,46 долари за барел. Нафтата „брент“, светскиот репер, поскапе за 2,68 отсто и достигна 74,71 долари за барел.
Златото се искачи на ново рекордно високо ниво. Најактивно се тргува фјучерсот на златото во Њујорк во понеделникот се искачи над рекордното високо ниво од 3.150 долари за троја унца. Златото се смета за безбедно засолниште во услови на економски превирања и заштита од инфлација. Жолтиот метал е зголемен за речиси 20% оваа година и е на пат за својот најдобар квартал од 1986 година, според податоците на FactSet.
ПО СИЛНИОТ СТАРТ – ПАД НА БЕРЗИТЕ
На почетокот на годинава, на самиот старт на мандатот на претседателот Трамп, американските акции беа на рекордно високо ниво, при што некои стратези се прашуваа колку простор треба да се остави за раст на акциите. Аналитичарите очекуваа Трамп да воведе про-бизнис бум, овозможувајќи ѝ на берзата да го продолжи својот историски тек.
Сепак, посветеноста на Трамп на економската агенда која дава приоритет на тарифите остави некои инвеститори збунети. Трамп не им посвети на пазарите истото внимание како во неговиот прв мандат, додека инвеститорите мораа да сметаат и на други фактори покрај тарифите, како што се дебатите за вредноста на бумот на вештачката интелигенција. Технолошкиот Nasdaq падна за 10,4% оваа година, забележувајќи го својот најлош квартал од јуни 2022 година и најлош почеток на една година од 2020 година.
Рецесијата не е неизбежна, велат економистите. Но, насоката на економијата во голема мера ќе зависи од тоа како Трамп и неговиот тим ќе продолжат во следните недели.
Трамп веќе воведе царини за увоз на челик и алуминиум, воведе дополнителна царина за кинески стоки и воведе царини за увоз од Канада и Мексико, иако со намалување за одредени производи кои спаѓаат во трговскиот договор потпишан во 2020 година.
Во среда реципрочните царини ќе стапат на сила, при што САД ќе наметнат давачки за секоја земја што има тарифи за американски стоки. Тоа е, исто така, денот кога САД ќе почнат да собираат царини од 25 проценти за целиот увоз на автомобили. Тој се закани со дополнителни царини за фармацевтските производи, граѓата и полупроводниците, иако спецификите не се објавени.
