Аналитика
Со солидарниот данок ќе се вратат парите кои од државната каса им биле дадени на компаниите за справување со Ковид-кризата. Власта не ги зема предвид ставовите на бизнисот и единствено се води од потребата за пополнување на буџетски дупки. Ова се аргументите и контра-аргументите кои можат да се слушнат во амандманската расправа по предложениот законски текст за солидарниот данок.
За позицијата „солидарецот“ не е казна за успешните и способните компании. Тоа е само времен, еднократен закон кој зафаќа од екстра профитот, од огромните приходи остварени во услови на криза.
Опозицијата, пак, која поднесе три амандмани, се сомнева и во тоа – како и каде ќе се трошат парите. Обвинуваат дека Владата, која според нив е „модерен Робин Худ“ е ненаситна, па без да ја образложи намената на планираните минимум 50 милиони евра, удира по компаниите кои редовно плаќаат данок.
Данокот не е неутрален, општ, како што се другите даноци за финансирање на буџетот, туку точно се знае намената и затоа се става во Програмата П1. Финансирање на антикризните мерки за справување со кризата е основната карактеристика на данокот за солидарност, кој е дискутиран на јавна расправа со сите засегнати страни, посочи министерот за финансии Фатмир Бесими пред членовите на собраниската Комисија за европски прашања, во чии рамки се претресува предложениот законски текст.
Аспектот на солидарност, наведе министерот, е и едно од начелата од Уставот, при што укажа на членовите 8 и 33. Каде што се дефинира принципот на солидарност и се предвидува дека сите граѓани и правни субјекти се должни да ги плаќаат јавните давачки утврдени со закон. И, токму поради таа солидарна карактеристика на овој закон, нагласи Бесими, тој доби поддршка во процесот на подготовка во кој беа вклучени сите засегнати страни и бизнис заедницата. Конкретно, рече, минатата година во декември се организираше јавна расправа во неколу наврати, присуствуваше и бизнис заедницата, даде свои предлози, а тие беа прифатени и се составен дел од Предлог-законот.
„Со ова се дава една основа солидарно да се поддржи Буџетот, од кој во овие три години скоро две милијарди евра се потрошени за таа намена. Кога ЕУ годинава ни додели 80 милиони евра грант и 100 милиони евра буџетска поддршка по поволни каматни стапки, важно е и ние како земја да покажеме респонзивност на ефектите од кризата. Затоа сметам дека овој закон кој е вонреден и еднократен се однесува токму за таа намена, да се даде поддршка во овие услови кога финансиските пазари се толку скапи и да не ги оптоваруваме идните генерации со заем и со камати кога можеме вака, на начин комунициран претходно, да се поддржи стопанството, односно мерки за мали и средни претпријатија и граѓаните кои по неколку основи се поддржани во однос на енергетската криза“, нагласи Бесими.
Владата е сама во намерата да го донесе и спроведе овој данок. Иако министерот тврди дека бизнисот учествувал во подготовката на решението, сепак, оттаму остро реагираат и се спротивставуваат на Предлогот. Нивните укажувања се дека ваквото ад хок решение создава несигурност кај инвеститорите – актуелни и потенцијални.
Освен тоа, забелешките се дека ваквата давачка се носи среде година, а компаниите веќе имаат направено распределба на вишокот. Воедно, експертите сметаат дека проблеми ќе има на долг рок и во самата државна каса. Едноставно, зафаќањето компаниите ќе го пријават како трошок, што значи дека идната година буџетските приливи ќе бидат помали, токму врз база на данокот на добивка.
Затоа и деловната фела побара законскиот текст сосема да се повлече. Тоа не беше прифатено, исто како и опозицискиот предлог за повлекување на точката од дневен ред, а во петок да се одржи јавна расправа со присуство на претставници од стопанските комори.
