Аналитика
фото: Танјуг/АП
Американската војна во Авганистан заврши, но нејзините трошоци допрва треба да се платат. Тоа беше најдолгата американска војна, која траеше речиси 20 години, а САД ја финансираа главно со позајмени пари, како и војната во Ирак, така што генерации Американци ќе бидат оптоварени со трошоците за отплата.
Според истражувачите на Универзитетот Харвард, војните во Авганистан и Ирак, односно проценетиот износ на директни воени трошоци во двете војни, кои беа финансирани од САД со долгови до 2020 година, достигнаа околу 2.000 милијарди долари, пренесува У. Вести, повикувајќи се на АП. Проценетите трошоци за камата до 2050 година се околу 6,5 трилиони долари, стои во текстот на biznis.rs.
За разлика од овие, претходните американски војни беа финансирани со готовина. За време на Корејската војна (1950-1953), тогашниот американски претседател Хари Труман привремено ги зголеми највисоките даночни стапки за плаќање на војната на 92 проценти. За време на Виетнамската војна (1955-1975), даночните стапки беа привремено зголемени на 77 проценти, за време на мандатот на американскиот претседател Линдон Џонсон.
На почетокот на војните во Авганистан и Ирак, тогашниот американски претседател Џорџ Буш ги намали даночните стапки за најбогатите на осум проценти, наместо да ги зголеми. Трошоците од 2.000 милијарди, проценети од Линда Билмес од Харвард Школата Кенеди, вклучуваат обврски за плаќање здравствена заштита, попреченост, погреби и други трошоци за околу четири милиони ветерани од војните во Авганистан и Ирак. Се очекува дека врвот на наплатата на трошоците ќе следи по 2048 година.
Откако американската војска се повлече од Авганистан во јули, Талибанците почнаа брзо да освојуваат градови, преземајќи контрола над околу две третини од земјата. Молскиот воен успех на Талибанците против официјалната авганистанска армија го покрена прашањето за нивното финансирање. Разузнавачките служби наведуваат дека не е можно точно да се утврди со колку пари располагаат Талибанците, но се проценува дека тие успеваат да инкасираат помеѓу 300 и 1,6 милијарди долари годишно, пренесува Гласот на Америка.
Според извештајот на ОН, Талибанците заработуваат најголем дел од парите од производство и продажба на опиум, изнуда и киднапирање. Според проценките на разузнавањето, тие заработуваат околу 460 милиони долари годишно од продажба на дрога. Исто така, според разузнавачките податоци, Талибанците минатата година заработиле 464 милиони долари од рударство.
ОН наведуваат дека талибанските лидери добиваат пари и од донатори, невладини организации и некои богати луѓе. Меѓутоа, без разлика колку пари имаат, прашањето е дали Талибанците би можеле да го контролираат целиот Авганистан. Според податоците на Светска банка од 2018 година, авганистанската влада потроши 11 милијарди долари, од кои 80 проценти од парите се од донации.
Сепак, ситуацијата брзо се сврте во корист на Талибанците, кои го окупираа главниот град Кабул, откако влегоа во претседателската палата, додека претходниот претседател Ашраф Гани ја напушти земјата. Талибанците објавија крај на војната и најавија дека наскоро ќе го објават видот на владата и формата на режимот. Во секој случај, тие сега имаат пристап до централната банка, сметки на владата и наплата на данок, што им овозможува да финансираат без зависност од странска помош.
Талибанците во неделата објавија дека преговорите за трансфер на власта се во тек, со цел да се обезбеди мирен процес на транзиција на власта без да се загрозат животите на имотот и деловите во секое време. Тие издадоа изјава со која ги уверуваат банките, трговците и претприемачите дека нивниот имот, пари и институции не се загрозени. И покрај тоа, граѓаните формираа редици пред банките, обидувајќи се да ги соберат парите.
Поранешниот американски претседател Доналд Трамп им се придружи на критиките за повлекување на САД од Авганистан. „Она што го направи Џо Бајден во Авганистан е легендарно. „Тоа ќе биде еден од најголемите порази во американската историја“, процени Трамп.
