Аналитика
Амбициозниот притисок на Кина да ја прошири својата поморска моќ, со најголемата морнарица во светот, претрпе тежок удар откако нејзината најнова подморница на нуклеарен погон потона.
Кинеската подморница со нуклеарен погон од класа Џоу, прва во класата, наводно потонала покрај пристаништето во бродоградилиштето Вучанг, во близина на Вухан, некаде помеѓу мај и јуни 2024 година.
Подморницата од класата Џоу, дизајнирана со напредна крма во форма на Х за подобрена подводна маневрирање, била во изградба кога неочекувано потонала во вода. И покрај напорите на Пекинг да го прикрие инцидентот, сателитските снимки му ја открија катастрофата на светот.
Висок претставник на американската одбрана, кој сакал да остане анонимен, го потврдил потонувањето и ја опишал необичната активност на бродоградилиштето.
„Не е изненадувачки што морнарицата на PLA ќе се обиде да го прикрие фактот дека нивната нова прва во класа подморница со нуклеарен погон потона покрај пристаништето“, изјави американскиот официјален претставник за Ројтерс .
Инцидентот најпрво бил пријавен од The Wall Street Journal, а подоцна бил потврден со повеќе разузнавачки извори и сателитски снимки од Maxar Technologies, кои покажале дека кранови се користеле во обид да се спаси подморницата.
ШТО ДОВЕЛО ДО ПОТОНУВАЊЕ?
Точната причина за потонувањето на подморницата останува нејасна, а кинеските власти допрва треба јавно да го признаат инцидентот. Сè уште не е познато дали нуклеарното гориво било натоварено на бродот во моментот на несреќата.
Не е јасно што го предизвикало потонувањето или дали имало нуклеарно гориво на бродот.
„Покрај очигледните прашања за стандардите за обука и квалитетот на опремата, инцидентот покренува подлабока загриженост за внатрешната одговорност на PLA и надзорот над кинеската одбранбена индустрија, која долго време е опфатена со корупција“, рече американскиот функционер.
Иако бродот, наводно, бил спасен, експертите веруваат дека ќе бидат потребни значителни поправки пред повторно да биде пловен.
Брент Садлер, поранешен американски офицер за подморница и виш научен соработник во Фондацијата Херитиџ, изјавил за WSJ – „Потонувањето на новата нуклеарна подморница што беше произведена во нов двор ќе ги забави плановите на Кина да ја зголеми својата флота на нуклеарни подморници. Ова е значајно“.
ДАЛИ ОВОЈ ИНЦИДЕНТ Е НАЗАДУВАЊЕ ЗА КИНЕСКАТА МОРНАРИЦА
Потонувањето е значително назадување за кинеската војска, која агресивно ја проширува својата поморска моќ. Морнарицата на Народноослободителната армија (ПЛА) има 370 бродови, што ја прави најголемата морнарица по број на бродови во светот, надминувајќи ги САД, кои имаат 219.
Оваа флота вклучува 234 воени бродови, а според извештајот на Пентагон од 2022 година, Кина управува со шест подморници со балистички ракети со нуклеарен погон, шест нападни подморници на нуклеарен погон и 48 нападни подморници со дизел погон. Се очекува дека подморницата ќе порасне на 65 до 2025 година и на 80 до 2035 година.
Кина има приоритет на модернизацијата на нејзината морнарица, со цел да ја оспори доминацијата на САД, особено во Пацификот. Подморниците, како класата Џоу, се сметаат за критични за оваа стратегија. Во секој потенцијален конфликт околу Тајван, Кина во голема мера ќе се потпира на подморници за да ги блокира американските сили да му помогнат на островот.
Велингтон Ку, министерот за одбрана на Тајван, иако директно не го коментирал инцидентот, изјавил: – „Имаме разбирање за ситуацијата преку повеќе методи на разузнавање и надзор“, сигнализирајќи дека Тајван внимателно ги следи поморските случувања на Кина.
Подморницата од класата Џоу требаше да биде камен-темелник на идните поморски способности на Кина, а загубата е удар за поморските амбиции на земјата.
Кинеската војска, особено нејзината морнарица, направи значителни чекори во последниве години за да го премости технолошкиот јаз со САД.
Во пресрет на инцидентот, експертите се прашуваат дали брзата воена експанзија на Кина ја надминува нејзината способност да одржува високи стандарди на обука и опрема.
„Инцидентот покренува подлабоки прашања за внатрешната одговорност на PLA и надзорот над кинеската одбранбена индустрија, која долго време е опфатена со корупција“, рече американскиот претставник за одбрана.
