Зошто шафранот е најскапиот зачин во светот?

Шафранот е зачин кој е предмет на приказни уште од античко време. Од Индија, преку Месопотамија, Египет, Грција и Рим, па се до дворот на Ричард Втори, тој е еден вид состојка не само во храната и медицината, туку и во легендите уште од почетокот на историјата. Денеска може да се каже дека и неговата цена е легендарна.

Како што објави Business Insider во 2020 година, вредноста на овој зачин достигна повеќе од 10.000 долари за килограм. Во 2022 година цените на шафранот од Иран, кој има речиси 90 отсто од уделот на светскиот пазар, се движат меѓу 315,32 и 1.214,03 долари, се наведува на веб-страницата на агрономската компанија Селина Вамучии.

Освен Иран, најголеми производители на шафран се Индија, Шпанија и Грција, а во последните години вниманието на земјоделците и претприемачите во Србија го привлекува таканареченото „црвено злато“, објави biznis.rs.

Кај нас шафран се произведува на Фрушка гора, во Шумадија и околу Неготино, а Саша Николиќ од фармата Први српски шафран зборува за тоа како се одгледува растението од кое го добиваме овој зачин и зошто е толку скап.

Според него, одлуката да се започне со производство на шафран со семејството дошла „малку чудна“. Имено, на нивниот имот во Тамнич, Неготино, Николиќи засадија пауловинија, брзорастечко дрво кое може да се користи како материјал или огревно дрво, а потоа почнаа да размислуваат што може да се одгледува помеѓу садници. Шафранот беше најдобрата опција.

Сијалиците од шафран се нарачуваат од Франција и веќе неколку години успешно го произведуваат најскапиот зачин на светот од ова растение. Процесот на производство е причина за високата цена на шафранот.

„Шафранот е скап бидејќи процесот на берење е многу напорен. Цветот треба да се бере истиот ден кога ќе процвета. Ако се остави за следниот ден, нема вредност“, вели Николиќ.

Процесот на берење бара време, а по берењето потребно е да се одвои толчник, целиот процес се прави рачно бидејќи не постои машина која е способна да ги изврши овие деликатни задачи. Николиќ наведува дека само времето поминато за добивање на еден грам ја диктира цената.

За да се произведе килограм шафран потребни се околу 40 часа напорна физичка работа, а за само еден грам од овој зачин треба да се соберат околу 150 цветови, пренесува Business Insider. Покрај тоа, ова растение бара големи површини, па садници од еден хектар земја даваат околу 1,8 килограми зачини.

„Кога садите шафран, можете да очекувате многу мали количини во првата година. Како што одминуваат годините така се множи и расте бројот на светилки во земјава, па добивате поголем број на цвеќиња. Потребно е да се пресади по четвртата година. На тој начин имате повеќе светилки, кои зафаќаат повеќе простор, но имате и повеќе работа кога станува збор за берење. Останатото се прави релативно лесно“, објаснува Николиќ.

Според него, фармата „Прв српски шафран“ моментално произведува мали количини зачини, кои до лани биле околу половина килограм. Николиќ зачинот го продава во пакувања од половина грам и грам, но во договор со муштериите повремено подготвуваат и поголеми тегови.

Еден грам од првиот српски шафран чини 1.100 динари, а Николиќ напоменува дека секако е понизок од амбалажата што се увезува.

„Конкретно, во големите синџири на супермаркети имате пакувања со увезени зачини од 0,12 грама, кои ги збунуваат клиентите. Често се случува забуна при печатење на цените, па луѓето често прашуваат како 12 грама на пазарот чини речиси 200 динари, а кај нас еден грам чини 1.100 динари“, вели Николиќ.

Освен ова, еден од проблемите со кои се соочува пазарот на шафран се и копиите од овој зачин кои се продаваат по поевтини цени. Бидејќи побарувачката е голема, не е исклучено на полиците на многу продавници да има лажен шафран, создаден со боење на пченкарна свила, а понекогаш, за жал, и коњски влакна.

По откривањето на кругот на „производители“ кои заработиле околу 750.000 фунти од оваа активност, во Велика Британија во 2019 година била покрената двегодишна истрага за производство на лажен шафран, пишува Business Insider.

Секако, вистинскиот шафран може да се препознае по неговата специфична слатко-горчлива арома, која ги збогатува и солените и слатките јадења, но и пијалоците.

извор/фото: Biznis.rs