Кои познати светски брендови сѐ уште не можат да ја напуштат Русија?

Инвазијата на Украина доведе до тоа многу западни брендови да ја избегнуваат Русија, но некои сè уште имаат отворени продажни места во земјата и велат дека не можат да ги затворат. Некои како Маркс и Спенсер (M&S), Бургер Кинг и хотелските групи Мериот и Акор (Accor) се ограничени со сложени зделки за франшиза што ги спречуваат да се повлечат, се вели во сторијата на Би-Би-Си. Фирмите ги препуштија руските бизниси на трети страни и не ги поседуваат операциите што го носат нивното име.

Заедно, овие фирми имаат речиси илјада продажни места што сè уште се отворени во Русија. Маркс и Спенсер има 48 продавници, а Бургер Кинг има 800 ресторани кои сè уште се отворени, додека Мериот има 28, а Акор дури 57 хотели кои сѐ уште се отворени.

Би-Би-Си откри дека брендовите се врзани во договори за франшиза, што им отежнува да го отстранат своето име од улиците и трговските центри во Русија.

Многу западни фирми склучуваа такви договори со децении. На пример, продавниците на Маркс и Спенсер се управувани од турска компанија наречена ФиБА, која ги има правата да продава производи на трговецот на мало низ Источна Европа од 1999 година. до војната.

Во меѓувреме, сопственикот на Бургер Кинг, Ресторант Брендс Интернешенел, исто така, изјави за Би-Би-Си дека неговите ресторани се управувани од франшизи. Овие „долгогодишни правни договори не се лесно променливи во догледна иднина“, се вели во него.

И хотелските групи Мериот, ИХГ и францускиот синџир Акор, кој ги има Ибис и Новотел меѓу своите брендови, сите работат во Русија под слични зделки. Мериот изјави за Би-Би-Си дека нејзините хотели во Русија се во сопственост на трети страни, но рече дека „ќе продолжи да ја оценува способноста овие хотели да останат отворени“, сугерирајќи дека ги разгледува своите договори за франшиза.

Франшизата е деловен метод за дистрибуција на производи или услуги. Тоа вклучува давател на франшиза, компанија која го воспоставила името на брендот, и примач на франшиза, компанија која плаќа надоместок за правото да прави бизнис под името на давателот на франшизата и да ги продава своите производи.

Грем Пејн, специјалист за Обединетото Кралство и меѓународна франшиза во адвокатската фирма Брд енд Брд, изјави за Би-Би-Си дека франшизата е корисна за западните брендови кои сакаат да влезат на пазарите во различни земји, но немаат локално знаење, пари или способност да влезат во нив.

„Вие би помислиле зошто тие едноставно не ги затворат своите продавници? Но само од чиста деловна и договорна перспектива, многу е тешко да се направи тоа без некои далекусежни правни последици“, рече г-дин Пејн. Тие последици би можеле да имаат сериозни финансиски импликации за западните бизниси, кои би можеле да бидат тужени од франшизите доколку прекршат каков било договор, кој често е долг 10 или повеќе години.

Викторија Хобс, партнер во Брд енд Брд, која се занимава со спорови за франшизата, изјави за Би-Би-Си, доколку се утврди дека сопственикот на франшизата има врски со рускиот претседател Владимир Путин или бил санкциониран, тогаш од перспектива на Велика Британија, договорот може да биде раскинат.

Сепак, Хобс вели дека, иако договорите често имаат клаузула во која се вели „ако примателот на франшизата прави нешто за да ја наруши нашата репутација, можеме да го прекинеме“, проблемот во моментов во Русија е што многу франшизи самите не прават ништо лошо. „Тоа е голем предизвик за нив бидејќи, од перспектива на англиското право, тие навистина немаат право да го раскинат договорот – тоа е проблемот“, рече таа.

Дури и ако брендот успее да добие судска пресуда во Велика Британија против франшиза во Русија, „руските судови нема да ја спроведат“, според Џон Прат, партнер во најголемиот тим специјалисти за франшиза адвокати во Европа.

Во меѓувреме, фирмите се обидуваат да направат сѐ што можат за да помогнат во ситуацијата и сите најавија поддршка за Украина по руската инвазија.

Акор, кој има 57 брендирани хотели во Русија и 3.500 вработени таму, ги суспендираше сите идни отварања на хотели и ги запре услугите и дистрибуцијата на хотелите погодени од санкциите.

Бургер Кинг го пренасочува својот профит од франшизираните операции во Русија на хуманитарни цели.

Мериот и ИХГ Хотелс енд Ресортс, кои имаат по 28 хотели кои работат во Русија под нивниот бренд, исто така го запреа развојот на хотелите и инвестициите и ги затворија своите корпоративни канцеларии – кои самите ги поседуваат и така имаат контрола – во Москва.

Маркс и Спенсер вети повеќе од 1,5 милиони фунти за поддршка на бегалците и донира 20.000 палта и топла облека.

Сепак, додека многу брендови се заглавени во Русија, од Јам Брендс, кој ги поседува КФЦ (KFC) и Пица Хат (Pizza Hut), велат дека го финализираат договорот со својот главен носител на франшизата за привремено стопирање на операциите на Пица Хат.

Г-ѓа Хобс, од адвокатската фирма Брд и Брд, рече дека верува дека брендовите се „многу загрижени“ за каква било потенцијална штета на угледот од продолжувањето со работа во Русија. „Тие се очигледно загрижени на човечко и морално ниво за тоа што се случува, но мислам и дека се загрижени што на голем број компании им се заканија со бојкот во други земји“.