Инфлацијата во САД во јануари може да биде највисока во последните 40 години

Со оглед на тоа што американските потрошувачи слободно трошат, а многу синџири на снабдување сè уште не се опоравени, инфлацијата во јануари можеби ќе го достигне највисоко ниво во последните четири децении.

Факторите кои ги забрзаа цените од минатата пролет во голема мера остануваат исти: Платите растат со најбрзо темпо во најмалку 20 години. Пристаништата и магацините се преоптоварени, а стотици работници во пристаништата во Лос Анџелес и Лонг Бич, најпрометните во нацијата, беа болни минатиот месец. Како резултат на тоа, има недостиг на многу производи и резервни делови.

Извештаите покажуваат дека истекот на мерките за стимулирање и другите видови владина помош уште не го забавиле апетитот на Американците за купување.

Економистите прогнозираат дека кога Министерството за труд ќе ги објави бројките за инфлацијата во јануари денес, тоа ќе покаже дека потрошувачките цени скокнале за 7,3% во споредба со пред 12 месеци, според давателот на податоци FactSet. Тоа би било повеќе од 7,1% годишно во декември и би го означило најголемиот таков пораст од февруари 1982 година.

Во исто време, други бројки би можеле да сугерираат дека поскапувањата почнаа да забавуваат. Кога се мери од декември до јануари, потрошувачката инфлација можеби се намалува трет месец по ред. Аналитичарите предвидоа дека цените ќе се зголемат за 0,4% од декември до јануари, во споредба со 0,6% од ноември до декември и 0,7% од октомври до ноември.

Сепак, најбрзата инфлација во последните 40 години ги избриша придобивките од зголемените плати за повеќето Американци, оставајќи ги помалку способни да си дозволат храна, бензин, кирија, грижа за деца и други потреби. Инфлацијата се појави како најголем фактор на ризик за економијата и сериозна закана за претседателот Џо Бајден и конгресните демократи.

Во изминатата година, наглото зголемување на цената на бензинот, храната, автомобилите и мебелот ги наруши буџетите на многу Американци. Во декември, економистите од Бизнис школата Вартон на Универзитетот во Пенсилванија процениле дека просечното домаќинство мора да потроши 3.500 долари повеќе за да купи иста количина на стоки и услуги отколку во 2020 година.

Банката на федерални резерви и нејзиниот претседавач, Џером Пауел, нагло се оддалечија од политиките со ултра ниски каматни стапки што американските Федерални Резерви ги спроведува откако пандемијата ја уништи економијата во март 2020 година. Пауел пред две недели сигнализираше дека централната банка најверојатно ќе ја зголеми краткорочната стапка повеќе пати оваа година, при што првото покачување речиси сигурно доаѓа во март. Инвеститорите имаат цена за најмалку пет зголемувања на стапките за 2022 година.

Тие повисоки стапки ќе ги зголемат трошоците за широк опсег на задолжувања, од хипотеки и кредитни картички до авто-заеми и корпоративни кредити. За Банката на федерални резерви, ризикот е дека со постојаното стегање на кредитите за потрошувачите и бизнисите, тоа може да предизвика нова рецесија.

Многу големи корпорации рекоа дека очекуваат недостигот на снабдување да продолжи барем до втората половина од оваа година. Компаниите од Chipotle до Levi’s, исто така, рекоа дека најверојатно ќе ги зголемат цените повторно оваа година, откако веќе го сторија тоа во 2021 година. Чипотл рече дека ги зголемил цените на менито за 10% за да ги надомести зголемените трошоци за говедско месо и транспорт, како и повисоките плати на вработените. И синџирот ресторани рече дека ќе размисли за дополнително зголемување на цените доколку инфлацијата продолжи да расте.

„Постојано мислиме дека говедското месо ќе постигне одреден плафон, а потоа ќе се намали, но тоа сè уште не се случува“, вели Џон Хартунг, главен финансиски директор на компанијата. Сепак, директорите на Chipotle, како и на Starbucks и некои други компании кои се соочуваат со потрошувачи, рекоа дека нивните клиенти досега не изгледаат вознемирени од повисоките цени.

Леви Штраус и Ко. минатата година ги зголемија цените за приближно 7% над нивото од 2019 година поради зголемените трошоци, вклучително и работната сила, и планира да го стори тоа повторно оваа година

Многу мали бизниси, кои вообичаено имаат пониски профитни маржи од поголемите компании и се бореле да одговараат на нивните значителни зголемувања на платите, исто така ги зголемуваат цените. Националната федерација за независен бизнис, трговска група, соопшти дека во месечното истражување открила дека 61 отсто од малите компании ги зголемиле своите цени во јануари, што е најголем дел од 1974 година и повеќе од само 15 отсто пред пандемијата.